Conlationes Patrum (Collationibus)

cumque finita sollemnitate refecturus lassum corpus paululum resedisset, repente coepit cateruas daemonum undique confluentium innumerabiles intueri, quae infinita constipatione atque ordine longissimo procedentes aliae praeibant principem suum, aliae sequebantur. qui tandem aliquando et magnitudine procerior cunctis et aspectu terribilior aduenit, ac posito solio cum in tribunali quodam sublimissimo consedisset, uniuscuiusque actus diligenti coepit examinatione discutere: illosque qui necdum se circumuenire aemulos suos potuisse dicebant uelut inertes ignauosque a conspectu suo cum nota et iniuria iubebat expelli, spatia temporis tanti et opus inaniter inpensum cum fremitu furoris exprobrans, illos uero qui se nuntiabant consignatos sibimet decepisse summis laudibus cum exultatione ac fauore cunctorum ut fortissimos bellatores ad exemplum cunctorum gloriosissimos coram omnibus emittebat.

in quorum numero cum quidam nequissimus spiritus, utpote quendam triumphum sublimissimum delaturus, laetior aduenisset, nomen monachi optime cogniti designauit, adserens post quindecim annos quibus eum iugiter obsedisset tandem aliquando se praeualuisse, ut eum eadem ipsa nocte ruina fornicationis elideret: nam cum quadam sacra puella non solum inpulisse ut stupri crimen incurreret, sed etiam persuasisse ut eam sibimet iure coniugii retentaret. super cuius relatione cum inmane cunctorum gaudium fuisset [*]( 2 aduesperanti 0 aduesperascente Xv 3 substetit Wl subsistit O sinaiin WP sinaxsi 0 5 corpusculum DP 6 residisBet DO 8 adque VP praehibant W 9 tamen W 11 considisset W 12 unuscuius D\' 13 aemolos W 14 cnertes W 16 expensum OPXv 17 conBignatus Y. 18 ferbore 0 fortissimus V1 19 cnncturum V gloriosissemos D\' 22 aduenisse W1 optimi V obtime OP 23 quindicim V1 obsedisset D* OPX: obsidesset V obsidisset D\'TT 25 fornitationis V 26 inpolisset V 27 sibimet YX: sibi DWPv sub 0 28 elatione D1 )

aurora itaque superuenienfce com omnis ab oculis euanuisset daemonum multitudo, dubitans frater de adsertione spiritus inmundi magisque id ratus quod inolita consuetudinis suae fallacia sibi uoluisset inludere et innocenti fratri inurere crimen incesti, memor euangelicae sententiae, quod in ueritate non stetit, quia non est ueritas in eo: cum loquitur mendacium, de propriis loquitur, quia mendax est et pater eius, Pelusium petit, ubi illum quem spiritus inmundus adseruit esse deiectum nouerat conmorari. erat siquidem illi etiam notissimus frater. quem cum requisisset, repperit, quod eadem nocte, qua taeterrimus ille daemon ruinam eius suae cohorti uel principi nuntiarat, monasterio pristino derelicto uicum petisset et cum designata puella fuisset lapsu miserabili deuolutus.

Nam quod unicuique nostrum duo cohaereant angeli, id est bonus ac malus, scriptura testatur. et de bonis quidem saluator ne contemnatis, inquiens, unum ex pusillis istis: dico enim uobis quod angeli eorum in caelis semper uident faciem patris mei qui in caelis est. illud quoque: inmittet angelus domini in circuitu timentium eum: et eripiet eos., nec non etiam quod in Actibus apostolorum de Petro dicitur, quia angelus eius est. de utrisque uero liber Pastoris plenissime docet.

si autem consideremus et illum qui beatum Iob expetiit, [*]( 7 Ioh. 8, 44 19 Mt. 18, 10 22 Ps. 33, 8 24 Act. 12, 15 25 Hermae Pastor lib. II mand. 6 (Dressel) ) [*]( 2 praecuniis F 4 iratns WO õ conaitudinis W1 fallatia VW 6 inuehaere W incesti om. W 7 stetit et W 8 in eu W mendatium VDWX 10 petiit O\'PX 11 illic 0 13 teterrimus DOX deterrimus P choorti D 15 petisse 0 fuisse DW\' 16 deuolutum D deuolutSs Wl 17 quohereant 0 18 ac] et OXv scribt. VO 19 saluatur V 22 angelos D angelum 0 dominus DO 23 eripuit 0 24 angelos Dl 25 utriusque W docit V 26 expetit D\'OP )

