Conlationes Patrum (Collationibus)

qui cum tanta esset omnium membrorum debilitate constrictus, ut nulli in eo artus uiuacem motum ac sensibilem retentarent, nihilominus tanta ex eo uirtutum gratia procedebat, ut cum de oleo, quod cadauere suo potius quam corpore contigisset, unguerentur infirmi, confestim cunctis ualitudinibus curarentur, ita ut super hac eius ualitudine etiam ipsis infidelibus euidenter aperteque claresceret et debilitatem membrorum omnium dispensatione atque amore domini contributam et sanitatum gratiam pro testimonio puritatis ac manifestatione meritorum ei spiritus sancti uirtute praestari.

Secundus uero, quem diximus in hac heremo conmoratum, cum ipse quoque singularis et inconparabilis uir esset, ob reprehensionem unius sermonis, quem contra abbatem Macarium disputans paulo durius protulit quadam scilicet opinione praeuentus, tam diro confestim est traditus daemoni, ut humanas egestiones ori suo ab eo suppletus ingereret. quod flagellum purgationis gratia se dominus intulisse, ne scilicet in eo uel momentanei delicti macula resideret, uelocitate curationis eius atque auctore remedii demonstrauit. nam [*]( 1 auditur ppamiserint D amiBeruat OX eog D\' 2 adqve VP 4 nullu W\' 7 expletisque D1W2 8 annus V 9 quatuor PX 10 omnium om. 0 11 aensibile W 13 corpore suo D 14 unguereutur VOX: unger. rell. ualet. D\'0, item infra 16 clarisceret DlP debelitatem V1 W debilitate Dx 0 17 dispens.] desperatione V adque VP 19 ei] et D\'WO eiua X 20 XXVI W ac W 22 quem] q; D\' 23 macanam 0: macharium rdl. 25 ab eo om. V supplaetos Wl 28 adque FP )

Ex quo manifeste perpenditur non debere eos abominari uel despici, quos uidemus diuersis temptationibus siue istis nequitiae spiritibus tradi, quia duo haec credere inmobiliter nos oportet, primo quod sine dei permissu nullus ab eis omnino temptetur, secundo quod omnia quae a deo nobis inferuntur, siue tristia ad praesens seu laeta uideantur, uelut a piissimo patre clementissimoque medico pro nostris utilitatibus inrogentur, et idcirco eos uelut paedagogis traditos humiliari, ut discedentes ex hoc mundo uel purgatiores ad uitam aliam transferantur uel poena leuiore plectantur, qui secundum apostolum traditi sunt in praesenti Satanae in interitum carnis, ut spiritus saluus fiat in die domini nostri Iesu Christi.

GERMANVS: Et quomodo eos non solum despici ab omnibus uel horreri, sed etiam a communione dominica in nostris prouinciis perpetuo uidemus abstineri secundum illam euangelii sententiam: nolite dare sanctum canibus, neque mittatis margaritas uestras ante porcos, cum de illis quemadmodum dicis ita credendum sit, quod eis purgationis uel utilitatis obtentu huius temptationis humiliatio tribuatur?

SERENVS: Si habuerimus hanc scientiam, immo fidem quam superius conprehendi, ut et omnia per deum fieri et pro utilitate animarum dispensari uniuersa credamus, non [*]( 13 I Cor. 5, 5 19 Mt. 7, 6 ) [*]( 1 macario 0: machario rell. 2 fagatus V1 3 XXVII W 4 dispici DlP temptat. diuersis D\' 5 spiritalibus V 6 permisso DX* 7 quae om. V diio DWO 8 tristitia DWO seu] uel DWO 9 patri D1 10 pedagogis codd. traditus V 11 desceden tes VIXI 13 tradeti V1 sathaoe OX 16 XXVIII W dispici DlWP 17 omnibus VO: hominibus rdl. v orreri sed et W a om. Dl 18 pronintiis VX uideamus D1 uidimus D2W2OPr abstinere D1Xv 20 mitatis W porcus V 24 XXVIIII W sententiam PXx 25 dominum PXc )

communionem uero eis sacrosanctam numquam meminimus interdictam: quin immo si possibile esset etiam cotidie eis inpertiri eam debere censebant. nec enim secundum sententiam euangelii, quam incongrue huic sensui coaptastis: nolite dare sanctum canibus, ad daemonis escam sacrosancta communio et non potius ad purgationem ac tutelam corporis animaeque peruenirecredenda est. quae ab homine percepta eum qui membris eius insidet spiritum seu in ipsis latitare conatur uelut quodam exurens fugat incendio.

