Conlationes Patrum (Collationibus)

quemadmodum enim sine illis adquiri uel consummari non potest haec de qua loquimur perpetua orationis iugisque tranquillitas, ita ne illae quidem uirtutes quae hanc praestruunt absque huius possunt adsiduitate conpleri. et ideo nec recte tractare de orationis effectu nec ad eius principalem finem, qui uniuersarum uirtutum molitione perficitur, subitanea disputatione poterimus intrare, nisi prius uniuersa, quae illius obtentu uel abscidenda sunt uel paranda, per ordinem dinumerata fuerint atque discussa, et secundum euangelicae parabolae disciplinam ea, quae ad spiritalis ac sublimissimae illius extructionem pertinent turris, subputata fuerint ac diligenter ante congesta.

quae tamen nec proderunt praeparata nec recte superponi sibimet excelsa culmina perfectionis admittent, nisi egesto prius omni repurgio uitiorum et effossis succiduis mortuisque ruderibus passionum uiuae ut aiunt ac solidae terrae pectoris nostri, immo illi euangelicae petrae superiecta fuerint simplicitatis et humilitatis firmissima fundamenta, quibus haec turris spiritalium uirtutum molitionibus extruenda et inmobiliter ualeat stabiliri et ad summa caelorum fastigia confidentia propriae firmitatis adtolli.

fundamentis etenim talibus innitentem, quamuis passionum imbres largissimi profundantur, [*](15 cf. Luc. 14, 28 22 cf. Luc. 6, 48 ) [*](2 alterum D1 4 tendit] pnritatis tendit W statura D 5 adqae FP 6 potueront D poterint P 7 illias plena cordis qviete adquiri W 9 ha∗c V praestrnunt animi puritatem W possunt] poBs. orationis W 10 adseduetate D tratare D 11 affectu X qui] q; D 18 instare V 14 adque VP 15 parabulae VP in ea W\' 16 ac om. 0 erstruct WX 18 prodeerunt 0 20 effosis F1 effusis V*P 22 snperiacta X 24 ezstruenda WX 25 summe D 26 propiae W 27 ymbres D inbres 0 )

Et idcirco ut eo feruore ac puritate qua debet emitti possit oratio, haec sunt omnimodis obseruanda. primum sollicitudo rerum carnalium generaliter abscidenda est, deinde nullius negotii causaeue non solum cura, sed ne memoria quidem penitus admittenda, detractationes, uaniloquia seu multiloquia, scurrilitates quoque similiter amputandae, irae prae omnibus siue tristitiae perturbatio funditus eruenda, concupiscentiae carnalis ac filargyriae noxius fomes radicitus I euellendus.

et ita his ac similibus uitiis extrusis penitus et abscisis, quae hominum quoque possunt patere conspectibus, talique ut diximus repurgii emundatione praemissa, quae simplicitatis et innocentiae puritate perficitur, iacienda sunt primum profundae humilitatis inconcussa fundamina, quae scilicet turrem intraturam caelos ualeant sustinere, deinde superponenda uirtutum spiritalis extructio et ab omni discursu atque euagatione lubrica animus inhibendus, ut ita paulatim ad contemplationem dei ac spiritales intuitus incipiat sublimari.

quidquid enim ante orationis horam anima nostra conceperit, necesse est ut orantibus nobis per ingestionem recordationis occurrat. quamobrem quales orantes uolumus inueniri, tales nos ante orationis tempus praeparare debemus. ex praecedenti enim statu mens in supplicatione formatur, eoruudemque [*]( 1 ei] et V pereequut. 0 3 demit Dl 5 qua hinc Wx 7 absciedenda D 8 nulius negutii V 9 detractationes WOli detrectationes FD detractiones O2ΡΧν seu multiloquia om. 0 10 Bcurrilitatis V1 scurilitates DWP 12 concupiscentia V ac] affectua ac W fylargiriae W fllargiriae OPX 14 abscissis V1P omnium 0 quoque om. DWO 15 repurgi OP permissa V 17 inconcusa W 19 adque VOP 20 inhibenda D\' 21 spiritalis V\'P intuitos Dt 22 quidquid V1 DP: quicquid rell. rationiB D oram 0 23 ut hoc W 24 inuenire tale D\' 25 tempore D 26 eorumque 0 )

et idcirco quidquid orantibus nobis nolumus ut inrepat, ante orationem de adytis nostri pectoris extrudere festinemus, ut ita illud apostolicum possimus inplere: sine intermissione orate, et : in omni loco leuantes puras manus sine ira et disceptatione. alias namque mandatum istud perficere non ualebimus, nisi mens nostra ab omni uitiorum purificata contagio uirtutibus tantum uelut naturalibus bonis dedita iugi omnipotentis dei contemplatione pascatur.