De differentiis sane daemonum etiam per illos duos philosophos, qui quondam magicis artibus uel inertiam eorum uel fortitudinem saeuamque nequitiam fuerant frequenter experti, multum cognitionis accepimus. hi namque despicientes beatum Antonium uelut inperitum ac sine litteris uirum uolentesque eum, si nihil amplius laedere potuissent, saltim de cella sua magicis praestigiis et circumuentione daemonum proturbare, spiritus ei nequissimos inmiserunt, ad inpugnationem hanc morsu liuoris adducti, eo quod maximae hominum turbae ad eum uelut famulum dei cotidie conuenirent.

cumque illo nunc quidem inprimente pectori suo frontique signaculum crucis, nunc uero orationi suppliciter incubante ne adproximare quidem dirissimi daemones eidem prorsus auderent atque ad eos qui illos direxerant absque ullo reuerterentur effectu et alios illi in nequitia uehementiores rursus inmitterent itidemque ipsis in cassum suas expendentibus uires atque inaniter redeuntibus potentiores nihilominus aduersus militem Christi uictorem iterum destinati nihil penitus praeualerent, eo profecerunt tales tantaeque eorum insidiae tota magica quaesitae, ut per haec euidentissime conprobarent magnam [*]( 5 Ps. 108, 6 ) [*]( 1 instruemur OPXv 2 ad peccatum eum D patuerit W\' 4 protexerat DP 5 stetit D ad D\'WP 6 illus V duos om. V 7 filosofos OX condam DO 9 accipimns WP hii D1WOX1 10 literis V 11 saltem 0 13 perturbare DP 14 morsum Wl 15 cottid. DW conuenerent Dl 16 fronteque D1 17 oratione D suppliceter V incombante V 18 daemonis V prossus 0 19 adqae VP dixerant D dirizerant W ullu V 21 ipsis..... atque om. V expetentibus 0 adque OP 22 potentioris V aduirsus V aduersum DW 23 distinati DlP 24 proiicerunt VP )

Cumque pro hac admiratione confestim uenientes ad abbatem Antonium inpugnationum suarum magnitudinem et causas atque insidias patefecissent liuoris occulti, Christianos se fieri protinus poposcerunt. requisito autem ab illis proditae inpuenationis die adseruit se amarissimis cogitationum stimulis tunc fuisse pulsatum.

quo experimento sententiam nostram quam hesterno die in conlatione protulimus probauit ae definiuit beatus Antonius, nullatenus daemonas posse mentem cuiusquam uel corpus inuadere nec habere facultatem in cuiuslibet animam penitus inruendi, nisi eam primo destituerint omnibus cogitationibus sanctis ac spiritali contemplatione uacuam nudamque reddiderint. sciendum tamen duobus modis spiritus inmundos hominibus oboedire. aut enim sanctitati fidelium diuina gratia ac uirtute subduntur aut sacrificiis inpiorum seu quibusdam carminibus deleniti uelut familiaribus adulantur.

qua opinione Pharisaei quoque decepti arbitrati; sunt etiam dominum saluatorem hac arte daemoniis imperasse, dicentes: in Beelzebub principe daemoniorum hic eicit daemones, secundum illam scilicet consuetudinem, [*]( 23 Luc. 11, 15 ) [*]( 1 profeuionS D 2 et tam] etiam W existimabant D extimabant 0 88 dirictae V 5 suo om. D ualuerit D* nalnerent W1 ualuerunt 0 perturbare DO 6 hanc D 8 adque VOP patificessint V liuore D1 9 ai V popusdrent V 10 amarissimas F1 12 aeterno Wl ezterno 0 13 hae W beatos V demones D\'l ex demon doemonem X poase] se V 14 mente V corpos V 15 in om. D anim D primo om. W distitnerent Wl 16 spiritale D\' 18 spiritoe Dt hoitl D1 omnibus 0 enim] in W sanitate V sanctitate W 20 deleniti VD1 X : deliniti rell. familiarins W 21 adolantur W10P farisaei VOP 22 ac W1 demones (ex demonis) D et 0 inperacse OX 23 belzebub DlP hic om. D 24 eiecit DWP scilecit consuitud. V )

GERMANVS : Quia Geneseos lectio paulo ante in medium dei dispensatione prolata est, quae nos oportune commonuit, ut id quod semper discere cupiebamus nunc possimus congrue sciscitari, quid etiam de illis apostatis angelis sentiendum sit optamus agnoscere, qui se cum filiabus hominum miscuisse dicuntur, utrum hoc possit spiritali naturae secundum litteram conuenire. illud quoque euangelii testimonium quod de diabolo paulo ante dixisti: quia mendax est et pater eius similiter desideramus audire quinam eius pater intellegendus sit.

