Conlationes Patrum (Collationibus)

eodem modo de uisibilibus ad inuisibilia transeuntes animae nostrae partibus atque ut ita dixerim membris uim cuiusque uitii inesse credamus. quam cum sapientissimi quique tripertitae definiant esse uirtutis, necesse est ut aut λογιϰόν, id est rationabile, aut θυμιϰόν, id est irascibile, aut ἐπιθυμητιϰόν, id est concnpiscibile eius aliquo conrumpatur incursu. cum ergo aliquem ex his adfectibus uis noxiae obsederit passionis, pro illius corruptione etiam uitio nomen inponitur.

nam si rationabilem eius partem uitiorum pestis infecerit, cenodoxiae,. elationis, inuidiae, superbiae, praesumptionis, contentionis, haereseos uitia procreabit. si irascibilem uulnerauerit sensum, furorem, inpatientiam, tristitiam, acediam, pusillanimitatem crudelitatemque parturiet. si concupiscibilem corruperit portionem, gastrimargiam, fornicationem, filargyriam, auaritiam et desideria noxia terrenaque generabit.

Et idcirco si fontem uitii huius et originem uultis agnoscere, rationabilem mentis uestrae atque animae portionem [*]( 2 humoria codd. 3 caefalarcię B\' cefalargye 0 caefalargiae rell. quam O, item infra 4 obtalmicum BOK optalm. F 6 adque B ciragrica 0 chiragreca K1 ualetudo B\'F 8 humorie codd. 9 quod 0 10 partes K* 11 adque B cuiusquam Bp 12 quafr] qUi K 13 ahonkojr BF graeca omnia et id est oM. 0 14 eyΜΗτΙkoɴ BF ƟyΛΗΚΟΝ K ΗπιƟyΜΗτιΚΟΝ β eιτιοyΜΝτιkοΝ BF concupiscibilem Fl 15 corrumpantur B1 16 rtozae F passiones OK1 19$reses O lierisaeos K1 hereseos refl. 20 procreatrit BFXI 21 acidiamK1 crudélitatem (Jc 22 corruperit] milnerauerit β 83 castrimarg. B* fylargir. B filargir. K 24 generkuit F 25 XVI om. K 2S idque Bl ) [*]( 44* )

Adhibete ergo huic membro uel parti animae uestrae, quam specialiter diximus uulneratam, uerae humilitatis medellam: quae quoniam ceteris animae uirtutibus in uobis, quantum apparet, infirmior est, necesse est ut diabolicae

i infestationi prima subcumbat. quemadmodum ingruentibus quibusdam iniuriis, quae uel ex accedenti labore uel de aēris corruptione gignuntur, fieri etiam in corporibus humanis solet, ut illa quae fuerint infirmiora casibus istis prima consentiant atque subcumbant, cumque peculiarius in eis morbus insederit, sanas quoque partes corporis eadem peste tabefaciat, ita et animam uniuscuiusque nostrum flante quodammodo pestilentia halitu uitiorum illa maxime passione necesse est adtemptari, in qua tenerior atque infirmior eius portio ualidis inimici non [*]( 1 praesumptionem Kl 2 pollulare F 3 membris (1 diatrictionii 0 4 dum om. 0 1 adque Bl . hanc U: om. βc 8 uanitates aptamini B 9 quam 0 dificultate B 10 districtionis 0 12 adfectu K: affectu rell. 15 .codd. non distinguunt 17 medelam F2β2 19 succumbat BF post hoc uocabulum tn BFOZ\' cap. 17 incipit 20 uel ex.. labore om. BF aecedenti 0: accidenti βν 28 adque B1 snccnmbant BF \\ qumque 0 inriderit Z 24 aanas BF: reliquas Οβν et ita F 26 alitu B\'FOZ illam K1 adtentari BF 27 adque B* )

