Conlationes Patrum (Collationibus)

Proinde etiam illa retributio praemiorum, qua perfecte renuntiantibus in hac uita centuplum dominus repromisit [*]( 1 PI. 38, 9 3 Mt. 11, 28 5 1. c. 30 14 Pror. 19, 3 (LXX) 16 Ezech. 18, 25 (LXX) 17 1. c. (LXX) ) [*]( 1 qaooiam] uox in 0 euanuit 4 honerati B\'0 5 secantor OZ 6 suane est et BF: suaue et Οβν honas Bl 8 adque B 11 nobis ac duram Zv 12 pjasphemo B blasfemo FOZ 13 adqae B aspiritate F 16 dominum BF et oм. BF aggeum codd. 17 responditar Bl 19 saaae olentem BFr: splendentem OZc 20 tenerrimam] saaae olentem OZc tetris BOZ fetidis codd. 27 quia Z )

multo ergo credibilins multoque manifestius est eum, qui aliquid saecularium uel affectuum uel bonorum Christo suadente contempserit, a fratribus atque consortibus propositi sui, qui ei spiritali glutino conligantur, centuplo gratiorem etiam in hac uita recipere caritatem. hanc siquidem, quam inter parentes ac filios atque germanos, coniuges uel propinquos, siue societas copulat seu consanguinitatis necessitudo coniungit, satis breuem esse constat ac fragilem.

denique etiam boni ac pu cum adoleuennt filii a parentum domibus nonnumquam ac substantiis excluduntur, communio quoque consortii iugalis interdum etiam honesta causa interueniente diuellitur, fratrum dirimit facultatem contentiosa diuisio: monachi soli perpetuam coniunctionis retinent unitatem atque indiscrete possident uniuersa, qui omnia sua esse quae fratrum, omnia fratrum credunt esse quae sua sunt. si ergo istis quibus carnalis caritas copulatur affectibus dilectionis nostrae gratia conferatur, profecto centuplo haec dulcior atque sublimior est. recipietur sane etiam de [*]( 1 Mt. 19, 29 ) [*]( 1 relinquid B relinquit F reliquerit Ov uel] aut 0 2 uxores Z 4 possedebit B 5 adque BO 7 adepti 0: adepti naneti BF nancti Z grasso 0 8 quum 0 12 adque BO 13 conglutino Bl gluttino F 15 adque B iermanos 0 16 propinoos 0 siue] seu 0 copulat 0: copulae rell. v 18 quum 0 (passim) 20 interdum iugalis B1 coniugalis B2Zv coniugaliis 0 21 facultatem (i. e. patrimonium, cf. Inàic.) BF: cari- tatem OZv 22 perpetuae OZv 23 adque B 25 isti 0 26 affectio Z gratiae Z 27 adque B pręcipietur F1 ) [*]( XIII. CMB. 2. ) [*]( 45 )

pro laetitia quoque illa, quam in unius agri ac domus possessione quis habuit, centuplo maiore diuitiarum gaudio perfruetur, qui in adoptionem transiens filiorum dei uniuersa quae aeterni sunt patris ot propria possidebit et adfectu atque uirtute ad imitationem ueri illius filii proclamabit: omnia quae habet pater mea sunt, nec iam cum illa poenali distentionis ac sollicitudinis cura, sed securus ac laetus uelut in propriis ubique succedet, audiens cotidie sibimet ab apostolo praedicari: omnia enim uestra sunt, siue mundus, siue praesentia siue futura, et a Salomone: fidelis uiri totus mundus diuitiarum.

habes ergo istam centupli retributionem in magnitudine meriti et in discretione tam inconparabilis qualitatis expressam. neque enim si pro aeris ant ferri aut uilioris cuiusquam metalli certo pondere tantundem ponderis sed auri quispiam reddidisset, non etiam amplius restituisse quam centuplum uideretur: ita cum pro contemptu uoluptatum et adfectuum terrenorum spiritale gaudium et pretiosissimae caritatis iucunditas repensatur, etiamsi ipse sit numerus, centuplo tamen haec maior atque praeclarior est.

et ut hoc euidentius crebra repetitione reddatur: uxorem antea in lasciua passione desiderii possidebam, hanc eandem in honore sanctificationis et uera Christi dilectione possideo: una est mulier, sed centuplum creuit meritum caritatis. si autem et pro irae ac furoris perturbatione iugem patientiae lenitatem, pro sollicitudinis ac distentionis angore securitatis [*]( 5 cf. Eph. 1, 5 7 loh. 16, 15 11 I Cor. 3, 22 12 Prov. 17, 6 (LXX) 23 I Thess. 4, 5 ) [*]( 2 debebatur 0 3 poseeesiones F1 6 patriis F possedebit BF et ad... kie desinit B adque 0 10 succedit F OZ cottidie OZ 12 et ealomon 0 15 pro] etiam F 16 ponderi F* tantumdem 0 17 sed eras. in Z: om. 0 restituieset FZ1 18 cum om. F contemtu F 19 et F: adque 0 atque Zv 20 pretiose 0 iocunditaa FZ repen- Betur 0 22 uxorem quam antea 0 23 lasciua passione F: p. fragilia OZx 26 et om. 0 27 securitates Fl )

et si uniuscuiusque uitii breui ac lubricae uoluptati contrariarum uirtutum merita conferantur, centuplo haec esse meliora multiplicata iucunditas adprobabit. centenarius enim numerus de sinistra transfertur ad dexteram, et licet eandem in supputatione digitorum figuram tenere uideatur, nimium tamen quantitatis magnitudine supercrescit. fiet enim ut qui haedi formam gerere uidebamur in laeua. ouis meritum translati consequamur ad dexteram.

