Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Qui, sicut audiuit fragilis in pristina carne,
  2. Cum sit incorruptus, recognoscit ante promissa.
  3. Quam gloriam mirans homini prouenisse sic inquit:
    4. [*]( 783 Matth. 10, 32; Luc. 12, 8 788 loh. 10, 28; 11, 35 710 I Cor. 2, 9 793 Matth. 24, 29 aqq.? 7M I Cor. 15, 52 )[*]( 782 ueñ M Raceret M nom̃ M 784 Perdit et quod uiiit et ia poena sero declamat Lb (cf. u. 82; perdit et = etperdit; declamat = pZangit; cf. Instr. II 32, 13 extinctos clamatis); pdit et qd uii & n penas ero declamat M; Perdit et quod u. e. i. poenas Herodis se idamnat P1; Perdit et quo u. e. i. poena sero reclamat B; Perit et, quod uizit, in poena sero se damnat Ld (\'er geht unter und zu spat, wenn er schon die Strafe leidet, verwirft er aein — friiheres — Leben\'); idem iri gehenna pro in poena suspicatur scribendum esse 785 eipectans P3 v ; spectans MP1 credere MP1 ; crescere P3 v oanus scripsi (cf. Instr. I 29, 3: Viuere post ista dicis non spero defunctus); canos MPlv 781 diutius P1 (8. u. l.) Ld; diuius M; diu B; dirus? (cr. Instr. I 36, 4) eterna M 787 recursare Wilh. Meyer 7S9 inmortales M 790 oculos M 791 puenient M (cf. u. 39t; 197); peruenient P1 (s. u. I.) v 791 sqq. in distinguendis uerbis Ludwigiutn secuti sumus; repletis; I Quo tempore (nos portus) | Tunc PB 792 Quod M noa om. Hanssen portus Plv (cf. «. 6i; Verg, Aen. 7, 598 omnisque in limine portus sc. sum); portans M 793 agone reductus P1 v ; augonere ductus M (P* falso: in augonere eductus) 794 Domino Hanssen 795 siõ audiQ M, 797 gloria M inquidM )
    167
  4. Qualiter audiui prius, sic singula cerno.,
  5. Haec pariter omnes clamant ab inferno leuati:
  6. Quemadmodum ante audiuimus, ecce uidemus!
  7. Cedet dolor omnis a corpore, cedet et ulcus,
  8. Nec erit anxietas ulla nisi gaudia semper.
  9. Quisque tribus credit et sentit unum adesse,.
  10. Hic erit perpetuus in aeterna saecla renatus.
  11. Sed quidam hoc aiunt: Quando haec uentura putamus ?
  12. Accipite paucis, quibus actis illa sequantur.
  13. Multa quidem signa fient tantae termini pesti,
  14. Sed erit initium septima persecutio nostra.
  15. Ecce iam ianua(m) pulsat et cingitur ense,
    16. [*]( 801 Apoc. 21, 4; Esai. 25, 8 )[*](799 et 805 Hec M om̃ſ M 800 QuSadmodo M uidemus P2 v ; uidimus MPl 801 ulcus P1 R Hanssen Wilh. Meyer, Abh. p. 294 (cf. Instr. II 1, 25 sq. neque dolores .. sentiuat aut ulcera nata); uulgus M; uulnuB Ld 803 credidit B sentit M; sensit P1 (6. u. I.) v 805 hoc M; haec P1 (s. u. I.) v quidam: Haec, aiunt, quando v 806 sequantur M; sequentur P1 (s. u. I.) v 807 fient M (ut Knoellio uidebatur) P1v ; \'fieri ib.