Conlationes Patrum (Collationibus)

Cassian, John

John Cassian. Johannis Cassiani Opera, Pars II (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 13). Petschenig, Michael, editor. Vienna: Gerold, 1886.

nec nostri, inquit beatus Iohannes, animi te offendat, o iuuenis, tam parua haec breuisque laxatio, quae nisi remissione quadam [*]( 2 creditur retinere] interpolare creditur OfJv 4 pertinacitate /3 non ... 5 necessitatem om. 0 possit p 5 perficiendi K1 6 indnlgit Kx iocund. BFK* 8 post adquironda m U cap. 21 incipit abtissimam BFO 9 antiquam narrationem Kl fulgatam F1 10 beat. euangelista iohannes Οβν quum 0 suis om. Opx 11 phylosophum F: om. Opv ritu ad se] ad se habitu (abitu 0 habito K1) Οβν 12 uenatoris 0 14 inquid B\' OpJ: om. F 15 celeberrema Bx . 16 quur FO uilibus Οβν 17 inquid FF: om. Opc 18 at] cui 0 inquid \'Bl FK1Z: om. 0 quur 0 ait] inquid 0 eum ait non Z 20 curbamine B\'F\'0 coruamine Kl adque BI 21 qum 0 22 specula OKx iam om. OfSc 24 inquid BlFOKxZ iohannis Kl )

698
rigorem intentionis suae interdum releuet ac relaxet, inremisso uigore lentescens uirtuti spiritus, cum necessitas poscit, obsecundare non poterit.

GERMANVS: Quoniam nobis inlusionum cunctarum remedia contulisti et diabolicae quibus quatiebamur insidiae per doctrinam tuam nobis domino donante detectae sunt, hoc quoque nobis similiter precamur edisseri quod in euangelio dicitur: iugum meum suaue est et onus meum leue est. satis enim propheticae illi sententiae uidetur aduersum qua dicitur: propter uerba labiorum tuorum ego custodiui uias duras, quippe cum etiam apostolus dicat: omnes qui uolunt pie uiuere in Christo persecutiones patiuntur. quidquid autem durum et persecutionibus est refertum, nec leue potest esse nec suMe.

ABRAHAM: Verissimam domini ac saluatoris nostri esse sententiam experientiae ipsius facili probabimus documento, si perfectionis uiam legitime et secundum uoluntatem Christi fuerimus adgressi, et mortificantes omnia desideria nostra ac uoluntates noxias abscidentes non solum nihil residere nobis de huius mundi substantia siuerimus, per quam utique cum libitum fuerit uastandi nos ac dilacerandi potestatem inimicus inueniet, sed etiam nostri ipsius non esse nos dominos senserimus, illud apostolicum in ueritate conplentes: uiuo autem iam non ego, uiuit uero in me Christus.

quid enim graue poterit esse, quid durum ei, qui iugum Christi tota mente susceperit, qui uera humilitate fundatus semperque ad domini respiciens passiones in omnibus quae sibi fuerint [*]( 8 lit. 11, 80 10 Ps. 16, 4 12 II Tim. 3, 12 23 Gal. 2, 20 ) [*]( 1 relebat 0 relaxat B1O 51 uirtutis BlFl 6 nobia (post tuam) om. Οβν 7 quod et in F 8 suaue est et BFO: suaue et βν honus B1 9 eet om. 0 profet. K1 illq B illius 0 18 patientar Οβν et Vulg. quicquid B2OK2 daram om. B et] aut BF 16 probaoimas B 19 non solum nihil ..... eap. 24,6 tritae sunt et ita desunt in Z, duobus foliis deperditis 20 noberimat 0, qaum 0 21 delacerandi 0 28 illum K\' 26 sasciperit K1 )

699
inrogatae laetatur iniuriis dicens: propter quod conplaceo mihi in infirmitatibus, in contumeliis, in necessitatibus, in persecutionibus, in angustiis pro Christo: cum enim infirmor, tunc potens sum? quo, inquam, familiaris rei cruciabitur damno, qui perfecta nuditate gloriosus uoluntarie pro Christo uniuersas mundi huius respuit pompas omnesque eius concupiscentias generaliter arbitratur ut stercora, ut Christum lucri faciat, euangelici illius praecepti meditatione continua cunctorum dispendiorum aestus despiciens et excludens. quid enim prodest homini si totum mundum lucretur, animae uero suae detrimentum patiatur? aut quam dabit homo commutationem pro anima sua? super cuius rei priuatione tristabitur.