nunc ad quantitatem earum rerum, quas pro contemptu mundialium commodorum nobis in hoc saeculo Christus restituit, transeamus, praecipue secundum euangelium Marci ita dicentis: nemo est qui reliquit domum aut fratres aut sorores aut matrem aut filios aut agros propter me et propter euangelium, qui non accipiet centies tantum nunc in tempore hoc domos et fratres et sorores et matres et filios et agros cum persecutionibus, et in futuro saeculo uitam aeternam.

centuplam namque fratrum parentumue recipiet quanti- _tatem, quisque patris unius uel matris seu filii pro Christi nomine caritate contempta in omnium qui Christo deseruiunt dilectionem sincerissimam transit, pro uno scilicet tot incipiens habere patres fratresque, feruentiore ac praestantiore sibi affectione deuinctos. multiplicata etiam domorum atque [*]( 11 cf. Mt. 25, 83 15 Marc. 10, 29-30 ) [*]( 3 gaudii spiritalis OZv eorum 0 4 unicuique uitio Z1 5 breuis Z uolutatis 0 uoluptatis Z 6 centuplum Z haec om. Z 7 iocunditas FZ adprobauit F 8 ad Fr: a 0 in Zc 10 ędi 0 11 merita 0 13 mutidalium Z1 14 restituat 0 15 relinquid F reliquid 0 17 propter post et om. 0 accipiat Z et Vulgata 18 domus 0 20 saeculo futuro OZv et Vulgata 21 parentumque 0 22 quisque OZ: quisquis Fv 23 contemta F 24 transiit F unius Z incipiens habere F: inueniens OZv 26 adque 0 ) [*]( 45* )

quomodo enim non centuplum et si domini nostri sententiae superadici aliquid fas est plus quam centuplum recipit, qui decem uel uiginti seruorum ministeria infida et coacticia derelinquens tot ingenuorum ac nobilium spontaneo fulcitur obsequio? quod ita esse etiam uestris experimentis probare potuistis, qui singulis patribus matribusque ac domibus derelictis, quamlibet mundi partem fueritis ingressi, patres et matres fratresque innumeros, domos quoque et agros seruosque fidelissimos absque ullo sollicitudinis labore conquiritis, qui uos ut proprios dominos summis suscipiunt, amplectuntur, fouent, uenerantur officiis.

sed hoc, inquam, sancti ministerio merito ac fiducialiter perfruentur, qui prius in seruitutem fraternitatis semet ipsos suaque omnia uoluntaria deuotione subdiderint. recipient enim secundum sententiam domini libere id quod ipsi aliis dependerunt. quisquis autem haec humilitate sincera consortibus suis ante non detulerit, quomodo deferri sibi ab aliis patienter admittet, cam grauari se eorum obsequiis intellegat potius quam foueri, quia accipere fratrum mauult quam reddere famulatum?

haec tamen omnia non cum remissa securitate nec cum inerti oblectatione percipiet, sed secundum uerbum domini cum persecutionibus, id est cum pressuris saeculi huius ac summis angoribus passionum, quia, sicut ille sapientissimus contestatur, qui suauis et sine dolore est in egestate erit. regnum enim caelorum non desides, non remissi, non delicati, non teneri, [*]( 17 cf. Mt. 7, 2 24 cf. Marc. 10, 30 26 Prov. 14, 23 (LXX) ) [*]( 1 quisquis Ov 3 ubis F 5 nostri] non F 6 XX FZ 11 et post patres om. OZx 12 Bollicitudinea F1 14 amplectantur Z ante hoc in F eras. est qui 19 detulit OZ 20 admittit FOZ 21 quia] qui Zc 22 reddere F: accipere 0 recipere Z deferre v 23 inherti Fl 27 ingestate F etenim 0 28 deligati F )

regnum enim caelorum secundum sententiam domini uim patitur, et uiolenti diripiunt illud. isti profecto sunt laudabiles uiolenti, qui uim faciunt perditioni suae. homo enim, ut scriptum est, in doloribus laborat sibi et uim facit perditioni suae. perditio nostra est oblectatio uitae praesentis et ut expressius dicam exsecutio desideriorum uoluntatumque nostrarum, quas si quis ab anima sua subtraxerit ac mortificauerit, gloriosam profecto et utilem perditioni suae uim facit, abnegans dumtaxat ei iucundissimas uoluntates, quas per prophetam sermo diuinus frequenter incusat dicens: quia in diebus ieiunii uestri inuenietur uoluntas uestra, et iterum: si auerteris a sabbato pedem tuum, facere uoluntatem tuam in die sane meo, et glorificaueris eum dum non facis uias tuas, et non inuenitur uoluntas tua, ut loquaris sermonem.