sic namque Balaam populum dei posse decipi certa ratione collegit, dans consilium ut ez illa parte, qua infirmari nouerat filios Israhel, perniciosi eis laquei tenderentur, non dubitans eos oblata copia feminarum fornicationis ruina protinus conlapsuros, quia concupiscibiles animae eorum partes sciebat esse corruptas. ita ergo unumquemque nostrum nequitiae spiritales uersuta malignitate pertemptant, illis praecipue adfectibus animae insidiosos laqueos praestru- . entes, quibus eam senserint aegrotare, ut uerbi gratia cum uiderint rationabiles animae nostrae partes esse uitiatas, illo nos ordine decipere moliantur, quo Achab regem ab illis Syris deceptum scriptura commemorat, qui dixerunt:

scimus quod reges Israhel misericordes sunt: ponamus itaque saccos in lumbis nostris, et funiculos in capitibus nostris, et egrediamur ad regem Israhel, et dicemus ei: seruus tuus Benadab dicit: uiuat oro anima mea, quibus ille non uera pietate, sed uana misericordiae laude permotus si adhuc, inquit, uiuit, frater meus est, et hoc exemplo etiam nos rationabilis illius partis errore deceptos inde incurrere offensam dei faciant, unde consecuturos mercedem ac recepturos nos pietatis praemia credebamus, similique etiam nobis increpatione dicatur:

quia dimisisti uirum dignum morte de manu tua, erit anima tua pro anima eius, et populus tuus pro populo eius. siue cum spiritus inmundus dicit: egrediar, et ero spiritus mendax in ore omnium prophetarum [*]( 3 cf. Nam. 24. Apoc. 2, 14 14 III Reg. 20, 31-32 20 1. c. 32 . 24 1. c. 42 27 III Reg. 22, 22 ) [*]( 2 proditionis 0 3 balaham 0 4 colligit /3 5 isrl Fβ pernit. B 9 spiritalis OK1 10 adfectibus K1: effectibus 0 aff. rell. 11 quum 0 13 ahab F1 acahb 0 15 ιsrł /3, item infra 18 ei om. Οβν uenadad 0 benodab K\' uiuat (uiuit Fl) oro BFOr: uiuificetur fJc 20 permotas om. β inquid BlFOKlZ 23 consecutos BF 27 inmundas spiritus β(ν) )

nam concapiscibilem mentis eius adgressus est partem dicens: dic ut lapides isti panes fiant, irascibilem, cum eum ad expetendam praesentis saeculi potestatem et regna mundi huius instigare conatus est, rationabilem, cum ait: si filius dei es, mitte te deorsum. in quibus idcirco nihil eius profecit inlusio, quia nihil secundum coniecturam suam, quam falsa opinatione conceperat, repperit in eo esse uitiatum. unde et nulla pars animae eius inimici insidiis adtemptata consensit. ecce enim, inquit, uenit princeps huius mundi, et in me non inueniet nihil.

GERMANVS: Inter cetera inlusionum errorumque nostrorum genera, quae nos ad desiderium patriae nostrae, sicut beatitudo tua sollerti mentis perspexit intuitu, uana spiritalium commodorum pollicitatione flammauerant, etiam haec uel maxima. extitit causa, quod interdum a fratribus frequentati iugi secreto ac diuturno silentio secundum desiderium nostrum nequaquam possumus inhaerere. per quod necesse est cursum atque mensuram cotidianae continentiae nostrae, quam pro castigatione corporis indisruptam perpetuo cupimus retentare, nonnullis fratribus superuenientibus [*]( 7 Mt 4, 3 10 1. c. 6 14 Ioh. 14, 80 ) [*]( 1 adfectum XI: aff. reU. 2 laqueum Οβν deoeptioois ac mortia βν intendit] intendat 0 incurrens β de sequentibus cf. Prolsgg. 8 qum 0 4 adfectibus K: aff, rell. 5 tamen 00 proficit B1K1 6 mentem B\' 7 lapidilea K 8 quam. 0 9 huius mundi 0 11 proficit BlKl 12 opinione Kl falsam opinionem 0 18 esse uitiatum in eo B 14 inqaid B1X1Z 15 mundi bnius FΟβν et Vulg. non eras... K: om. BOZ inuenit BO 16 XVIII om. K 20 exstitit B qaod] ut β 21 diurno BF 23 adque Bl cottid. p t intereidi 24 nostrae om. Οβν 25 interdici B intercedi 01 )