hoc namque modo curatum et abbatem Andronicum nuper aspeximus aliosque conplures. magis enim ac magis inimicus insultabit obsesso, cum eum a caelesti medicina uiderit segregatum, tantoque dirius ac frequentius adtemptabit, quanto eum ab spiritali remedio longius senserit abdicatum.

Ceterum illi sunt uere miseri ac miserabiles iudicandi, qui cum se uniuersis criminibus flagitiisque contaminent, non solum nullum uisibiliter in eis signum diabolicae subpletionis [*]( 3 I Cor. 12, 26 8 Hebr. 11, 39—40 15 Mt. 7, 6 ) [*]( 3 conpatiamnr 0 5 utpute VPX 6 consumari W 0 7 nostruB Y 8 hii OPX1 9 testimonium W acciperunt D1 W1P repromiasiones DWOPX 10 adeo V 13 cottidie D inpertire Dl 14 recensebant Dl 15 coaptatis W1 PX 17 tutellam VW P 20 porgat 0 22 inimicis D\' iniquitas W eorr. 23 caeleste D\' 24 adtemptaait Dl ab DWOPX: a F 26 XXX W 28 ei D\' )

contra quos propheta uelut anxius pro adflictione sanctorum, uidens eos aerumnis uariis ac temptationibus subiacere et e contra peccatores non solum absque ullo humiliationis flagello cursum mundi istius pertransire, sed etiam afluentia diuitiarum ac summa rerum omnium prosperitate gaudere, intolerabili zelo ac spiritus sui more succensus exclamat: mei autem paene moti sunt pedes: paulo minus effusi sunt gressus mei. quia zelaui super iniquos, pacem peccatorum uidens. quia non est respectus in morte eorum: nec firmamentum in plaga eorum. in laboribus hominum non sunt, et cum hominibus non flagellabuntur, scilicet in futuro cum daemonibus puniendi, qui in praesenti non meruerunt in sorte ac disciplina filiorum cum hominibus flagellari.

Hieremias quoque cum deo super hac impiorum prosperitate disceptans, licet nequaquam dubitare se de iustitia domini profiteatur dicens: iustus quidem tu es domine, si disputem tecum, causas tamen huius tantae inaequalitatis inquirens subiungit et dicit: uerumtamen iusta loquar ad te: quare uia inpiorum prosperatur: bene est omnibus, qui praeuaricantur, et inique agunt? plantasti eos, et miserunt radicem: [*]( 4 Bom. 2, 5 7 Esai. 66, 24 14 PI. 72, 2-6 (LXX) 24 Hierem. 12, 1 26 1. c. 1-2 ) [*]( 4 inpenitenB VDOPX inpoenitens W 5 excidens DlP thensaurizat V 7 iuditii D 10 et] ut D1 et eccontra 0 12 affluent. PX 14 pene VO poene W 16 iniquis DlOP 17 in morte VWOP: mrt D morti Xv nec V: et (xal) rcll. v et Vulg. 18 labore PX 22 ac W 24 iustos W 27 pruspertur Y ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 14 )

quorum ruinam deflente domino per prophetam et ad eorum curationem medicos atque doctores sollicite dirigente et quodammodo eos ad planctum similem pronocante ac dicente: subito cecidit Babylon, contrita est: ululate super eam, tollite resinam ad dolorem eius, si forte sanetur, respondent desperantes angeli, quibus salutis humanae cura conmissa est, uel certe propheta ea persona apostolorum seu spiritalium uirorum atque doctorum uidentium duritiam mentis eorum et inpaenitens cor:

curauimus Babylonem, et non est sanata: relinquamus eam, et eamus unusquisque in terram suamrquoniam pernenit usque ad caelos iudicium eius, et eleuatum est usque ad nubes. de istorum igitur desperato languore ex persona dei loquitur Esaias ad Hierusalem: a planta pedis usque ad uerticem non est in ea sanitas: uulnus, et liuor, et plaga tumens, non est circumligata, nec curata medicamine, nec fota oleo.

