Conlationes Patrum (Collationibus)

quas eorum ruinas atque conflictus ille, qui sanos interioris hominis oculos possidebat, cotidie cernens uidensque eos supergaudere ruinis et casibus singulorum ac timens ne de se quoque eueniret eis ista laetitia, dominum deprecatur inlumina, inquiens, oculos meos ne umquam obdormiam in mortem: ne quando dicat inimicus meus: praeualui aduersus eam. qui tribulant me, exultabunt si motus fuero. et: deus meus, ne supergaudeant mihi. ne dicant in cordibus suis: euge, euge, animae nostrae: neque dicant: deuorauimus eum. et: frenderunt super me dentibus suis. domine quando respicies? insidiatur enim in occulto sicut leo in cubili suo. insidiatur ut rapiat pauperem. et: quaerit a deo escam sibi.

qui rursum cunctis conatibus expensis cum deceptionem nostram non potuerint obtinere, super cassato labore suo necesse est ut confundantur et erubescant, qui quaerunt animas nostras, ut auferant eas, induantur pudore et confusione qui cogitant nobis mala. Hieremias quoque confundantur, inquit, illi, et non confundar ego: paueant illi, et non paueam [*]( 9 Ps. 12, 4-5 18 Ps. 34, 24-25 15 1. c. 16—17 17 Ps. 9 (10), 9 18 Pe. 108, 21 21 Pa. 39, 15 23 Ps. 34, 26. 39, 15 24 Hierem. 17, 18 ) [*]( 1 abscondit VD\'WOPX: occultaueront (ἔϰϱυψαυ) D1 2 incidat D in id ipso W 6 adque VOP sanas V oculus V 1 poeaedebat D1 cottidie DWX 10 oculus meus V unqam O in mortem (είς ϑάυατοv) DWO: in morte VPXv et Vulg. 13 ne (post mihi) VX: nec DW OP 15 neque VW: nec DOPX et VtIIg. deuorabimus OX frenderant Y: frendaerant rell. v et Vul- gata 17 qaasi 0 19 quum 0 20 optinere DW 21 erabiscant V 23 confasione et padore DPXv 24 inquid VDWP )

has igitur ruinas hostium suasque uictorias intuens unusquisque sanctorum cum exultatione proclamat: persequar inimicos meos, et conprehendam illos: et non conuertar donec deficiant. conteram illos nec poterunt stare: cadent subtus pedes meos. contra quos etiam orans idem propheta iudica, inquit, domine nocentes me, expugna inpugnantes me. adprehende arma et scutum: et exsurge in adiutorium mihi. effunde frameam, et conclude aduersus eos, qui persequuntur me: dic animae meae: salus tua egosum.

quos cum subditis et extinctis uniuersis passionibus uicerimus, merebimur illam benedictionis uocem consequenter audire: exaltetur manus tua super hostes tuos, et omnes inimici tui interibunt. haec igitur omnia et his similia sacris inserta uoluminibus legentes siue cantantes nisi contra istas nequitias spiritales, quae nobis insidiantur diebus ac noctibus, acceperimus fuisse conscripta, non modo ex eis aedificationem nullam lenitatis ac patientiae consequemur, sed etiam dirum quendam atque contrarium euangelicae perfectioni concipiemus adfectum.

non solum enim docebimur non orare pro inimicis nostris nec diligere illos, sed etiam detestari eos inplacabili odio prouocabimur et [*]( 9 Ps. 17, 38-39 12 Ps. 34, 1-3 19 Mich. 5, 9 ) [*]( 1 fumris V 3 conterendus V 5 causaeque D exteterint Dl perditiones W1 6 a om. 0 7 uicturias V 9 inimicus meus VP illus V 10 reuertar 0 illus V 11 sub W meus V 12 inquid VDWO: om. PX 14 exurge OX adiu. turium V 16 persecuntur WPX me persecuntur D(0) 18 uincerimus D 20 tuus V interibit D\' 22 canentes PXv 25 adque YP ad Dl 26 perfectionis DX\' concepiemus V1 27 non docebimur 0 28 illas V sed etiam] set iam Dl )

Non habere autem eos potestatem quemquam hominum laedendi exemplum beati Iob manifesta ratione demonstrat, ubi non amplius eum temptare audet inimicus quam diuina ei dispensatione conceditur, et confessio eorundem spirituum euangelicis monumentis inserta testatur dicentium: si eicis nos, mitte nos in gregem porcorum. qui multo magis credendi sunt in nullum hominum qui ad imaginem dei creati sunt introire pro arbitrio suo posse, cum in animalia inmunda ac muta ingrediendi absque dei permissu non habuerint potestatem.

ceterum nemo posset non dicam iuuenum, quos uidemus in hac heremo constantissime conmorari, sed ne perfectorum quidem tantis taliumque hostium agminibus circumsaeptus in heremo singularis habitare, si in ipsis esset pro uoluntate sua nocendi uel adtemptandi facultas atque libertas. quod euidentius etiam domini ac saluatoris nostri confirmat sententia, quam pro humilitate hominis adsumpti protulit ad Pilatum ita dicens: non haberes in me ullam potestatem, nisi datum tibi fuisset de sursum.