Etenim qualitas animae non inepte subtilissimae plumae seu pennae leuissimae conparatur. quae si umoris cuiuspiam extrinsecus accedentis corruptione uitiata non fuerit uel infusa, mobilitate substantiae suae tenuissimi spiritus adiumento uelut naturaliter ad sublimia caelestiaque sustollitur. sin uero umoris cuiusquam aspargine uel infusione fuerit praegrauata, non modo in nullos aerios uolatus naturali mobilitate raptabitur, sed etiam ad ima terrae concepti umoris pondere deprimetur.

ita mens quoque nostra si accedentibus uitiis curisque mundanis adgrauata non fuerit noxiaeue libidinis umore corrupta, uelut naturali puritatis suae beneficio subleuata leuissimo spiritalis meditationis adflatu sublimabitur ad superna, [*]( 9 I Tbess. 5, 17 10 I Tim. 2, 8 ) [*]( 5 scarilis DPX 6 aut] uel OX ad om. V 7 quicquid W OX inripat W1 8 aditis WOX abditis Pv 9 intirmissione F 10 manos Dl 11 disciptatione V 12 ualibimus V contagio pnrificata D 13 tantum nelut naturalibus om. W didita V 15 III V ineptae sed D suptil. W 16 pinnae D1O pinnulae P humorie WOP 17 accedentis P: accidentis V DWOXv 19 suatuUitur V 20 humoris WOP aspargine 0: aspergine rell. 22 ad ima] a (sic) D humoris WOPX deprimitur VDW 23 accidentibus VDO 24 noxiae uel DOP humore WOX 25 currupta V1 uelut in Wl benefitio V )

et idcirco si uolumus orationes nostras non solum caelos, sed etiam ea quae super caelos sunt penetrare, curemus mentem ab omnibus terrenis uitiis expurgatam cunctisque mundatam faecibus passionum ad subtilitatem perducere naturalem, ut ita ad deum oratio eius nullo uitiorum pondere praegrauata conscendat.

Notandum tamen quibus ex causis grauari mentem dominus designauerit. non enim adulteria, non fornicationes, non homicidia, non blasphemias, non rapinas, quae mortalia esse et damnabilia nullus ignorat, sed crapulam posuit et ebrietatem et curas siue sollicitudines saeculares. quae in tantum nemo hominum mundi huius cauet aut damnabilia iudicat, ut etiam nonnulli, quod pudet dicere, semet ipsos monachos nuncupantes isdem ipsis distentionibus uelut innoxiis et utilibus inplicentur.

quae tria licet secundum litteram perpetrata adgrauent animam atque a deo separent ac deprimant ad terrena, est tamen eorum facilis declinatio et maxime nobis, qui tam longa remotione ab omni saeculi huius conuersatione disiungimur et istis uisibilibus curis et ebrietatibus et crapulis nulla penitus occasione miscemur. uerum est alia quoque crapula non miaus noxia et ebrietas spiritalis difficilius euitanda, cura quoque ac sollicitudo saecularis, quae nos etiam post omnium facultatum nostrarum perfectam renuntiationem et uini epularumque cunctarum continentiam et quidem in [*]( 8 Lnc. 21, 34 ) [*]( I adque VP caelistia V 2 transfertur eterna 0 satis proprie D 3 admonetur Dl adgrabentar 0 8 fecibus DWOPX sablimitatem VO suptilitatem DX 9 praegratta Dx 11 V non distmguit 12 fornie. V1 fornicationii W 13 hamicidia V blasf. YO murtalia V 18 monachus F* iadem DOPbisdem rell. 30 adque YOP 22 tamen W1 23 cnris et VWO: c. atque DPXv 27 facultatem D\' 28 equidem OX )

obstupescite et admiramini, fluctuate et uacillate: inebriamini, et non a uino: mouemini, et non ebrietate. cuius ebrietatis uinum consequenter necesse est ut secundum prophetam furor draconum sit, ipsumque uinum de qua radice procedat aduerte: ex uinea, inquit, Sodomorum uitis eorum et sarmenta eorum ei Gomorra.