Tot autem esse in inmundis spiritibus quot in hominibus studia non dubie conprobatur. nam nonnullos eorum, quos etiam Planos uulgus appellat, ita seductores et ioculares esse manifestum est, ut certa quaeque loca seu uias iugiter obsidentes nequaquam tormentis eorum quos praetereuntes potuerint decipere delectentur, sed derisu tantummodo [*]( 5 Hierem. 51, 8 10 1. c. 9 16 Esai. 1, 6 ) [*]( 1 es tu] esto DłPX 2 ruinaq; flente D1 8 prof. D et om. W medicus V1 adque VP 4 simile V 5 hac W babyllon F 6 risinam F 7 reepundent F et respondent 0 disper. D1W1 P 9 adque VP doctorem D\' 10 inpenitens DOP 11 babyllonem Y babilone 0 13 caelus V 14 diaper. DPX1 15 langore WO esajas 0 16 eo r et Vulg. 18 circumlegata D1 90 XXXI W in om. DP quod VDWOP 21 nonnullus V 22 planos VDlWO: faunos D2v paganos PX ef. Mt. 37, 68 uulgos D1 23 manefestem Dl quoque OX 25 potuerunt VO decepere F1 derisum F deriso 0 dirisu X )

alios ita eorum corda quos ceperant inani quodam tumore uidemus infecisse, quos etiam Bacuceos uulgus appellat, ut semet ipsos ultra proceritatem sui corporis erigentes nunc quidem se in quosdam fastus gestusque sustollerent, nunc uero uelut adclines ad quendam se tranquillitatis et adfabilitatis statum communes blandosque submitterent, seseque uelut inlustres et circumspectabiles omnibus aestimantes nunc quidem adorare se potestates sublimiores corporis inflexione monstrarent, nunc uero ab aliis se crederent adorari et omnes motus, quibus uera officia aut superbe aut humiliter peraguntur, explerent.

alios repperimus non solum studere mendaciis, sed etiam blasphemias hominibus inspirare. cuius rei etiam nos testes sumus, qui audiuimus apertissime daemonem confitentem per Arrium et Eunomium se impietatem sacrilegi dogmatis edidisse. quod etiam in quarto Regnorum libro unum ex isdem ipsis manifeste legimus [*]( 7 cf. Mt 8, 28 ) [*]( 2 innociois PX 3 fnmri F1 deditus V 6 adque V ilins V 7 discrib. D\' 8 eorum qui Dl 9 insanabili D\' W 10 alius F1 11 coeperant YD ceperint 0 ttunure F1 uidimuB D2r uiderimus 0 inficisBe V1P 12 ipms F1 18 fut. gestusque) fastusque D 16 seseque uelut...... 19 crederent adorari om. Y fort. reete 17 extimantes 0 20 explorent D1 alios Y repperemus P reperimus X 21 mendatiis DW blasf. DOX 22 summus W1 23 eno- Buam D\' 84 sacrilegii Dl P sacrilege W ededisse D1 25 quarto codd.: errauit auctor isdem X: eisdem 0 hisdem refl. ) [*]( 14* )

esse autem et alia daemonum genera, id est mutorum atque surdorum, euangelia testantur. incentores etiam libidinis atque luxuriae quosdam spiritus esse propheta conmemorat spiritus, inquiens, fornicationis decepit eos, et fornicati sunt a deo suo. nocturnos quoque siue diurnos ac meridianos daemonas similiter scripturarum auctoritas docet. de quorum diuersitate perlongum est si uolumus omnia scripturarum uolumina perscrutantes singillatim percurrere, qui per prophetam onocentauri, qui pilosi, quae sirenae, quae lamiae, quae ululae, qui strathiones, qui hericii designentur, qui aspis, qui basiliscus in psalmo, qui leo, qui draco, quiue scorpios in euangelio nuncupetur, qui princeps mundi huius, qui rectores harum tenebrarum quaeue spiritalia nequitiae ab apostolo nominentur.