SERENVS: Duas quaestiones non mediocres pariter protulistis, de quibus quantum possum eodem quo proposuistis ordine respondebo. nullo modo credendum est spiritales naturas coire cum feminis carnaliter posse.- quodsi aliquando hoc secundum litteram fieri potuisset, quomodo nunc quoque id ipsum non uel raro contingeret et absque semine uel coitu uiri aliquos nasci similiter de mulieribus conceptu daemonum cerneremus? cum praesertim constet eos libidinum sordibus admodum delectari, quas procul dubio per semet ipsos exercere quam per homines mallent, si id ullo modo posset inpleri, Ecclesiaste quoque id ipsum pronuntiante: quid est quod fuit? ipsum quod est: et quid est quod factum est ? ipsum quod fiet: et non est omne recens sub sole [*]( 8 cf. Gen. 6, 2 12 lob. 8, « U Eccles. 1, 9—10 (LXX) ) [*]( 1 nouerant 0 magis D* maLeficus F 2 ritu W quo eum] qui ex qua D 3 domisticos Y 5 geneseos F 6 dispinsatione F 7 discere om. W1 8 suscitari Dl sentiendo W1 9 obtamus OP 10 literam F 18 pater eius D 14 quaestionis F* 16 mado F 17 cuire F fimenis F carnaleter F1 18 literam V 19 caita V 20 uirili 0 concepto 0 22 a̅modum D 23 id ullo] idolo F posset OPr: possit VDW potaiBset Xc expleri 0 24 id] ad F pronuntiate W 26 umne F )

sed ita quaestio huius propositionis absoluitur. post necem Abel iusti, ne a fratricida et impio omne hominum genus exordium sumeret, in locum fratris extincti nascitur Seth, qui non solum posteritati sed etiam fraternae iustitiae pietatique succederet. cuius progenies patris secuta iustitiam a societate et coniunctione cognationis illius quae ex Cain sacrilego descendebat semper diuisa permansit, sicut etiam genealogiae discretio manifeste declarat ita dicens: Adam genuit Seth, Seth genuit Enos, Enos genuit Cainam, Cainam autem genuit Maleleel, Maleleel autem genuit Iaret, laret genuit Enoc, Enoc genuit Mathusalam, Mathusalam genuit Lamec, Lamee genuit Noe. item genealogia Cain ita diuisa describitur: Cain genuit Enoc, Enoc genuit Cainam, Cainam genuit Maleleel, Maleleel genuit Mathusalam, Mathusalam genuit Lamec, Lamec genuit lobel et Iubal.

itaque illa generatio quae de Seth iusti propagine descendebat suae lineae iugiter agnationique permixta in patrum atque ataui sanctitate longa aetate durauit, nequaquam scilicet sacrilegiis. [*]( 10 Gen. 5, 4 -30 15 Gen. 4, 17-21 ) [*]( 2 fnit] fuerunt X fuerant X 5 geth D\' sed 0 6 posteritate V poterit at D\' posteritatis D\'P 7 sicuta V sequuta 0 societatem W1O 8 sacriligo W 9 genealugiae V genealogia W discretio DOP: diecricio V discriptio W-X 11 cainam eainam D(P) cainam cainan VW cainan cainan OX autem om. 0 12 maleleel bis W: malaeleel bis V malalehel bis D malaleel malalehel 0 malelehel bis X malelehel maleleel P autem om. W 0 genuet F1 ienuit 0 iareth biв OPX 13 enoch bis 0 matusalam bis DWO 14 lamech bis OP 15 genalogia W 16 enoch bis 0 cainam] ita VDWP (Γαϊδάδ LXX) cainan OX maleleel bis WP : malaeleel bis V malelehel bis D malaleel malalehel 0 17 matusalam bis DW matnsahel bis 0 18 lamech his OPX iohel D iubel P . iubal DW\'OX: iobal YP iobel W1 19 descindebat V 20 acnationique V agnitioneque D1 adque VP athaui V attaui D2X 21 scilecit V sacrilegie VD2OP sacrilegius D* )

