Carmen Apologeticum
Commodianus
Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.
- Adloquitur Abraham, quem Moyses enuntiat ipsum.
- Ipse dedit legem populo Pharaone necato,
- Et quis esset, Dominus ipse se praedixit ab illo.
- Nec una contentus prophetica uoce se promit,
- Sed multos adhibuit testes, qui de illo clamant.
- Hunc ergo, cum legitis multorum praeconia uatum,
- Inuenietis eum carnem inuenisse pro nobis.
- Vnde nunc erratur, ordinasse talia Summum,
- Et quasi subsannant, nec sciunt, quod ab ipso ridentur !
- Interdum subicio, qualiter praelegi prophetas,
- Et rudes edoceo, ubi sit spes uitae ponenda.
- Quid Deus in primis uel qualiter singula fecit,
- Iam Moyses edocuit; nos autem de Christo docemus.
- Non sum ego uates nec doctor iussus ut essem,
- Sed pando praedicta uatum oberrantibus austris.
- Ergo mei similes, quos raptim aura deportat, [*]( 48 Exod. 3, 14 56 Psal. 2, 4 )[*]( 48 sq. Abraham. Qaem .. ipsam, Ipse υ Moses P3LB 49 faraone M necato P3υ; negato MP1Lb(?) 10 se om. S predixit M Si se promit P1 R; se promittit M; promittit L 52 de illo clamant MP1 cf. u. 66; de illo clam(ab)ant Hanssen; de illo (pro)clamant R; illud declamant Ld S3 Hunc ergo cam legitis multorum (multûm P3 R) praeconia (uatum) P3υ; Hunc ergo cam legitis mnltoram praeconia M; Haec e. quum legeritis praeconia multa P1 54 carnem inuenisse MP1Ps (inuenire eodem sensu quo sibi parare, adipisci Plauto et Terentio usitatum; de annominatione Inuenietis .. innenisse cf. indicis exempla et Hilgenfeldi notam XV p. 604 sq.); càrnem adsumpsisse P2; carnem induisse B; in carnem uenisse Ld M errator] probatur B 56 Et quasi M (S. 107 p. 797); Et quare P1; M quare R; Quare Ld (eo deceptus, quod P\' faiso adnotat: eQuare subsannant t nerunt\' mendosus cod.) nec sciunt M1 corr.; nesciunt M1 ab initio; meminerint P; nec erunt P\'; norunt P9; norint B; merent Lb; merunt Ld 17 prelegi M 60 moyses MP1υ; Moses (Mose) P3; Mose Lb edocuit MP1Lb; docuit v docemur P3Lb 82 pando PlR (cf. Georg. HW7 p. 1294); quando M; canto Ld predicta M oberrantibus nautis uel oblatrantibus (obloquentibus, obstrepentibus, obturbantibus) austrit R in comment. \'Hic deesse nonnulla uidebantur\' P3 )
- Quaerite iam portum, ubi sunt pericula nulla.
- Agricola doctus tempestiva longe dinoscit
- Et, priusquam ueniant, recolligit se sub antra.
- Estote prudentes, quod imminet ante uidete
- Et, priusquam ueniant clades, prouidete saluti.
- Ignauia pueris opus est, non certe robustis:
- Si decet hoc rudibus, non conuenit aeuo maturis.
- Quae quidem pars hominum non sit moderata, uetusta
- Sic erit ut perna minime salfacta: putrescat.
- Nemo petram subicit, nisi solus ignis ad escam:
- Saxei sic homines mollescunt sero gehenna.
- Clamamus. in uacuum surdis referenda procellis
- Et lumen offerimus caecis sine causa praebentes.
- Stat miles ad missam: unus audit, et excutit alter [*]( i 73 Matth. 7, 9? 74 Ezech. 11, 19? )[*]( 64 qterite M snnt] ft M. 65 ante doctus duae litterae (in?) erasae . tempestates B M se MP1 (de clausula — u̲ \'̲ u̲ cf. u. 52; 193; 423; 567; 890; Instr. 18, 3); sese Psυ antra M; antro Wilh. Meyer (cf. Instr. I 33, 7); antrum P1 (8. u. l.) υ 68 clades] post a una littera (n?) erasa 69 Ignauia] Ignoeci Lb pueri .. robusti B; cf. Ienaer Literaturzeit. 1877 p. 796 extr. 76 decet M (post t rasura unius litterae — f? —) P1 (cf. Boensch. It. et Vulg. p. 439 sq.); licet υ euo M 71 Quae (Quum P1 Lb) quidem pars hominum non sit moderata, uetusta P1 Lb Ld; Qui quidem pars hominum non sit moderata uetustas Mj Quam quidem partem h. n. s. moderata (moderat R, errore typogr., ut uidetur) uetustas P3 (Duebner?) B; Quam quidem partem hominum non si moderat uetustas, HHgenfeld 72 Sic erit ut perna minimę salfacta pntrescat M (non puerascit, ut P2 falso adnotat); Sic erit ut perna minime salfacta (sal facta Pi): putrescet (putrescit Lb) P1 P3 LbR; Sic erit ut perna nimis salfacta; petrascit Zd 73 Nemo petram subicit nisi solus ignis ad escam (adescat Ld) MP1 Ld; N. p. s., nisi solius ignis, ad escam LbR; N. pernam s. n. solidus ignis ad escam Hilgenf. 74 saxeis M . gehennę M 75 processis Hilgenf. 76 prebentes M 77 missam υ; missa MP1; iussa P3 Lb (iussa) unus, audit Lb )
- Nec accipit corde monita, sed perditus errat.
- Quis modo delinquit (iudices estote de istis!),
120
121