Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Et si quis occurrerit illi, mactabitur ense;
  2. Captiuatque prius Tyrum et Sidona subactas,
  3. Nam inde finitimae gentes terrore fatiscunt.
  4. Hinc lues, hinc bella, hinc fames, hinc nuntia dura
  5. Miscenturque simul, quo fiat turbatio mentis.
  6. Interea fremitum dat tuba de caelo repente,
  7. (895) Cuius omni loco sonitus praecordia turbat.
  8. Videbitur et tunc ignea quadriga per astra
  9. Et facula currens, nuntiet ut gentibus ignem.
  10. Siccatur fluuius Euphrates denique totus,
  11. Vt uia paretur regi cum gentibus illis.
  12. Persae, Medi, simul Chaldaei, Babyloni uenibunt,
  13. Inmites et agiles, qui nesciant ulli dolere.
    14. [*]( 812 cf. 907 895 cf. Hippolyt. de Christo et Antichr. c. 15 817 Eadr. IV 1, 11 905 Apoc. 16, 12. )[*]( 892 ad oriente M; ad Orientem P1 (s. v. I); ab oriente Huemer; ab orientem v 894 qi M; Qui P1 (cf. u. 349 sq.; 686); Quae RLd iuterque sine nota) ferant] n in M m. 2. add. fortissim M 895 Implebitque Ebert (p. 398) v; Inpleuqe M; Impleuitque P1- naues Lb 896 qf M occurret Hanssen lnse M 897 Tyrum et Sidona Ebert (p. 398) v; cyrum et sydona M; Cyrum et Sidona P1 subactas MLb (coniecturâ) R; subactos P1 (8. u. I.) Ld 898 finitimas M; cf. u. 699 902 praecordia] in M ab initio ut uidetur pcordia, quod m. 1. correxit ut sit pcordia 903 ignea Lbv; igne M; igneus P1; ignis P3 904 nuntiet ut Wilh. Meyer; nuntiet M; nuntiet P1 (s. u. I.); quae nuntiet Ebert (p. 398) R; nuntiabit Lb Ld 905 enfrates M 906 paret M 907 Persae v; pfi MP1 906 sq. regi cum .. illis. I Persae Ebert v; regi. Cum .. illis I Persi P1 caldei M babyloni M Hanssen (cf. u. 732; 735); Babylonii P1v uenibt M 908 Inmites M ulli dolere scripsi (ulli aut dat. est; cf. indo Hartelii ad Lucif. Caral. p. 360; aut genet.; cf. Instr. II20, 2 doleo uestri; Neue II p. 253 sq.); ulli dolore M; uelli dolore Wilh, Meyer, Abh. p. 294; ulli dolorem R; ullum dolorem Ld )
    174
  14. Hic ergo exoriens cum coeperit inde uenire,
  15. Turbaturque Nero et senatus proxime uisum.
  16. Et ibunt illi tres Caesares resistere contra:
  17. Quos ille mactatos uolucribus donat in escam.
  18. Exercitus quorum necesse est uictorem adorent,
  19. Cum quo redeuntes in urbe mente mutata
  20. Spoliant templa et, quidquid est intus in urbe,
  21. Diripiunt mactantque uiros ingenti cruore;
  22. Nonissime nudam adigunt incendio facto,
  23. Vt neque uestigium eius appareat ultra.
  24. Cuius in exitio tabescunt corda potentium
  25. Nec se adinueniunt, in quo sint tempore, bruti.
  26. Haec quidem gaudebat, sed tota terra gemebat;
  27. Vix tamen aduenit illi retributio digna.
    28. [*]( 911 Dan. 7, 24 112 Apoc. 19, 17 sq. 921 sqq. Apoc. 18, 7 sqq. )[*]( 909 coeperit P1v; ceperint M 010 pxime uisũ MP1 (= ἐϰϰλήττεαι ἐγγύτατα δϱώμενον?; proxime niso B; proximo oisa Ld 911 & ibt illi (= et ibunt tlli) M; Exibit ille P1 (s. u. l.); Exibunt illi Ebert (p. 398) v trea] III. M cesares M ctra M 913 post tdorent comma pro puncto posui 914 Cum qao Wilh. Meyer, Abh. p. 298; Cumqe M; Quamque (Cumque) P1v urbem P* Wilh. Meyer, Abh. p. 298 915 Spolian M qdqd M 916 mactant queuiros M; de eaesura cf. Hanssen §. 3 p.18 917 Nonissime nudam adigunt Duebner Ld; Nouissima enudã adigunt M; Noaissima inundant, adigunt P\'; Nouissima nudae abigunt R incendio facto R (cf. u. 984 proelio facto; Liu. XXVI 27, 5; 7); incendio facta M; incendio fracta Px incendio factam P3 (Duebmr ?) Ld appareat M 919 potentiam M (cf. Verg. Aen. 7, 237 et quae Forbiger huc adnotat); potentum P1 (s. u. I.) v 120 se adinueniunt] sed intereunt Lb in quo sint tempore Ldj in quos in tempore M; iniquos in tempore P1; iniquo in tempore P3 R; iniquorum tempore Lb 020 brnti MP1R (‛und sie kSnnen sich nicht darein finden in die nnheilTolle Zeit des Thieres\'; mihi bruti nominat. pZural. uidetur me); ruti Ld ; eidem postea codicis lectio probabatur; cf. Instr. praef. p. VIII 121 Hęc .. gaudebgat M (ante at littera erasa) ; Hi .. gaudebant Lb 922 aduenit scripsi; adueniet Wilh. Meyer, Abh. p. 292; adinueoit M; adinnenitar P1 (B. u. I.) R; inuenitur Ld )
    175
  28. Luget in aeternum, quae se iactabat aeterna,
  29. Cuius et tyranni iam tunc iudicantur a Summo.
  30. Stat tempus in finem fumante Roma maturum,
  31. Et merces adueniet meritis partita locorum.
  32. Inde tamen pergit uictor in terra Iudaea,
  33. Quem ipsi Iudaei specta〈ra〉ut uincere Romam.
  34. Multa signa facit, ut illi credere possint,
  35. Ad seducendos eos quoniam est missus iniquus;
  36. Quem tamen e caelo increpat uox reddita Summi.
  37. De Persida homo inmortalem esse se decit.
  38. Nobis Nero factus Antichristus, ille Iudaeis;