qui omnia quae ab aliis auferri possunt sua non esse cognoscit, illud inuicta uirtute proclamans: nihil intulimus in hunc mundum: haud dubium quia nec auferre quid possumus? cuius autem inopiae necessitate eius superabitur fortitudo, qui peram in uia, aes in zona habere non nouit, sed cum apostolo gloriatur in ieiuniis multis, in fame et siti. in frigore et nuditate?

qui labor quodue tam arduum senioris praeceptum tranquillitatem pectoris eius poterit perturbare, qui nullam habens propriam uoluntatem omnibus quae sibi fuerint imperata non solum patienter, sed etiam gratanter occurrit nostrique saluatoris exemplo non quaerit suam, sed patris facere uoluntatem, dicens et ipse ad patrem suum: uerumtamen non sicut ego uolo sed [*]( 1 U Cor. 12, 10 8 cf. PhIL 3, 8 10 Mt. 16, 26 15 I Tim. 6, 7 18 Mt. 10, 9—10. Marc. 6, 8-9 19 II Cor. 11, 27 26 Mt. 26, 39 ) [*]( 1 placeo 0 4 quam 0 potena] fortior 0 6 christo] chxiito offerenB K 7 pompas] facoltates OKx 8 euunlici B 10 diapiciens Blgl ergo prodeest 0 11 totom] uniuqrsum ν mundum uniuersum K et Ywlg. 12 patietar BKl 14 oferxi F 16 ant BlFO hant B\'gl 18 post zona addwnt ΟΚν: uestem in tempora (tempore 0) 19 aportnlo Bl gloriabitur B 21 praeceptum senioris B 22 protnrbare OK uoluntatem propriam B 24 grantanter Kl )

700
sicnt tu? quibus etiam iniuriis, qua persecutione terrebitur, immo quod ei non etiam iucundum potest esse supplicium, qui in omnibus plagis cum apostolis semper exultat et optat, ut dignus habeatur pro Christi nomine contumeliam pati?

Vt autem nobis e contrario iugum Christi non leue nec suaue uideatur, contumaciae nostrae est iustius adscribendum, qui diffidentia atque incredulitate deiecti contra illius imperium, immo consilium, qui ait: si uis perfectus esse, uade uende (siue dimitte) omnia tua, et ueni sequere inepta peruersitate pugnamus, terrenarum scilicet facnlta-10 tum materias retentantes.

quarum cum nexibus animum nostrum diabolus teneat inligatum, quid superest nisi ut cum uoluerit nos a spiritalibus gaudiis separare earundem inminutione ac priuatione maestificet, id uersutis fraudibus elaborans, ut, cum iugi illius suauitas et oneris leuitas uitiosae concupiscentiae prauitate nobis fuerit ingrauata, ipsius facultatis atque substantiae, quam nobis pro requie ac solacio reseruamus, uinculis inretitos saecularium curarum flagris semper excruciet, ex nobismet ipsis quo dilaceremur exculpens? funiculis namque peccatorum suorum unusquisque constringitur, audiens per prophetam: ecce omnes uos accendentes ignem accincti flammis, ambulate in lumine ignis uestri, et in flammis, quas snccendistis.

per haec siquidem, ut Salomon testis est, unusquisque, per quae peccauerit, et punietur. ipsae enim nobis tormento sunt quibus utimur uoluptates, et oblectamenta huius carnis atque deliciae carnificum uice in suum [*]( 3 cf. Act. 5, 41 8 Mt. 19, 21 19 Prov. 5, 22 (LXX) 21 Esai. 50, 11 24 sap. 11, 17 (LXX) ) [*]( 2 iocundum BFK 3 exaltat F\' exaltans optat ΟΚν 4 chrieto F1 5 e om. K 9 aine dimitte om. 0 11 materiis retentu (is in ras. m. 2) e K 12 diabulas Bl 13 ab 0 15 faoneris BlO 16 adgrabate 0 adgrauata K(łJ) 17 adque Bt solatio B 18 saecularium] hic desinit K 19 ezsculpens B* 21 profetam F 24 ut] et BFO salamon B solomon F 25 punitur 0 ipsi B 27 adque Bl )

