Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Parricida patris semper et superbus in illo.
  2. Carus esse potest ant heres iure uocari?
  3. Si patres carnales tales detestantur alumnos,
  4. Quanto magis Dominus, superant cui fili legendi!
  5. Mansuetis, humilibus, obsequio plenis alumnis
    6. [*]( 721 seuumM Impiam et saeaam P* subolem M; sobolem P1υ rei suae tyrannum P1 (= dorninium rei familiaris usurpantem ?); reisao tyrannum M ab initio, sed o in suo m. 1. correxit, ut sit sae; reisue tyrannam P2Ld, (\' Wenn er aein Verмögen wird friiher aufbrauchen kdnnen, 80 ist es ihm dem Sohne gegmaber, der selbst hart und gegen Schuldner ein Tyrann ist, eine Genugthuung\' Ld praef. p. XXXI); rei suae tyrannus Lb Boesser (Jahrb. f. class. Philol. 115 p. 92: \'so lange er noch Herr seines Vermögens ist\') 721 obuiam P1 patit M ab illa P1 721 sqq. ab aliis aliter inter punguntur: Contrarium .. esse: I Excludit .. nato, I Nec .. suorum.| Quem (suorum, Qaae Ps) .. consumere, gaadet in illam I Impiam .. sobolem, rei suae tyrannum, I Nec .. genitor, commotus ab illa? P1; Contrarium .. esse I (Excluditur .. nato) I Nec .. Illorum, I Quae .. conlumere, gaudet in illis. I Impium .. sobolem, rei suae tyrannum I Nec .. genitor, commotus ab illo? R; Contrariam .. esse. I Excludit .. nato I Nec .. suorum. I Quem .. consumere, gandet in illum I Impium .. sobolem reisue tyrannum; I Nec .. genitor commotus ab illo. Ld; ego Wilh. Meyerum potissimum (Abh. p. 306) secutus sum 727 adoptati scripsi (cl. u. 735); adortati M; adhortati P1 (s. u. I.) Ld, qyi adnotat: \'adhortati formae notio passiua inest, cf. exhortauit Petron. 76 etcu. Neue II, p. 290 sq.; It. (Roensch) p..297\'); indurati B 129 Parricida] d in M m. 2. add. et M (cf. u. 709); est P* (s. «. I.) v superuus M in illo: Caras P1υ 732 et 735 fili MB (coniecturâ) Hanssen (qui §. 33 p. 66 docte de eius modi formis disputat; cf. u. 674; 907); filii P1 (a. u. I.) Ld 732 legendi MP1 (cf. u. 676; Auson. Tetrast. (Caesar.) XIII, 3 sq. Imitatur adoptio prolem, Quam legisse iuuet, quam genuisse uelit; XIV, 3 sq. Hic quoque prole carens sociat sibi sorte legendi, Quem fateare bonum); legandi Lbυ 733 obseqo M )
