Conlationes Patrum (Collationibus)

cumque mens tali fuerit tranquillitate fundata uel ab omnium carnalium passionum nexibus absoluta, et illi uni summoque bono tenacissima adhaeserit cordis intentio, apostolicum illud inplebit: sine intermissione orate, et: in omni loco leuantes puras manus sine ira et disceptatione. hac enim puritate, si dici potest, sensu mentis absorto ac de terreno situ ad spiritalem atque angelicam similitudinem reformato quidquid in se receperit, quidquid tractauerit, quidquid egerit, purissima ac sincerissima erit oratio. [*]( 21 I Thess. 5, 17. 1 Tim. 2, 8 ) [*]( 1 tantum 0 2 ambitur D\' 3 esse V 4 conprobauit D 5 inplere 0 dispectus WP 6 aput 0 7 aput DO hominii W1 9 destrict. 0 10 parca V 11 qui] que OP 12 amitti W 14 sinentes VDWOPv: sinentia (ia in ras. m. 2) X ierror non librariis, sed auctori inputandus: cf. I, 20, 3) fece D W\'OX fecet W* feci P 15 monacom W (0) 18 talis W\' 19 uno D 22 leuat̃∗ D 23 haec Wl hec 0 sensum W ibsorto VDWOX absorbate P 24 adque VP 25 quicquid F5 WOX in se... tract. quidquid om. V sese 0 reciperit WP qaicqaid bis WOX ) [*]( XIII. Caa. 2. ) [*]( 17 )

GERMANVS : Vtinam simili modo atque eadem facilitate, qua semina spiritalium cogitationum plerumque concipimus, etiam perpetuitatem earum possidere possimus. cum enim fuerint siue per memoriam scripturarum seu per recordationem spiritalium quorumque actuum uel certe per intuitum sacramentorum caelestium nostro corde conceptae, insensibili quadam fuga lapsae quantocius euanescunt.

cumque alias quaslibet occasiones spiritalium sensuum mens nostra reppererit, rursus aliis inrepentibus ipsae quoque quae adprehensae fuerant lubrica uolubilitate diffugiunt, ita ut nullam constantiam sui retinens animus nec potestate propria sanctarum cogitationum possidens firmitatem etiam tunc, cum eas uidetur utcumque retinere, fortuito illas et non de industria concepisse credatur. quomodo enim ortus earum nostro arbitrio putabitur adscribendns, quarum perseuerantia non consistit in nobis?

sed ne forte sub huius quaestionis indagine a coepto narrationis ordine longius euagantes expositionem propositam super orationis statu diutius retardemus, suo hanc tempori reseruantes de qualitate orationis instantissime quaesumus informari, praesertim cum nullo tempore nos ab ea cessare beatus apostolus moneat dicens: sine intermissione orate.

et ideo primum de qualitate eius desideramus institui, id est qualis debeat emitti semper oratio, deinde qualiter hanc eandem quaecumque est possidere uel exercere sine intermissione possimus. non enim parua cordis intentione eam perfici posse et experientia cotidiana et prosecutio tuae sanctitatis ostendit, qua finem monachi ac totius [*](20 I Thess. 5, 17 ) [*]( 1 adque VOP 2 simina D* concep. D\' 3 perpetuet. D\' possemus D\'Ox 4 scribt. VWO 5 quorum D 7 fuga quadam DW labeae W quantotius VDWX 8 occassiones Y occanaiones D repererit X 13 fortuitu F* OP furtuito D concipuse V1 14 earti ex aerQ V 15 nun V1 nubis F1 16 a oepto VWOX accepto DlWlP ab aepto D* 18 tempore DWP 19 praeeirtim F1 90 admoneat D dicina F1 21 de om. D 24 intirmisiioBe V 25 et om. 0 cottid. D proiequutio 0 \'26 tua F sanctititatis W qui D que 0 )

ISAAC: Vniuersas orationum species absque ingenti cordis atque animae puritate et inluminatione sancti spiritus arbitror conprehendi non posse. tot enim sunt quot in una anima, immo in cunctis animabus status queunt qualitatesque generari.

et ideo licet sciamus nos pro hebitudine cordis nostri uniuersas orationum species non posse perspicere, tamen, in quantum mediocritas experientiae nostrae adsequi praeualuerit, digerere eas utcumque temptabimus. secundum mensuram namque puritatis, in quam mens unaquaeque proficit et qualitatem status in quo uel ex accedentibus inclinatur uel per suam renouatur industriam, ipsae quoque momentis singulis reformantur: et idcirco uniformes orationes emitti semper a nemine posse certissimum est.

aliter enim quisque supplicat cum alacer est, aliter cum tristitiae seu desperationis pondere praegrauatur, aliter cum spiritalibus successibus uiget, aliter cum inpugnationum mole deprimitur, aliter cum ueniam peccatorum, aliter cum adquisitionem gratiae seu cuiuslibet uirtutis exposcit uel certe extinctionem cuiuscumque uitii deprecatur, aliter cum consideratione gehennae ac futuri iudicii timore conpungitur, aliter cum spe futurorum bonorum desiderioque flammatur, aliter cum in necessitatibus ac periculis, aliter cum in securitate ac tranquillitate uersatur, aliter cum sacramentorum caelestium reuelationibus inlustratur, aliter cum sterilitate uirtutum ac sensuum ariditate constringitur.