701
retorquentur auctorem, quia necesse est eum qui facultatibus pristinis opibusque suffultus est nec integram humilitatem cordis nec mortificationem plenam noxiarum suscipere uoluptatum. his autem uirtutum patrocinantibus instrumentis omnes uitae praesentis angustiae et cuncta quae inimicus potest inferre dispendia non modo patientissime, uerum etiam iucundissime sustinentur, quibus rursum exulantibus elatio tam perniciosa subcrescit, ut etiam pro leuissima contumelia mortiferis inpatientiae ictibus uulneremur dicaturque nobis per Hieremiam prophetam:

et nuno quid tibi uis in uia Aegypti, ut bibas aquam turbidam? et quid tibi cum uia Assyriorum, ut bibas aquam fluminis? arguet te malitia tua, et auersio tua increpabit te. scito, et uide quoniam malum et amarum est reliquisse te dominum deum tuum, et non esse timorem mei apud te, dicit dominus. quod ergo iugi dominici mirifica suauitas amara sentitur, quid est nisi quia eam auersionis nostrae amaritudo corrumpit? quod diuini oneris tam iucunda leuitas ingrauescit, quid est nisi quia eum a quo sustinebatur contumaci praesumptione contemnimus, quippe cum euidenter id ipsum scriptura testetur dicens: nam si ambularent semitas rectas, inuenissent utique semitas iustitiae leues?

nos, inquam, nos esse manifestum est, qui semitas domini rectas ac leues prauis ac duris desideriorum cautibus asperamus, qui uiam regiam apostolicis ac propheticis silicibus communitam sanctorumque omnium atque ipsius domini uestigiis conplanatam amentissime [*]( 10 Hierem. 2, 18-19 22 Prov. 2, 20 (LXX) ) [*]( 1 retorquente F 3 nolumtatem 0 uoluntatum v 5 aogustias B 7 iocnnd. BF exsulantibus F ezultantibus BO 8 subcrescit 0: succrescit BF 10 iheremiam 0 prophete Bx 11 egipti BO 12 quum 0 assiriorum BO 13 arguit 0 increpauit B\'F 14 quoniam BF quia Or quam c fort. recte cf. XXIII, 9, 3. 16,1 15 relinquisse BF1 16 aput BO 19 io-. ounda BF 21 id om. 0 testatur 0 22 ambulauerint F ambulent 0 21 rectas domini F acturis B1 25 causis 0 quia 0 27 adque B, )

702
dtoerentes deuia quaeque ac dumosa sectamur, et praesentium oblectationum inlecebris obcaecati per obscuros inpeditosque uitiorum sentibus calles laceris cruribus et disrupta illa nuptiali ueste reptamne, non modo acutissimis ueprium aculeis configendi, sed etiam uirulentorum serpentium uel scorpionum illic latitantium ictibus prosternendi. tribuli enim et laquei in uiis prauis, qui autem timet dominum, abstinebit se ab eis.

de talibus et alibi dominus per prophetam: oblitus est, inquit, populus meus, frustra libantes, et inpingentes in uiis suis, in semitis saeculi, ut ambularent per eas in itinere non trito. uiae enim secundum sententiam Salomonis nihil operantium stratae sunt spinis, fortium uero tritae sunt. et ita ab itinere regio deuiantes ad illam nJetropolim ciuitatem, ubi noster cursus indeclinabiliter semper debet esse directus, non poterunt peruenire. quod etiam Ecclesiastes satis significanter expressit labor, inquiens, stultorum adfligit eos, qui non cognouerunt ire in ciuitatem, illam scilicet Hierusalem caelestem, quae est mater omnium nostrum.

quisquis autem in ueritate huic mundo renuntians super se tulerit iugum Christi et didicerit ab eO cotidianis iniuriarum exercitiis eruditus quia mitis est et humilis corde, in cunctis temptationibus manebit semper inmobilis omniaque illi cooperabuntur ad bonum. uerba enim dei secundum Abdiam prophetam bona sunt cum eo, qui recte graditur, et [*]( 6 Prov. 22, 5 (LXX) 9 Hierem. 18, 15 12 Prov. 15, 19 (LXX) 17 Eccles. 10, 15 (LXX) 19 Gal. 4, 26 28 Mt 11, 29 24 Rom. 8, 28 25 Mich. 2, 7 ) [*]( 3 crurlbus cruciatibus BF 4 wtete* B 6 scurpiorum 0 prosternendi BPr: uulnerandi Ον triboli W 9 est BFO: est mei 9 inquid BFO 13 atrate et 14 trita B\' 16 potuerunt Z 17 satis om. Ż 18 adfliget 0 19 ciuitate illi P belestis B caclesti F 90 nostrorum 0 pottt ubBtrum At v cap. 26 incipit 22 cottid. Z 24 illic cooperabantttr B 16 ad FOZ: in B abdiam BFZ: micean 0 (immo errauit auctor) )

703
iterum: quia rectae uiae domini, et recti incedent in eis: praeuaricatores uero conruent in eis.