cui etiam quanta beatitudo promittitur confestim per prophetam subiungit: tunc, inquit, delectaberis super dominum, et sustollam tesuperaltitudinemterrae, et cibabo te hereditate Iacob patris tui. os enim domini locutum est. et idcirco dominus noster atque saluator, ut nobis amputandarum uoluntatum nostrarum [*](6 Mt. 11, 12 9 Prov. 16, 26 (LXX) 16 Esai. 58, 3 17 1. c. 13 22 1. c. 14 ) [*]( 1 hii FOZ1 2 animae saae ll: uoluntatibus (uolupt. 0) sais OZ" 8 eam F: se OZ" 4 domini«e gregii F 6 etenim 0 10 faciunt 0 11 exequutio 0 12 uoluptatumque FO animo suo 0 14 iocund. Z 15 uolupt. 0, item infra profetam FO 16 inuenitur FO 19 glorificaberis Z 20 inuen... r F inuenietur 0 ut non 0 21 promittatur Zv per profetam F: profeta 0 propheta Zv 22 inquid OZ delectaueris FO 24 hereditatl 0 25 loquutum 0 adque 0 )

postremo ut iam disputationis huius sermo claudatur, nonne, obsecro, etiam in hoc centuplam gratiam euidentissime qui fideliter Christo deseruiunt consequuntur, dum pro nomine eius a summis principibus honorantur, ac licet ipsi humanam gloriam non requirant, uenerabiles tamen etiam in persecutionum angustiis iudicibus cunctis ac potestatibus fiunt, quorum uilitas etiam mediocribus forsitan despicabilis esse potuisset uel pro obscuritate natalium uel pro condicione seruili, si in ) saeculari conuersatione mansissent ?

per Christi autem militiam nobilitatis nemo status calumniam commouere, nemo obscuritatem generis audebit opponere: quin potius illis ipsis uilissimae condicionis obprobriis, quibus confundi et dehonestari ceteri solent, Christi famuli gloriosius nobilitantur. quod euidentius in abbate Iohanne, qui in illa heremo quae Lyco oppido adiacet commoratur, possumus adprobare.

qui perobscuris maioribus natus ita pro Christi nomine uniuerso paene humano generi admirabilis factus est, ut eum ipsi quoque rerum praesentium domini, qui mundi huius atque imperii gubernacula retinentes etiam potentibus cunctis regibusque terrori sunt, uelut dominum uenerentur et oracula eius de tam longinquis regionibus expetentes imperii sui apicem et statum salutis bellorumque prouentus illius orationibus meritisque committant. [*]( 1 Ioh. 6, 38 3 Mt. 26, 39 ) [*]( 1 inquid FZ 4 seniores Fl seniorutn 0 5 imperio. Explicuerunt conlationes monachok F 6 pendit Z 11 persequutionum 0 13 despecabilis 0 14 conditione OZ 17 inponere 0 18 conditionis OZ oppropriis 0 20 ioanne 0 lico 0 22 pene OZ 24 adque 0 )

Tali beatus Abraham de inlusionis nostrae uel origine uel medella disputatione disseruit atque oculis quodammodo nostris cogitationum quas diabolus auctor ingesserat propalauit insidias nosque ad desiderium uerae mortificationis accendit, quo etiam multos, licet incompto haec omnia sermone digesta sint, credimus inflammandos. nam licet summorum patrum flagrantissimos sensus tepida eloquii nostri fauilla contexerit, plurimorum tamen algorem, qui remotis uerborum cineribus uiuacitatem latentium sensuum suscitare uoluerint, calefaciendum putamus.

sed ad uos, o sancti fratres, non utique hunc ignem, quem dominus uenit mittere in terram et quem nimium ardere desiderat, ita spiritu praesumptionis elatus emisi, ut quasi feruentissimum propositum uestrum caloris huius adiectione succenderem, sed ut uobis maior apud filios esset auctoritas, si id, quod ipsi non mortuo uerborum sono, sed uiuo docetis exemplo, etiam summorum atque antiquissimorum patrum praecepta confirment. superest ut me periculosissima hactenus tempestate iactatum nunc ad tutissimum silentii portum spiritalis orationum uestrarum aura comitetur. [*]( 11 cf. Luc. 12, 49 ) [*]( 1 abraam 0 2 adque 0 6 sunt 0 7 fraglant. 0 10 sanctissimi 0 12 ita de 0 14 succenderet Z aput 0 16 set etiam uestro docetis 0 adque 0 18 actenus OZ 19 comitetur. Explicit conlatio abbatis abrahe (abbatis abrahae conla VII Z) de mortificatione OZ Finit liber conlationum editum a beato casaiano do grs 0 )