uis etiam frnctum nitis istius atque sarmenti germen agnoscere ? uua eorum uua fellis, botrus amaritudinis ipsis), quia omnino nisi fuerimus cunctis uitiis expurgati et ab omnium passionum crapula sobrii, absque ebrietate uini epularumque omnium afluentia erit cor nostrum ebrietate et crapula magis noxia praegrauatum. nam quia saeculares curae etiam in nos, qui nullis actibus mundi istius admiscemur, cadere nonnumquam possint, manifesta ratione monstratur secundum regulam seniorum, qui quidquid necessitatem uictus cotidiani et ineuitabilem usum carnis excedit, ad saecularem definierunt curam et sollicitudinem pertinere:

ut uerbi gratia si, cum possit operatio unius solidi necessitatem nostri corporis expedire, ad duorum uel trium solidorum adquisitionem nosmet ipsos propensiore uelimus opere ac labore distendere, et cum duarum uelamen sufficiat tunicarum ad [*](2 Ioel 1, 5 (LXX) 3 Esai. 29, 9 6 Dent. 32,33 (LXX) 7 Dent. 32, 32 (LXX) 10 1. c. (LXX) ) [*](1 constitutus V inuoluit D prof. YD 2 expergeec. WO inquid VDW: om. P ebri V 3 alios D\' obstnpiscete V 4 monemini] nomite D 5 ebrietatd D ab ebrietate Wv 6 prof. VD 7 ipsum quoque 0 adnertite W 8 inquid VDOP: enim X sarmenta (ἡ ϰληματίς) V: cf. Roensch, It. u. Vulg.2 p. 269 sarmentis 0 Barmentum rell. v 9 fructus D iatins om. 0 adque VOP 10 nuae Wl (ante eorum) butrus D1 11 in ipsis D\'X ipsins P quia omnino (an quoniam?) scripsi : quae omnia VDWOX\'c quae omnes si P qaae omnia docent quia X1 propter quae omnia r 12 snbrii F1 13 afflnentia PX 15 qui noe in D 17 qui om. 0 quicquid V2WOX necessitatatem V 18 cottld. DX inuitabilem V 19 difinierunt DP 20 necissitatem V necessitate D* 21 expidire F* 22 nellimns DlP )

Quod non sine instinctu daemonum fieri manifestissima nos experimenta docuerunt. nam quidam probatissimus seniorum cum transiret iuxta cellam cuiusdam fratris hac animi qua diximus aegritudine laborantis, utpote qui in extruendis reparandisque superfluis inquietus cotidianis distentionibus desudaret, et eminus conspexisset eum graui malleo saxum durissimum conterentem uidissetque Aethiopem quendam adstantem illi 6t una cum eodem ictus mallei iunctis consertisque manibus inlidentem eumque ad operis illius instantiam ignitis facibus instigantem, diutissime substitit uel inpressionem dirissimi daemonis uel fraudem tantae inlusionis admirans.

cum enim nimia lassitudine fatigatus frater requiescere iam finemque operi uoluisset inponere, instigatione spiritus illius animatus iterum resumere malleum nec desinere ab intentione coepti operis urguebatur, ita ut isdem eius incitamentis infatigabiliter sustentatus tanti laboris non sentiret iniuriam. tandem igitur senex tam dira daemonis ludificatione permotus ad cellam fratris diuertit salutansque eum, quod, inquit, est, frater, istud opus quod agis? at ille: laboramus, ait, contra istud durissimum saxum uixque illud potuimus aliquando conterere.

ad haec senex: bene dixisti Cpotuimus\'. non enim solus eras, cum illud caederes, sed fuit alius tecum [*](1 scilecet F1 dfii eras. in D 3 adque VP 5 capatiores DWX 6 mundialis om. 0 8 post docuerunt in OX cap. 6 incipit 9 ac D animae W 11 cottid. W distintionibus V 13 nidisetqae D etiopem 0 15 ab V 16 instir gantem V snbstetit Y\' 18 nimia om. W 19 opere D\' 20 desinire W1 21 urgebatur OP isdem X: hisdem rell. 22 sustentatur Dl 25 inquid VDWOP 26 istum 0 saium] lapidem DW illum DW aliquando potuimus D 27 contenere D senes 0 nix potuimus Px )

et re uera non minus haec, quae parua uidentur et minima quaeque ab his qui nostrae professionis sunt cernimus indifferenter admitti, pro qualitate sua adgrauant mentem, quam illa maiora quae secundum suum statum saecularium sensus inebriare consuerunt, non sinentes deposita faece terrena ad deum in quo semper defixa esse debet intentio monachum respirare, cui ab illo summo bono uel parua separatio mors praesens ac perniciosissimus interitus est credendus.