Et idcirco his super orationum qualitate digestis, licet non quantum exposcit materiae magnitudo, sed quantum [*]( 3 uniuirsas V1 4 cordis contritione Pc adque VP animi Xv 5 etenim D\' quod DWOP 7 haebitudine V hebet. W2O1 11 quam scripri: qua codd. v cf. cap. 9, 2. 15, 2 et Indic. 8. v. profioere profecit D1W 12 qua D accidentibua VO 13 reuocatur 0 14 refarmantar V etj sed W unifarmee V 16 dispeor. D\'OP 18 depraemitar W 19 gratiae eeu om. W 21 hac W: om. OP 22 iaditii V 26 Bterelitate D\'WP uirtutuũ D ) [*]( 17* )

et primitus indagandum quid obsecratione, quid oratione, quid postulatione, quid gratiarum actione signetur. deinde perquirendum utrum hae quattuor species ab orante sint pariter adsumendae, id est ut omnes simul in unaquaque supplicatione iungantur, an uicissim singiliatimque sint offerendae, ut puta nunc quidem obsecrationes, nunc uero orationes, nunc autem postulationes seu gratiarum actiones oporteat promi, an certe alius quidem obsecrationes, alius uero orationes, alius uero postulationes, alius gratiarum actiones deo debeat exhibere secundum mensuram scilicet aetatis suae, in quam unaquaeque mens per intentionis proficit industriam.

Et ideo primum proprietates ipsae sunt nominum uerborumque tractandae ac discutiendum quid inter orationem et obsecrationem ac postulationem intersit, deinde similiter perscrutandum utrum singillatim sint an pariter exhibendae, tertio indagandum utrum etiam ipse ordo qui ita est apostoli auctoritate dispositus aliquid amplius instruat auditorem, an simpliciter accipienda sit ista distinctio et indifferenter putanda sit ab illo taliter fuisse digesta. quod mihi satis uidetur absurdum. non enim credendum est aliquid transitorie ac sine ratione spiritum sanctum per apostolum protulisse. et [*]( 4 I Tim. 2, 1 ) [*]( 1 angustias W1 2 haebit. Y ebetudo 0 4 quatripertita D 8 opsecr. X 9 signitnr V 10 hęc 0 13 utpote ex ntpota W num 0 (post puta) 14 seu gratiaram ... 15 orationes om. Y acciones W 15 alias nero orationes om. WlP alius orationes W* 16 nero postul. VWP autem post OXv post. D alius uero grat P 17 scilecit V qua V2OP 18 profecit Dl0 21 puatul. F1 22 an] ac D 25 accepienda V 27 tranBitoreae V transitoriae VWOP )

Deprecor itaque primo omnium fieri obsecrationes. obsecratio inploratio est seu petitio pro peccatis, qua uel pro praesentibus uel pro praeteritis admissis suis unusquisque conpunctus ueniam deprecatur.

Orationes sunt quibus aliquid offerimus seu uouemus deo, quod Graece dicitur εὐχή, id est uotum, nam ubi dicitur in Graeco τὰς svxasμον τῳ̃ ϰυϱίῳ ἀποδώσω, in Latino legitur: uota mea domino reddam, quod secundum proprietatem uerbi ita exprimi potest: orationes meas domino reddam. et illud quod legimus in Ecclesiaste: si uoueris uotum deo, ne moram feceris reddere illud, in Graeco similiter scribitur: ἐὰν ἐύςη εὐχὴν τῳ ϰνϱίῳ, id est: si oraueris orationem domino, ne moram feceris reddere illam. quod ita ab unoquoque nostrum inplebitur.