Satis tamen nobis et experientia nostra et seniorum relatione conpertum est non eandem uim habere nunc [*]( 12 Mt. 8, 31 24 Ioh. 19, 11 ) [*]( 1 eos 0 adque VP 2 prolocutus VP scs V amicns V 5 trascend. 0 parare W 7 malluerunt Dl 8 XXI W 9 manif. ratione] manifestatione W 10 teptare D 11 dispentione W confessi W1 eorum Dl eorumdem D\'P\' 12 monim. D\'OX testantur V 13 uos in Dl 14 in om. D\'W 15 pro] non W 17 poisit VDWX 18 nec X 19 circumseptus YO: circumseptos DWP circumseptoru X corr. 20 singulares DW 21 adque VOP 23 pro] ds W corr. 24 haberis D1P 25 tibi datum D desuper OX 26 XXII W )

cumque illos ad soporem naturae necessitas inuitasset, expergefactis aliis ad eorum qui dormituri erant custodiam similiter excubiae tradebantur. unde dubitari non potest unum e duobus hanc nunc securitatem uel confidentiam non solum nobis, qui uidemur pro experientia senectutis aliquatenus roborati, sed etiam iunioribus aetate conferre: aut enim uirtute crucis etiam deserta penetrante et ubique eius gratia coruscante retunsa est nequitia daemonum aut neglegentia nostra illos ab inpugnatione pristina reddidit lentiores, dum dedignantur aduersum nos illa intentione confligere qua tunc contra illos probatissimos Christi milites saeuiebant, hac scilicet nos fraudulentia uisibilium temptationum cessatione dirius elidentes.

in tantum enim teporem uidemus conruisse nonnullos, at necesse sit eos etiam remissioribus monitis adpalpari, modo ne desertis cellulis suis ad perniciosiores inquietudinea reuoluantur et circumeuntes ac uagi crassioribus ut ita dixerim uitiis inplicentur, magnusque fructus ab eis obtineri credatur, si solummodo se etiam cum qualibet ignauia ualeant in solitudine continere, ac pro ingenti remedio soleat eis a senioribus dici: [*]( 1 anteriori W corr. anachorit. VWPX anacoret. 0 dumtarat om. W 4 adque FP 5 possint FD coennbiis D\' 6 crasaabatur W 8 uicisse D1 10 illas F 11 inuitaret PX v 12 custudiam F 13 dubitare DO poteest 0 15 robnrati F1 ruborati D\' 17 chornscante FP 18 illua V 19 reddedit D\'P 20 illus probatissimus V 21 frandolentia W\' 23 uidemus teporem (temp. Wl) DW nonnullus F 24 dummodo D 27 obtinere DXI 28 cum om. 0 )

Constat ergo inmundos spiritus non aliter posse in illos quorum obtenturi sunt corpora penetrare, nisi prius eorum mentes cogitationesque possederint. quos cum timore ac memoria dei uel spiritali meditatione nudauerint, uelut exarmatos omni praesidio ac munitione diuina. facile uinciendos audenter inuadunt, domicilium deinceps in eis uelut in possessione sibi tradita praesumentes.

Licet multo illos grauius constet uehementiusque ueiari, qui cum corporaliter ab ipsis suppleri minime uideantur, animo tamen perniciosius possidentur, eorum scilicet uitiis ac uoluptatibus inuoluti. secundum apostoli namque sententiam a quo quis superatur, eius et seruus est. nisi quod in hoc isti desperatius aegrotant, quod, cum sint eorum mancipia, nec inpugnari se ab illis nec dominatum eorum ferre cognoscunt.

ceterum corporaliter traditos Satanae uel infirmitatibus magnis etiam uiros sanctos nouimus pro leuissimis quibusque delictis, cum in illis ne tenuissimum quidem naeuum aut maculam in illo iudicii die patitur inueniri diuina clementia, omnem sordis eorum scoriam secundum prophetae, immo dei sententiam excoquens in praesenti, ut eos tamquam aeram uel argentum ignitum ad illam perpetuitatem nulla [*]( 14 II Petro 2, 19 ) [*]( 1 libetum V 2 adque VOP dummodft] dfim m D1 3 XXIII W inmundus F spiritos D* 4 illus F 5 possederint D\'OPX\': possiderent V possiderint D\'WX\' 7 exarmatus V monitione F1 uinciendus F uincendos OX\' 8 audacter D1 in eis domic. deinc. DW 10 XXIIII W illos scripsi eum OX illis VI om. DWP 11 qui YO: hoe qui DWPX (sed bos eras. in X) nidentur V 15 disper. D\'PX 16 inpngiiare D 17 deferre D cognuscunt V traditus V 18 scs V 19 nec 0 naeuum F: neuum rell. 20 aut] ac V patiatur OX inuenire VD1v 21 cordis Vv. cf. VI, 11,2 prof. D 22 exquoquens DWOP 23 perpetuetatem V1 )

et excoquam, inquit, ad purum scoriam tuam, et auferam omne stagnum tuum. et post haec uocaberis ciuitas iusti, urbs fidelis, et iterum: sicut probatur argentum et aurum in camino, ita elegit corda dominus, et iterum: aurum et argentum probat ignis, uir autem probatur in fornace humiliationis. illud quoque: quem enim diligit dominus corripit, flagellat autem omnem filium quem recipit.

