Carmen Apologeticum

Commodianus

Commodianus. Commodiani Carmina. Dombart, Bernhard, editor. Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 15, 1887.

  1. Et caelum uidemus, sed illic quid intus agatur,
  2. Nullo datur scire, donec fiat exitus aeui.
  3. Sufficiat tantum de futuro nosse promissa;
  4. Ad illa tendamus cupidi, tota mente deuoti.
  5. Sicut auis Phoenix meditatur a morte renasci,
  6. Dat nobis exemplum, post funera surgere posse;
  7. Hoc Deus omnipotens uel maxime credere suadet,
  8. Quod ueniet tempus defunctorum uiuere rursum;
  9. Sit licet nunc puluis, iaceant licet ossa nudata,
  10. Integratur homo, [ut] fuerat qui mortuus, olim,
  11. Et gratia maior tunc erit (quam) istius aeui,
    12. [*]( 127 Psal. 13, 2; 52, 3 al. 145 I Cor. 15, 43; Phil. 3, 21 )[*]( 12% celum M 127 Quicquid P1; Quitqaid M; Quique υ oelum M 129 mundi tenorg M (= carnalem esse mundi tenorem; de omissa copula esse uideu. 792 et indicem, quem Petschenig editioni Victoria Vit. adiunxit, p. 156; cf. deinde Instr. II 39, 9 tenore mutato; Verg. Georg. 2, 336 sq.); mundo teneri Plv 131 Nam M P1R; Iam Ld sine nota 132 describtom M 132 sq. de illis. Cum Ld; de illis, Cum P1R 133 qae M 133 sq. tota, Quis Ld; tota. Quis PIB 134 fiDe M 135 celum M 136 naUo M (cf. u. 93; 106; Instr. II22,13); nulli P1 (8. u. I.) υ uersus 138—140 in Munci- olibus litteris scripti 139 APIS FENIX M 142 defanctoram M Pl Ld; defancttm Ub; defuncto (defuDctos) P3; defancto R 143 Sit licet MLb (coniectura) R; Scilicet P1 (8. u. Z.); Sint licet Ld 143 sq. nudata. Integratur Ld 144 ut fuerat MPlB; ut del. Ld; ut erat Lb 145 tunc M; hinc P1 (8. u. I.) B; dehinc P3; huic Ld erit MP1; gratia erit R; aderit Ld quam addidi; om. M editt. M; cf. Wattenb. lat. Palaeogr. p. 50 sq. 143 sq. aeui. Non v )
    125
  12. Non dolor nec lacrimae tunc erunt in corpore nostro,
  13. Non caro recipiet ferrum, non pustula surget.
  14. Hoc Deus instituet, ut sit illi gloria maior. ,
  15. Hic fecerat primum hominem, ut esset aeternus,
  16. Sed ruit in mortem neglectis ille praeceptis.
  17. Propter quae storias tantas Deus esse parauit,
  18. Vt inuentiones diabuli detergeret omnes. I
  19. Rectorem in terra dederat Deus angelum istum:
  20. Qui, dum inuidetur homini, perit ipse priorque.
  21. Interea iustos per ipsos cernit ad actus,
  22. Et facinerosum Cain in gehenna reservat.
  23. In scelere coepit uersari gens omnis humana,
  24. Nec respicientes, quis esset creator eorum.
  25. Quod Deus excelsus indigne pertulit illud,
    26. [*](148 Apoc. 21, 4 152 Eph. 6, 11; 16; I Ioh. 3, 8 154 Sap. 2, 24 (Cypr. de zel. et liu. C. 4) )[*]( 146 nec M; aut P1 (s. u. I.) v lacrime M 147 postula M 148 institnet M Lb Ld; instituit P1 R 150 necglectis M 151 propter quae storias scripsi (cf. Woelfflin. Arch. III p. 146); propter questorias M; pr. quaestorias P1; pr. quae scorias Duebner (coll. Verge Gir. 249); propterea scrupeas R; propter quae curas (postmodo pr. grassationes) Lb (ut Ld adnotat); pr. quae quaestorias Ld (ex recentiore Boenschii coniectura) esse] sibi (postea ipse) Lb. 152 inuentiones diabuli M; inu. diaboli P* (s. u. I.); adinuentiones zaboli R detegeret R om̃f M 153 Actorem R 154 inuidetur MLd (idem haec affert exempla: fhuic inuisae (sunt) Parcae solemnem celebrare diem* C. Inscr. Rh. Bramb. 1052 et Becker. Inscr. Mogunt. 247); inuidet Lb; insidiatur R; sed cf. u. 361 155 ipsos M (P falso: ipsas; cernit per ipsos = secernit; cf. Instr. 126, 33 sqq.; S. 107 p. 757; Alexandret excurs. ad Sibyll. p. 522 sqq.); ipsum Plv ad actus scripsi (= adiudicium extremum; cf. Instr. I 27, 1; II 21, 12; S. p. 784); adactos MP1; abactos Psυ 155 sq. abactos. Et R 158 facinerosum P3υ; facinerosa M; facinora P1 in m. 1. s. I. scripsit 157 cepit M x x gens omnis Lbv; omnis gens M (signis s. I. additis iustus uerborum ordo restituitur); omnis gens P1 (s. u. I.) 159 pertulit illud. M; pertulit illud; P1; pertulit; illam v )