    163
  6. Diuidunturque bona, non impiis neque tyrannis.
  7. Adoptati fuerant manifeste fili Iudaei,
  8. Sed in testamento consecuti sunt impii nomen.
  9. Ipsi sibi reputent: Scelere commisso cruenti
  10. Qui poterant utique participes esse bonorum?
  11. Quid nobis strident, quid nos aemulantur heredes ?
  12. Fecissentque bonum, et erant in parte legati.
  13. Nec hodie tacent et Christo credere nolunt,
  14. Qui fuerat illis salutaris lege praedictus;
  15. De quo iam audistis qualiter prophetae. canebant:
  16. Venturum in terras Dominum, quem gentes adora[bu]ut.
  17. Hunc certe nos ipsum admonent cognoscere Summum, :
  18. Qui renouat hominem, peccata pristina donat.
  19. Nam et comminatur deorum cultoribus ipse :
  20. Sacrificans idolis periet in morte secunda.
    21. [*]( 744 Psal. 21, 28; Sophon. 2, 11; 3, 9 al. \' 741 sq. Esai. 43 18 sq.? 748 Apoc. 21, 8 \' )[*]( 734 Diuiduntiirque bona MP1 (de que particula tam longp ab initio sententiae posita cf. u. 884; Ouid. Trist. IV, 1; 74; Forbig. in Verg. Georg. d, 22); diaiduntur bona R; dIuiduntur, quae bona, Ld (cf. Ienaer Literaturzeit. ann. 1877 p. 797)\' 731 sunt] ft M • 739 yd nob M; Qui nobis P1 (8. u. I.) v od nos M; qui nos P1 .(s. u. I.) v aemulant M 787 sqq. cruenti, I Qui .. bonorum, I Qui .. strident, qui .. heredes? v 740 Fecissent si Ld; sed cf. Kuehner, ausf. Gr. §. 47, 7; Schoem. in Cic. flat. deor. I, 32 (89); de que .. et particulis cf. similem locum Instr. II 8, 6 sq. medicumque require, Et tamen in poenis poteris tua damna lenire 74i Nec M (ut Knoellio uidebatur) V; Nunc P1 (s. u. I.); sed Ps : \'Neque suspicio deest esse legendum: nec hodie hod M 742 pdictt M 743 prophetae M2 P1v; propheta Mx 744 dñm MP1 ; Deum v adorant scripsi (cf. u. 836; ibi quoque adorant = adorabunt); adorabunt MP1v ; orabunt Wilh. Meyer, Abh. p. 291 745 certe M (certe cum cognoscere uidetur coniungendum ; cf. u. 381 sq. Certe iam apparet etc.); ante P1 (s. u. I.) v 146 peccata .. donat MP\'; peccataque .. donat B; peccata .. donans Ld 747 comminator M 748 idolis periet P1 (8. u. I.) v ; periet idolis M )[*](11* )
    164
  21. Quisque deos ergo sequitur fabricatos in auro,
  22. Argento uel lapide, ligno uel aeramine fusos,
  23. Cum ipsis infelix mittetur in igne refectus,
  24. Nec ibi permoritur, sed dat cruciatus iniquus.
  25. Sunt homines pecorum similes in ista natura,
  26. Qui nolunt accipere frenum Dei summi uagantes;
  27. Cum ipsi non durant seruorum talia ferre,
  28. In quorum saepe descendunt sanguine diri.
  29. Dicentes adiciunt: \'Nihil est post funera nostra;
  30. Dum uiuimus, hoc est\', et incumbunt more suillo;
  31. ̒Νulla sit luxuria, quae nos pertranseat aeuo;
  32. Dum tempus est uitae, perfruamur omnia saecli.\'
  33. Indisciplinati clementiam Dei refutant
  34. Strenia(m) sectantes, quasi sola uita sit ipsa.
    35. [*]( 749 aqq. Apoc. 9, 20; 14, 9 aqq. 717 sq. Sap. 2, 2 sqq. )[*]( 741 d̃ſ .. fabricatus M 710 ęramine M 751 refect M (= saeculo renouato, post resurrectionem ; cf. Instr. I 26, 35 sq.); CPraefectns ib. (= in cod.) P\'; reiectus P1; proiectus P2v 712 iniquus ▼ R Hanseen; iniqos MP1; ignitos Ld 753 pecor MP1 R Hanssen (cf. Instr. 1 34, 5 pecus .. ferinam; Boesser, Jahrb. f. class. Philol. 115 p. 792); equorum Ld 714 nolt M 754 sqq. uagantes. Cum .. diri, Dicentes v, quam uerborum distinctionem cum Wilh. Meyero (Abh. p. 306) mutaui 755 ducant Hilgenf. 756 sepę M discendnnt (descendunt Lb) sanguine MP1 Lbv, descendunt sanguinem P\'; Deum incendunt sanguine P* 757 (= post) M 758 uiuim+ M; malim: bibimus; cf. Instr, II 36, 4: \'Dum mortuus, non bibo\' dicis et quos iUic aliunde attuli locos et incumbt M; incumbant P1 (8. u. I.) v 710 perfruam̃ M secli M 757 sqq. uulgatam interpunctionem: nostra. I Dum uiuimuB, — hoc eet, incumbunt .. suillo — I Nulla mutaui; cf. Wilh. Meyer, Abh. p. 306 761 mutant B Wilh. Meyer p. 291; refugant MP1 Ld; refusant Lb 712 Streniam scripsi (= corporis salutem atque felicitatem ?); Strenia MP1; Strenuam R ; Strenam Lb; Strenui Ld; Terrena (uel Terrenia) Huemer WiIh. Meyer, Abh. p. 291 ipsa MPl; ista B; (sit,) istam Ld )
