Carmen Apologeticum
Commodianus
Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.
- Isti duo semper prophetae sunt in ultima fine.
- Vrbis perditio Nero est, hic terrae totius;
- De quo pauca tamen suggero, quae legi secreta.
- Displicet interea iam sero Iudaeis et ipsi?,
- Susurrantque simul, quoniam sint fraude decepti.
- Exclamant pariter ad caelum uoce deflentes,
- Vt Deus illis subueniat uerus ab alto. [*]( 129 sq. Apoc. 13, 13 sq. 931 Apoc. 14, 9 sqq.? )[*]( 923 eternum M ęterna MP1R (cf. Verg. Aen. 2, 388; 9, 696); aeternam Ld 924 tunc] c in M m. 2. in ras. scripsit 921 Roma maturum RLd; romã////matur, M (ante mat littera a erasa); Roma maturus P1 (s. u. I.) 926 Sed Ld adueniet P1R WiZh. Meyer, Abh. p. 292 (cf. Lactant. Inst. V 23, 4 Veniet, ueniet rabiosis et uoracibus lupis merces sua); aduenient MLd; idem dicit (praef. p. XXXVII): ‛merces pluralis n. forma est\' eamque rem exemplis probare conatur 928 Quum P3 iudei M spectarant Ld; spectant M P; spectabant LbB roma M 930 qm̃ M 931 ę celo M uox reddita scripsi (cfVerg. Aen. 3, 40 uox reddita fertur ad auris; 7, 95 ex alto uox reddita lucoest); uoi credita MPlv 932 inmortalem M dic M ordo uersuum 931 et 932 fortasse inuertendus est 933 factus Antichristus, ille Ebert (p. 399) v; factus, Antichristus ille P1 iudeis M 934 prophete M ultima M (cf. Instr. II 4, 3); ultimo P1 (s. u. I.) v 935 terra M 931 que M legiſcrera Ml; legiferera M2 937 ferao M1; ſero//// M2 iudeis M 938 qm̃ M sint M; sunt P1 (I. u. I.) v 939 Exclamant M; Et clamant P1 (s. u. I.) v celum M 940 df M; Deus P1 Ld; Deus tandem P\'; Dominus Lb R )
- Tunc Deus omnipotens, terminet ut cuncta, quae dixi,
- Producet populum celatum tempore multe.
- Sunt autem Iudaei, trans Persida flumine clausi,
- Quos usque in finem uoluit Deus ibi morari.
- Captiuitas illos ibidem redegit ut essent;
- Ex duodena tribu noue(m) semis ibi morantur.
- Mendacium ibi non est, [sed] neque odium ullum;
- Idcirco nec moritur filius suus ante parentes;
- Nec mortuos plangunt nec lugunt more de nostro,
- Expeotant quoniam resurrectionem[que] futuram.
- Non animam ullam uescuntur additis escis,
- Sed olera tantum, quod sit sine sanguine fuso.
- Iustitia pleni inlibato corpore uiuunt,
- In illis nec genesis exercet impia uires.
- Non febres accedunt in illis, non frigora saeua, [*]( 941 sqq. Esdr. IV 13, 40 sqq. )[*]( 941 Tunc M; Tum P\' (s. u. I.) v omnipotens] opf M terminet ut M; ut terminet Pl (s. u. I.) v que M dixit R, quod cunc- tanter reieci 943 aut iudei M 94S illos] litterae e in M dimidia pars euanuit ibidem om. M1; ibidê in marg. add. M\' redigit M 946 nonem semis Ebert (p. 400) Lb R; nouef emif M; none semis Ld (ef. praef. eius p. XXXXIII: \'noue Roemchio suasore restitui cf. Rom Inscr. Christ. V. R. I, 108 et 530’); nouissimi P1 945 sq. redegit ut essent, I Ex dnodena tribu nouem semis ibi morantur. Ebert v; redegit, ut essent I Ex duodena tribu nonissimi: ibi morantnr P1 947 sed uncis inclusi; et Huemer neque Ld; nec P1R; neme M; nemesis (neue) P\'; nemini P3 (Duebner ?) Lb Huemer 948 suus MP1 (cf. u. 864); suos Ebert (p. 400) v 949 lugent P1 150 Exspectant quoniam B Hanssen; Eipectanf qm̃ M; Exspectant uitam P1; Exspectantque uitam Lb Ld resurrectionem futuram B Hanssen; resurrectionemque futuri MLd Wilh. Meyer; resurrectionem quae futura prius temptaui, Ienaer Literaturzeit. 1877 p. 797 951 animam nllam B (coH. Deuter. 12, 23 non debes animam comedere; uide etiam Gen. 9, 4; Leuit. 17, 10; 11); animi ullQ M; animal ullum P1 Ld additis (additifg M) eseis MPl (= ubi cibi apponuntur?); additam escis v 952 sit MPl; sint v; fort. fit 953 mliuato M 954 exercit M 955 Non M; Nec P1 (s.u. I.) v 953 sqq. uuigatam uerborum distinctionem uiuunt: I In illis .. uires I Nec mutaui )
- Obtemperant quoniam uniuersa candide legis;
- Quae nos et ipsi sequemur pure uiuentes;
- Mors tantum aderat et labor, nam cetera surda.
- Hic ergo populus, qui nunc est extra repostus,
- Siccato fluuio repetet in terra Iudaea;
- Cum ipsis et Deus ueniet implere promissa,
- Qui per totum iter exultant Deo praesente.
- Omnia uirescunt ante illos, omnia gaudent,
- Excipere sanctos ipsa creatura laetatur:
- Omni loco fontes exurgunt esse parati,
- Qua graditur populus Summi cum terrore caelesti.
- Vmbraculum [illis] faciunt nubes, ne uexentur a sole,
- Et ne fatigentur, substernunt se montes et ipsi;
- Praemittetur enim ante illos angelus Alti,
- Qui ducatum eis pacificum praestet eundo.
- Hi sine labore leuiter gradiuntur euntes
176
177