cum esset ergo inter ipsos usque ad illud tempus haec utilis sanctaque diuisio, uidentes post haec filii Seth qui dei filii erant filias eorum qui de Cain progenie nascebantur desiderio pulchritudinis earum succensi acceperunt de ipsis sibimet uxores, quae uiris suis parentum suorum nequitias infundentes ab illa eos ingenita sanctitate ac simplicitate paterna protinus conruperunt. ad quos satis congrue directum est illud eloquium: ego dixi: dii estis, et filii excelsis omnes. uos autem sicut homines moriemini: et sicut unus de principibus cadetis, quique ab illa uera physicae philosophiae disciplina tradita sibi a maioribus exciderunt, quam primus homo ille, qui uniuersarum naturarum institutionem e uestigio subsecutus est, potuit euidenter ad tingere suisque posteris certa ratione transmittere.

quippe qui mundi ipsius infantiam adhuc teneram et quodammodo palpitantem rudemque conspexerat et in quem tanta fuit non solum sapientiae plenitudo, sed etiam gratia prophetiae diuina illa insuffiatione transfusa, ut uniuersis animantibus nomina rudis adhuc mundi huius habitator inponeret ac non solum omnigenum bestiarum atque serpentum furores uirusque discerneret, [*]( 15 Ps. 81, 6-7 ) [*]( 1 malitiaeDP niquissimae V 2 abita DWO ataui P attaui X 3 intir V illis Dx illai W7 generationes W 4 obtima OP 6 proptir F 7 fili F 8 nunccnpantur F 9 utiles V1D110 in progenie W* 11 pulcritud. WO 12 sibemet F* eorum D\' 14 dirictum F 15 di V fili F . 16 ut homines 0 17 ab] ali F 18 philosof. D filosoph. W filosof. 0 moioribus F 20 e om. 0 subsequutus 0 21 suis W 23 redemque F 24 proficiae F 26 omne genus D\'P 27 adque FP serpentum FP: serpentium reU. v furures F )

hanc ergo scientiam omnium naturarum per successiones generationum semen Seth paterna traditione suscipiens, donec diuisum a sacrilega propagine perdurauit, quemadmodum sancte perceperat, ita etiam uel ad dei cultum uel ad utilitatem uitae communis exercuit. eam uero impiae generationi fuisset admixtum, ad res profanas ac noxias quae pie didicerat instinctu quoque daemonum deriuauit curiosasque ex ea maleficiorum artes atque praestigias ac magicas superstitiones audaciter instituit, docens posteros suos, ut sacro illo cultu diuini numinis derelicto uel elementa haec uel ignem uel aerios daemonas uenerarentur et colerent.

haec igitur quam diximus curiosarum rerum notitia quomodo in diluuio non perierit ac superuenientibus saeculis innotuerit, licet hoc minime absolutio propositae quaestionis exposcat, tamen, quia nos occasio huius expositionis admonuit, praestringendum breuiter puto. quantum itaque antiquae [*]( 3 Sap. 7, 17-21 (LXX) . ) [*]( 1 erbarum W 3 poterit W 6 consummationQ D 7 uicissitadinum.... temporum om. DX niciBBitudinem et mutationes W 8 atelarum V 9 bestearum D 12 proptu. V prnmptn D 14 diuisum a] diuisa W 16 ntilitate V 17 generationes fniaait D\' 18 dedicerat D\'OP 19 dirinanit YD\'P adque V 20 audaciter VP: andacter rell. v 21 nnminis V: nominis retL « derilecto V 22 aereos Dl WP 23 quomodn V 24 snperuenientebus V 25 quaestiones D\' 26 perstring. DWXv 27 brebiter W10 pntn V )

quae peracto diluuio eadem qua celauerat curiositate perquirens sacrilegiorum ac perpetuae nequitiae seminarium transmisit in posteros. hac itaque ratione illa uulgi opinio, qua credunt angelos uel maleficia uel diuersas artes hominibus tradidisse, in ueritate conpleta est. de illis ergo quemadmodum diximus filiis Seth et filiabus Cain nequiores filii procreati sunt,, qui fuerunt robustissimi uenatores, uioleatissimi ac traculentissimi uiri, qui pro inormitate corporum uel crudelitatis atque malitiae gigantes nuncupati sunt.