Quod in illo propheta atque homine dei in tertio Regnorum libro manifeste uidemus inpletum, qui pro culpa unius inoboedientiae, quam tamen non de industria nec uitio propriae uoluntatis, sed alterius circumuentione contraxit, confestim a leone conteritur, ita de eo scriptura narrante: uir dei est, qui inoboediens fuit ori domini, et tradidit eum dominus leoni, et confregit eum iuxta uerbum domini, quod locutus est. in quo facto et solutionem delicti praesentis atque erroris incauti et iustitiae merita, pro quibus prophetam suum temporaliter dominus tradidit uexatori, parcitas ipsa et continentia praedatoris ostendit, qua nihil penitus audet uoracissima bestia de tradito sibi cadauere degustare.

cuius rei nostris quoque temporibus satis euidens contigit et aperta probatio in abbate Paulo uel Moyse, qui habitauit locum huius solitudinis qui Calamus nuncupatur. nam prior conmoratus est in heremo quae adiacet [*](1 Esai. 1, 2ţ-26 4 Prov. 17, 3 (LXX) 6 Sir. 2, 5 8 Hebr. 12, 6 15 III Reg. 13, 26 ) [*]( 1 indigentis DWl exquoquam W\'OP quoquam Wl 2 inquid VDP omnes W\' 3 et ante post om. W 5 eligit 0v 9 recepit VIDP 10 non distinguunt VDWOP prof. D adque VP 14 eos W scribtura 0 16 tradedit D\' 17 quod] qui D\' 18 adque VP 19 prof. DO 20 tradedit Dl 21 quia W1OPXv audit D\' uoracissema Dx 22 post degustare incipit cap. 26 in VDOP, cap. 25 in W 24 mose VDxWO moysen PXI in locum V 25 commemoratus Dl in ante heremo om. V )

hic igitur abba Paulus in tantam cordis puritatem quiete solitudinis silentioque profecerat, ut non dicam uultum femineum, sed ne uestimenta quidem sexus illius conspectui suo pateretur offerri. nam cum eidem pergenti ad cuiusdam senioris cellam una cum abbate Archebio eiusdem solitudinis accola casu mulier obuiasset, offensus occursu eius tanta fuga ad suum rursus monasterium praetermisso quod adripuerat piae uisitationis officio recucurrit, quanta nullus a facie leonis uel inmanissimi draconis aufugeret, ita ut ne memorati quidem abbatis Archebii reuocantis eum clamore ac precibus flecteretur, ut ad requirendum senem quemadmodum proposuerant coepto itinere pertenderent.

quod licet zelo castitatis et puritatis ardore sit factum, tamen quia non secundum scientiam praesumptum est, sed obseruantia disciplinae iustaeque districtionis excessus est modus (non enim solam familiaritatem quae uere est noxia feminarum, sed ipsam quoque figuram sexus illius credidit exsecrandam), tali confestim correptione percussus est, ut eius uniuersum corpus paralyseos ualitudine solueretur nullumque in eo membrum penitus explere suum praeualeret officium, siquidem non solum pedes ac manus, sed etiam linguae motus quo elocutio uocis exprimitur [*]( 1 panefjBi VDW X panefisi 0 panifessi P ciuitate D\' non deletum in DX nos W* 2 quoties WX. 4 teniB] ceteris D1 anticos D 5 uicus V ac W ombis Wx 6 deserta D\' 8 proficerat VDX WPX1 femeneum Wl 11 arcebio DW 0 12 occursũ D1 occuraus W 14 recnrrit WP 15 haut fugiret V aafugerat W1 nec D1 16 arcebii D\' 18 itenere VDIX licet om. V 21 destrict. 0 23 crededit D\' execrandam YO correctione 0 24 corporalyseos D1 paralyseus W ualet. D\'0 26 praeoalere W\' 27 quae locutio D\'OP quo loc. D1 qua loco (a in ras. m. 2) W expremitur V ipsae quoque V )

eo autem redactus est, ut innrmitati eius nullo modo uirorum diligentia deseruire sufficeret, nisi sola ei muliebris sedulitas ministrasset. nam delato ad coenobium sacrarum uirginum cibus ac potus, quem ne nutu quidem petere poterat, femineo ingerebatur obsequio explendisque omnibus naturae necessitatibus eadem illi diligentia per annos ferme quattuor, id est usque ad uitae suae terminum seruiebat.