    165
  35. Sic redeunt a Deo, qui promittit uiuere semper:
  36. Contra bonum pugnant, cum sit repugnandum iniquo.
  37. Errauimus omnes manifesto, saeculo suasi,
  38. Sed gratia Domini prouocamur credere legi.
  39. Propterea uenit et fecit trophaea latenter
  40. Et fuit homo Deus, ut nos in futuro haberet.
  41. Sed plurimi pereunt, qui putant utrisque placere,
  42. Idolis atque Deo, placeat cum nemo duobus.
  43. Ynus est in caelo Deus caeli, terrae marisque,
  44. Quem Moyses docuit ligno pependisse pro nobis.
  45. Ynde quidam errant jgnaui talia passum,
  46. Non satis intenti mysterio Dei secreto.
  47. Inuidia Diaboli mors introiuit in orbem,
  48. Quam Deus occulte destruxit uirgine natus.
  49. Qua natiuitate excordantur caeci Iudaei,
  50. Stulto<S> infatuant scelere commisso cruenti.
  51. Nemo potest ullum excusamen dicere postquam,
  52. Cum modo sit nobis facultas data credendi.
  53. Non uenit in uano Dominus in terris e caelo,
    54. [*]( 713 cf. 788 715 Esai. 53, 6 771 Psal. 145, 6; Act. 4, 24 772 Deuter. 28, 66. cf. u. 518 774 Sap. 2, 22 775 Sap. 2,24\' )[*]( 783 Sic redeunt a Deo Ld; Sicredunt adeo M; Si credunt Deo P1; Sic credunt Domino Lb; Discredunt Domino B; Sic recedunt a Deo Wilh. Meyer promittit uiuere P1 v (cf. u. 788); promιτ . τ̃τ . (sic!) uiuere M 764 pagnant M sit P1 v; sint M 165 scio M omnes manifesto, saeculo v; omnes, manifesto saeculo P1 766 pronocam ̃ M 767 ueñ .. fec̃ M trophea M; t m. 2. add. 771 celo .. celi terre M 772 pependisse scripsi (c/. u. 518 ; 615; Instr. I 40, 10 pependit ipse pro nobis); gpendiare M; ante p duae litterae (pe?) erasae; pendere P1 v p noti M 773 quidam P1 (8. u. I.) v; quidem M ignaui M; ignari P1 (s. u. I.) v. 774 secreto P1 (s. u. I.) v, secretum M 775 Zaboli B introiũ M orbem P\' (s. u. I) v; urbS M 776 destrui M 777 iudei M 778 Stultos P1 (s. u. I.) v; Stulto M 779 p}quam M 780 Cũmodo M; Commoda LbB; Commodo P1 (s. u. I.) Ld 781 Dominus P1 (8. u. 1.) v; df M (cf. u. 744) ę celo M )
    166
  54. Sed uenit, ut faceret populum suo nomine dictum.
  55. Quem si quis confessus non erit in ista natura,.
  56. Perdit et quod uixit, et in poena sero declamat;
  57. Aut certe, dum sperat exspectans credere canus,
  58. Excluditur diu(t)ius ab aeterna uita defunctus.
  59. Ergo iam ad illum citius recordari debemus.
  60. Qui nobis post obitum pollicetur reddere uitam.
  61. Insuper hoc addit, inmortales esse futuros
  62. Et frui, quod oculus non uiderat ante, uidendo.
  63. Sex milibus annis prouenient ista repletis,
  64. Quo tempore nos ipsos spero iam in litore portus.
  65. Tunc homo resurget solis in agone reductus
  66. Et gaudet in Deo reminiscens, quid fuit ante;