    126
  26. Delere proponit uniuersa paene creata.
  27. * Dicitur et legitur Noe liberatus ab aqua,
  28. Ceteri diluuio perierunt in caelesti.
  29. Hinc, sicat initio, paulatim terra repletur.
  30. Cessit. prios facinus, sed alter(a) clades adhaesit.
  31. Adgressi sunt stulti torrem fabricare sub astris,
  32. Vt quasi per illam possent ascendere caelos.
  33. Quod Deus ut uidit fieri sub nna loquella,
  34. Descendit et fecit., loquerentur lingua diuersa.
  35. Quos inde disparsit per insulas terrae semotos,
  36. Vt fierent gentes nario sermone loquentes.
  37. Tunc genus indocile uitam feritatis agebat;
  38. Nemo Deum sciebat, disputabat nemo de uita.
  39. Inrepserat quoniam rudibus temerarius ille
  40. Per latices animae, deprauauit mentes acerbas
  41. Persuasitque dolo coitus infandos amare,
  42. Viuere rapinis in gaudio sanguine fuso.
  43. Hanc gloriam stulti prosequuntur tempore parvo;
  44. Quo nulla uenia liberat, se dicendo seductos.
  45. Si suadet adulter, culpa est tua prosequi talem;
  46. Non ille te damnat, sed tu tua sponte te damnas.
    47. [*](163 Gen. 9, 1 165 sqq. Gen. 11, 4 sqq. )[*]( 160 Delere P1; Dicere M; Demere R; Icere (= tollere, perdere?) Ld; perdere Huemer uniuersa pene creata MP1; aniuersam paene creatam v 163 sid M 164 prius Psυ (cf. quae adnotauimus in u. 15); prior MPl altera P1 Ld; alter M (P\' falso: aliter); aliter Lb R adhaesit P1 R; adhesit M; accessit Ld 165 turrem M; turrim P\' (s. u. I.) 8 astris P1υ; anstris M 166 possent asoendere caelos (coeloa) P1υ; c. a. p, Lb; asc. celos poss. M 117 loquella M 169 disparsit M; dispersit P\' (B. u. I.) v semotas B 171 Tnc (= Tunc) M; Tum P1 (8. u. I.) v agebat M; agebant P\' (s. u. I) v 172 scibat Hanssen, Wilh. Meyer, Abh. p. 292 coH. u. 46 173 Inrepserat M qA M 174 depianabit M 175 dolo coitus scripsi (cf. b. Gbl. 17 p. 451 sqq.); dolo citins M; dolos citius P1 R; doloa illis Ld 178 gaudia P3 177 p̃sequuntur M1, quod (prima manu?) correctum, ut sit pseqnnntnr 178 Qno M P1 <= itaque ?); Quos P3υ; Quod Lb )
    127
  47. Errabant indocti ueteris fallacia hostis,
  48. Obliti Dominum, opera maligna sequentes.
  49. Quod diu ne fieret grassatio tanta latronis,
  50. Tempore partito miseratus est tandem ablato.
  51. Conplacuit illi conloqui cum uno de multis,
  52. Vt faceret populum ad se transeundo dilectum.
  53. Ex eo coeperunt unum Deum nosse profani
  54. Et fieri populus secundum Dei decreta.
  55. Duos enim populos distinxerat ex se Rebecca:
  56. Hic prior est factus, alter ut succederet illi.
  57. In Aegypto primum Israhel concrevit alumnus;
  58. Inde Deus illos eiecit duce Moyse,
  59. Per quem dedit illis legem in monte Sina,
  60. Vt nostra posteritas Dominum cognosceret. unum.
  61. Deinde prophetas ex ipsis dicere iussit,
  62. Quod Deus in hominem depretiatur ab illis.
  63. Induxerat eos Dominus in terra promissa,
  64. Vt ibi sub lege uiuerent, donec ipse ueniret.
  65. Gens ingrata bonis noluit iugum ferre praeceptis,
  66. Sed magis in scelere prisco reuoluta florebat;