\' (= in codice) P2 tantae termini pesti P1 (8. u. I.) Ebert (p. 395) P; tante termini peste M; teterrimae pestis Bunsen (Hippolyt. II extr.); tantae termini pestis Ld 808 Sed (S unciale!) MP1 R (signa antecedentia et ipsum persecutionis initium inter 6e opponuntur); Et Ld 801 Ecce iam ianuam pulsat Ebert (cf. Lb p. 19 sq.) Ld ; Ecce ianua pulsat M; Ecce ianua pulaatur P1 Lb; En ianuam pulsat P*R ; Ecceianuam pulsat Bunsen Lipsius (Lit. Centralbl. ann. 1869 p. 82) et cingitur ense scripsi (cf. Verg. Aen. 7, 640 fidoque accingitur ense; Psal. 44, 4 apud Tertull. adu. Iud. c. 14 et Oypr. p. 98; 1 H. in codd. WLM accingere ensem) ; et cogitur esse MPl; et cogitatnr adesse P2 Lipsius ; et iam cognoscitur esse Bunsen ; et cogitur ipsa (ianua) Lb; ecce cogitatur adesse B; idem poetea (Zeitschr. f. d. hist. Theol. ann. 1873 p. 302) praefert: En ianuam pulsat et (ecce) recognoscitur eese; et cognoscitur esse HUgenf.; et cogitur ense Ld *) )[*](*) \'Explicat poeta haec : persecutio, uel Gothi irrumpentes pulsant ianuam, ipsi autem aliis gentibus a tergo instantibus premuntur et uexantur, ut amnem — Danubium — traiciant\' Ld praef. p. XXXIV. — At persecutio septima non Gothorum est, sed Decii, qui Gothorum inruptione opprimitur. Iidem infra dicuntur Christianos pascere et ut fratres requirere!.. )
    168
  16. 10 Qui cito traiciet Gothis inrumpentibus amne.
  17. Rei Apollyon erit cum ipsis, nomine dirus,
  18. Qui persecutionem dissipet sanctorum in armis.
  19. Pergit ad Romam cum multa milia gentis
  20. Decretoque Dei captiuat ei parte subactos.
  21. Multi senatorum tunc enim captiui deflebunt
  22. Et Deum caelorum blasphemant a barbaro uicti.
  23. Hi tamen gentiles pascunt Christianos ubique,
  24. Quos magis ut fratres requirunt gaudio pleni.
  25. Nam luxuriosos et idola uana colentes
  26. Persecuntur enim et senatum sub iugo mittunt.
  27. Haec mala percipiunt, qui sunt persecuti dilectos :
  28. Mensibus in quinque trucidantur isto sub hoste.
  29. Exurgit interea sub ipso tempore Cyrus,
  30. Qui terreat hostes et liberet inde senatum.
    31. [*]( 811 Apoc. 9, 11 )[*]( 810 Qui Bunsen Lipsius Hilgenf. (Qui refertur ad eum, qui deinde Apollyon appellatur); Que M; Quae P1 (8. u. l.) v traiciet MP2 (quae ibi coniectura uidetur esse, ea codieis est lectio !) v; traieci. Et P (j. u. I.); (Qnae cito) traicitur Lb gotis M ãne M (cf. Liu. XXII 31, 7 freto in Italiam traiecit); amnem i* (B. u. I.) v 811 Apolion MPlv 813 cum] tum (= tum, forma Merowingica scriptum? cf. Wattenb. Palaeogr * p. 51) de locutione cum multa milia cf. u. 895; Instr. I 27, 19 gentis P1; gentes MP3v a uersu 812 extremo dextro margine folii recti haec inueniuntur manu prima (?) scripta, sed a bibliopego ex parte resecta : )[*]( 816 celorum M uicti M2 P1v ; dicti Ml 817 Hii M 818 frs M 819 Nam (= autem) MP1 R; Quam Ld, qui totum hunc locum sic distinguit: pleni, I Quam .. colentes. I Persequuntur lnxoriosos M uana M (ut Knoellio uidebatur) P1v ; \'uaria cod.\' P* 820 persecuntur M enim] illi Lb 821 Haec P* (8. u. I.) v; Hac M 822 isto scripsi; ista M; isti P1v 823 Ezurgit M )