quae uooabula non casn neo fortuito indita illis debemus accipere, sed significatione istarum ferarum, quae. apud nos uel minus noxiae uel magis perniciosae sunt, illorum ferocitatee rabiesque distingui et ex similitudine nequitiae [*](1 m Beg. 22, 22 3 I Tim. 4, 1-2 6 cf. Luc. 11, 14. Harc. 9, 16 et 24 8 Osee 4, 12 10 Ps. 90, 5-6 13 cf. Esai. c. 13 et 34 15 Pa. 90, 13 16 Luc. 10, 19 17 Ioh. 14, 80. Eph. 6, 12 ) [*]( 1 praedicentem VW predicente 0 inquid VOP eroB W1. 2 prof. DO 8 illus V1 refert 0 5 mendatium VDWX 6 dęmonium D* adque VOP 7 sordorum V adque VOP- 8 lnzoriae D1 WP spiritos (ante esse) D\' prof. 0 10 noctarnns VI diurnus F1 meridianus F1 meridianis Dl 11 daemones W2OXv decorum 0 12 acribt. 0 18 per om. D1 14 unocent. V pelosi V 15 strutiones VDWP* structiones 0P1 strnciones X hericu Dx ericii WOX designantur V1W1PXv absis D1 iaspis 01 16 baseliscns F scorpios D1 Wl: scurpins F1 scorpiuB reU. 18 tenebrarum harum Vx nequitia OPX1 19 nomenentur F1 fortuitu WP 20 accepere F1 21 aput DlOP magis] maius D 22 ferocitatis F1 )

GERMANVS: Non quidem ambigimus illos quoque ordines quos apostolus enumerat ad istos referri, quia non est nobis conluctatio aduersus carnem et sanguinem, sed aduersus principatus, aduersus potestates, aduersus mundi rectores tenebrarum harum, contra spiritalia nequitiae in caelestibus. uolumus tamen nosse unde haec sit tanta inter eos differentia, uel quemadmodum tanti nequitiae extiterint gradus? an ad hoc creati sint, ut hos ordines malitiae sortirentur et quodammodo huic nequitiae militarent?

SEBENVS : Quamquam propositiones uestrae totum tempus nocturnae quietis ita nostris furentur obtutibus, ut adpropinquantis aurorae nequaquam uiciniam sentiamus et usque ad ortum solis insatiabiliter conlationis huius uerba contexere prouocemur, tamen quoniam absolutio propositae quaestionis, cum coeperit indagari, in quoddam amplissimum ac profundissimum nos educit pelagus quaestionum, quod praesentis horae breuitas non sinit transmeari, commodius reor ut eam futurae noctis indagini reseruemus, quo et mihi [*]( 9 Eph. 6, 12 ) [*]( 1 nirolente D isti W 3 nocabilis eorum D alios W 4 fururia F1 6 alios W illum DW illut 0 6 alios W temporem W1 militiae W 7 ericii OX strutionisue V DWPX* structionisque 0 strnctionisne X1 8 XXXII W ambigBmns DIW1 illns V 9 enomerat V1 istus V 10 aangnenem V 13 nequitia Op2X1 14 hoc D1 tantę D PX 16 sunt D1 PX militiae P1 18 XXXIII W propositionis DXP 20 adpropinquantes DlWlP 23 indicari W amplessimum V1 24 hac D* reducit D1 reducet D\' deducet 0 pelagos W1 25 orae WO commodeus W1 26 quod OX )