oramus, oum renuntiantes huic mundo spondemus nos mortificatos cunctis actibus et conuersationi mundanae tota cordis intentione domino seruituros. oramus, cum pollicemur saeculari honore contempto ac terrenis opibus spretis in omni contritione cordis ac paupertate spiritus nos domino cohaesuros. oramus, cum promittimus nos purissimam corporis castitatem seu inmobilem patientiam exhibituros esse perpetuo, uel cum de corde nostro radices irae siue tristitiae mortem operantis uouemus funditus eruendas. quae cum desidia resoluti atque ad antiqua uitia [*]( 10 Ps. 115, 14 12 Eccles. 5, 3 (LXX) ) [*]( 1 pruut F1 2 retractamuB W* 5 quia Dt ammissis W 6 diprec. Dl 7 offeremus D1 8 grece et greco codd. praeter V 9 NOY V ωοy D ωy W ho 0 ϰυϱίῳ] kω V KW DW ΑπΟΑωCO F ccπωaω O podoso X 12 deo om. W: dao OP 13 ne] et Dl grego D 14 εὔξη̩] ∈YXH codd. εὐχὴν CVXHN F ∈YXH W τῳ̃] ω V ϰυϱίῳ] ϰω VW κω D graeca corrupta in 0: om. P 15 redere F 17 mortificatis D 18 conuereatione DOPX mundana DX mundana et 0 19 pullicimur F1 20 terrinis F 21 quohesuros 0 22 promittemus Dl castitem W 28 ezhibiturus F1 ezibituros WO 24 openntes V1D1W1 uouimus V1 nouemus D\' 25 adque FP )

Tertio loco ponuntur postulationes, quas pro aliis quoque, dum sumus in feruore spiritus constituti, solemus emittere, uel pro caris scilicet nostris uel pro totius mundi pace poscentes, et ut ipsius apostoli uerbis eloquar cum pro omnibus hominibus, pro regibus et omnibus qui in sublimitate sunt supplicamus.

Quarto deinde loco gratiarum actiones ponuntur, quas mens, uel cum praeterita dei recolit beneficia uel cum praesentia contemplatur, seu cum in futurum quae et quanta praeparauerit deus his qui diligunt eum prospicit, per ineffabiles excessus domino refert. qua etiam intentione nonnumquam preces uberiores emitti solent, dum illa quae reposita sunt in futuro sanctorum praemia purissimis oculis intuendo ineffabiles deo gratias cum inmenso gaudio spiritus noster instigatur effundere.

Ex quibus quattuor speciebus licet nonnumquam soleant occasiones supplicationum pinguium generari (nam et de obsecrationis specie quae de conpunctione nascitur peccatorum, et de orationis statu quae de fiducia oblationum et consummatione uotorum pro conscientiae profluit puritate, et de postulatione quae de caritatis ardore procedit, et de gratiarum actione quae beneficiorum dei et magnitudinis ac pietatis eius consideratione generatur, feruentissimas saepissime nouimus preces ignitasque prodire, ita ut constet omnes has quas [*]( 2 Eccles. 5, 4 (LXX) 9 I Tim. 2, 1-2 ) [*]( 1 fecirimuB F1 2 diciturque VDPX. de om. DP 3 gre- cum DWPX 4 te D1WO: om. VD2PX 8 scilicit V1 10 et pro omnibus DW 11 sublimi W 12 panQntur VPl qaas] q; D1 18 recolit..... praesentia om. 0 benefltia F 16 refret D1 quia D 20 quatuor X licet otn. W solent W 21 occasriones V occansiones D1 22 cnnpnnctione V 24 nutorum F profuit Y 25 caritatis procedit affectu W 26 benefit. V pietates F1 28 ita nt conatet] et W has om. V )

nonnumquam tamen mens, quae in illum uerum puritatis proficit adfectum atque in eo iam coeperit radicari, solet haec omnia simul pariterque concipiens atque in modum cuiusdam inconprehensibilis ac rapacissimae flammae cuncta peruolitans ineffabiles ad deum preces purissimi uigoris effundere, quas ipse spiritus interpellans gemitibus inenarrabilibus ignorantibus nobis emittit ad deum, tanta scilicet in illius horae momento concipiens et ineffabiliter in supplicatione profundens, quanta non dicam ore percurrere, sed ne ipsa quidem mente ualeat alio tempore recordari.

et inde est, quod in qualibet mensura quis positus nonnumquam puras intentasque preces inuenitur emittere, quia et de illo primo et humili ordine, qui est super recordatione futuri iudicii, is qui adhuc sub terroris est poena [*]( 1 inuenire D\' 2 ita ut W 3 postol. V 7 in quadam DW 9 intercidere F1 12 enulBa WOPXv iam om. 0 magnificentias D 16 firuent. V fementessimo D\' reptantur W 17 profecit Dl 18 adque VOP radicare D 19 con. eepiens V concupiens 0 adque VP immodam Wl 20 flammae om. D 28 scilecit V 24 conoepiems V1 25 ipse W 26 tempnre V 27 pusitus V 29 his DxWOP subterioria D est om. PX )