Maiora igitur nobis per conluctationem temptationum laudis contulit praemia benigna erga nos gratia saluatoris, quam si omnem a nobis necessitatem certaminis abstulisset. etenim sublimioris praestantiorisque uirtutis est persecutionibus aerumnisque uallatum manere semper inmobilem et ad praesidia dei fidum atque intrepidum perdurare, humanisque incursibus uelut armis inuictae uirtutis accinctum gloriosissime de inpatientia triumphare et adquirere quodammodo de infirmitate uirtutem, quia uirtus in infirmitate perficitur.

ecce enim dedi te, inquit dominus, in columnam ferream, et in murum aereum, super omnem terram, regibus Iuda, et principibus, et sacerdotibus eius, et omni populo terrae. et bellabunt aduersum te, et non praeualebunt: quia ego tecum sum, ut eruam te, ait dominus. ergo secundum meram domini traditionem uia regia suauis ac leuis est, licet dura et aspera sentiatur.

pie enim ac fideliter seruientes cum tulerint iugum domini super se et didicerint ab eo quia mitis est et humilis corde, iam quodammodo terrenarum passionum sarcinam deponentes non laborem, sed requiem animabus suis domino praestante repperient, sicut per Hieremiam prophetam ipse testatus est dicens: state super uias, et uidete, et interrogate de semitis antiquis, quae aituiabona, et ambulate in e a: et inuenietis refrigerium animabus uestris.

fientnatnqueeis continuo praua in directum, [*]( 1 Os. 14, 10 11 II Cor. 12, 9 Hierem. 1, 18-19 20 lit. 11, 2t 24 Hierem. 6, 18 97 Beai. 40, 4 ) [*]( 1 nia B recti] iusti OZe et Vuigata inoednnt 0 2 eorrvent BF cttfrunt 0 6 praestatiorisque F 7 semper mancre 0 ad praesidia dei fidam BF: aduersum se saeuientibus cunctis certum de praesidio dei OZx 8 adque B 10 patientiae B1 patientia SIF 11 in om. B 12 inquid BOZ inquid dedi te F 18 sereum] ferreum B* omnem om. B 14 et port Inda om- OZ 16 nt] et BF 17 aft] dicit 0 miram Z ueram Ov 23 reperient OZv iheremiam 0 27 directa Ov )

704
et aspera in uias planas, et gastantes uidebunt quoniam suauis est dominus, audientesque Christum in euangelio proclamantem: uenite ad me omnes qui laboratis et onerati estis, et ego reficiam nos depositis ponderibus uitiorum ea quae sequuntur intellegent: quia iugum meum

suane est et onus meum leue est habet ergo refrigerium uia domini, si secundum legem ipsius teneatur. sed nos sumus qui dolores nobis atque tormenta turbulentis distentionibus procuramus, dum malumus uias saeculi huius prauas atque peruersas etiam cum summo discrimine ac difficultate sectari. cam uero hoc modo graue \' ac durum nobis iugum domini fecerimus, blasphemo iam spiritu uel de ipsius iugi uel de Christi qui illud inponit duritia atque asperitate causamur secundum illud: insipientia uiri corrumpit uias eius,

deum autem cansatur cordesuo, et secnndum Aggaeum prophetam cum dixerimus quia uia domini non dirigit, congrue nobis respondetur a domino: numquid uia mea non dirigit? nonne magis uiae uestrae sunt prauae? et re uera si conparare uolueris suaue olentem uirginitatis florem et tenerrimam castimoniae puritatem taetris ac faetidis libidinum uolutabris, quietem securitatemque monachorum periculis et aerumnis quibus mundi huius homines inplicantur, paupertatis nostrae requiem edacibus diuitum tristitiis ac peruigilibus curis, in quibus non absque summo uitae periculo diebus ac noctibus consumuntur, suauissimum iugum Christi onusque leuissimum facillime conprobabis.