    169
  31. Ex infero redit, qui fuerat regno praeceptus
  32. Et diu seruatus cum pristino corpore notus.
  33. Dicimus hunc autem Neronem esse uetustum,
  34. Qui Petrum et Paulum prius puniuit in urbe.
  35. Ipse redit iterum sub ipso saeculi fine
  36. Ex locis apocryphis, qui fuit reseruatus in ista.
  37. Hunc ipse 〈se〉natus inuisum esse mirantur;
  38. Qui cum apparuerit, quasi deum esse putabunt.
  39. Sed priusquam ille ueniat, prophetabit Helias
  40. Tempore partito, medio hebdomadis axe.
  41. Conpleto spatio succedit ille nefandus,
  42. Quem et Iudaei simul tunc cum Romanis adorant.
  43. Quamquam erit alius, quem expectant ab oriente,,
  44. In nostra caede tamen saeuient cum rege Nerone.
  45. Ergo cum Helias in Iudaea terra prophetat,
  46. Et 〈signo〉 signat populum in nomine Christi; .
  47. De quibus quam multi quoniam illi credere nolunt,
  48. Supplicat iratus Altissimum, ne pluat inde:
    49. [*]( 833 Malach. 4, 5 . 834 Apocal. 11, 3; 11 842 sq. Apoc. 11,6, )[*]( 825 preceptus (= praematura morte abreptus ?) M; praereptus P1 R; praefectus Ld 827 Dicimus MP1; Discimus P3 (aut diIimus) Lb v 828 urbem M 829 scii M finem M 830 apocryfis M ipse senatus Lb Ld (cf. u. 851 sq.; hunc .. inuisum esse idem uidetur ualere quod: Cquamquam non conspiciebatur, tamen uiuere\'); ipsis notis P1; ipsis natis P3 (cunctanter); ipsi senatui R adesse Lb 832 apparuerit M quisi M 833 pphetaS M 834 ebdomadis axem M 835 Conpleto M 838 iudei M simul tunc M; tunc simul P1 (s. u. I.) v 837 qtiem exspectant P1 (s. u. I.) v; quS (e m. S. in rasura scripsit) expectent M; malim: quam expectant uel expectent 838 sqq. adorant, I Quamquam .. oriente; | In nostra v 838 caede P1 v ; crede M; clade Ebert p. 396 seuient M cum rege Norone Ebert; cum nece Nerone MFL; cum nece Neronis P3 (sensu actiuo); nece cum Nerone P2 840 (signo) signat populum scripsi (cf. Cypr. p. 366, 24 H. qui .. signo Christi signati fuerint); signat (signo) populum R ; signat (proprium) populum Ld (idem in praefat \'forte dilectum\'); signat populum MP1 ; signat populum (uenturum) P3 841 De quibus] haec uerba P\' antecedenti uersui adiungit, quod ipse in excursu (P3) improbat qm̃ M 842 ne pluat inde. Wilh. Meyer, Abh. p. 306 (= exinde; cf. u. 892); ne pluat; inde Plv )
    170
  49. Clausum erit caelum ex eo nec rore madescet,
  50. (Et) flumina quoque iratus in sanguine uertit.
  51. Fit sterilis terra nec sudat fontibus aquae,
  52. Vt famis inuadat; erit tunc et lues in orbe.
  53. Ista quia faciat, cruciati nempe Iudaei
  54. Multa aduersus eum conflant in crimina falsa,
  55. Incenduntque prius senatum consurgere in ira
  56. Et dicunt Heliam inimicum egere Romanis.
  57. Tunc inde confertim motus senatus ab illis
  58. Exorant Neronem precibus et donis iniquis:
  59. Tolle inimicos populi de rebus humanis,
  60. Per quos et di nostri conculcantur neque coluntur.
  61. At ille suppletus furia precibusque senatus
  62. Vehiculo publico rapit ab oriente prophetas.
  63. Qui satis ut faciat illis uel certe Iudaeis,
  64. Immolat hos primum et sic ad ecclesias exit.
  65. Sub quorum martyrio decima pars conruit urbis
  66. Et pereunt ibi homines septem milia plena.