ABRAHAM: Inrationabilis atque inconsideratae districtionis, immo potius summi teporis indicium est nequaquam ab hominibus frequentari. qui enim in hac quam arripuit uia nimium tardis passibus graditur ac secundum anteriorem hominem conuersatur, aequum est ut ad eum non dicam sanctorum, sed ne hominum quidem ullus adueniat. uos autem, si uera atque perfecta domini nostri dilectione flagratis et deum, qui utique caritas est, pleno spiritus feruore sectamini, ad quaelibet loca inaccessibiUa fugeritis, necesse est ea ab hominibus frequentari, quantoque uos propiores deo amoris diuini ardor effecerit, tanto ad uos maior sanctorum fratrum connuet multitudo.

non enim potest secundum sententiam domini ciuitas abscondi super montem positu, quia diligentes, inquit, me, dominus, glorificabo, qui autem me contemnunt, eruntignobiles. uerumtamen nosse debetis hanc esse subtilissimam diaboli calliditatem, hanc occultissimam foueam, in quam miserabiles et incautos quosque praecipitat, ut, dum eis maiora promittit, necessaria cotidiani fructus emolumenta subripiat, abstrusiores scilicet ac uastiores solitudines expeti debere persuadens easque uelut miris amoenitatibus consitas in eorum corde depingens. ignota etiam quaedam et quae penitus nusquam sunt loca uelut cognita ac praeparata nostraeque potestati iam dedita et absque ulla difficultate possidenda confingit.

homines quoque regionis [*](11 cf. I loh. 4, 16 16 cf. Mt. 5,14 17 I Reg. 2, 80 (LXX) ) [*]( 3 inoeniri c 4 XVIIII om. K adque Bl 5 destrict. 0 temporis 0 initiora Kl 9 nullus 0 10 adque JB1 nostri] non F: fi eraa. in B 11 fraglatis 0 dominum BF 19 at Kx atq; libet F 14 efficerit β1 16 supra Ofit: cf. Imt, IIII, 31 17 inquid BFOK1Z de hac uerborum collacatione cf. contra Nest. V, 6,1. VII, 19,1. Caes. B. G. V, 30, 1. VII, 20, 12. Sai- uian. Ae gub. dei I, 31 et 32 (codd.) 18 contempnunt Kl 19 diaboli B 30 qua 0 22 cottid. fi aemolimenta K1 23 ac] et βν solitudinis K1 24 pingens fi innota BXF 27 dificnL B polsed. K1 )

itaque eum diabolns maioribus uitae huius necessitatibus et inextricabilibus laqueis inretitum ne respirare quidem ad haec quae sibi ipse promiserat aliquando permittet, eumque non iam illis quas ante uitauerat raris ac spiritalibus fratrum uisitationibus, sed cotidianis saecularium incursionibus obligatum ne ad mediocrem quidem anachoreseos quietem ac disciplinam umquam redire patietur.

IIIa quoque remissionis et humanitatis intercapedo gratissima, quae nonnumquam pro aduentu fratrum interuenire consueuit, licet molesta uobis ac fugienda uideatur, tamen quam sit utilis et salubris tam corpori quam spiritui nostro, paucis patienter adtendite.

saepe accidit non dicam nouiciis et infirmis, sed etiam experientissimis atque perfectis, ut, nisi mentis eorum directio et censura quibusdam mollita fuerit uicissitudinum laxamentis, aut in teporem spiritus ant certe in perniciosam corporis ualitudinem conlabatur. et idcirco a prudentibus atque perfectis, cum intercesserit fratrum etiam crebra uisitatio, non solum toleranda patienter, sed etiam gratanter est amplectenda:

primum quod pronoeat nos auidins [*]( 2 dum om. β 3 frandolenter KlZ eripiat] aaertat Oflv 4 a om. F contubemio BF: cont. salntari 0 salutari cont. βν adque Bl 5 distitatis Kl dietitutnB Z 7 inueniat . 0 diabalas Bl 10 permittet scripsi: permittat B promittit K1 permittit rell. v iam] tam in BF 12 quotid. 0 cottid. β incursibna 0 nec 0 15 XX om. K . et] atque Οβν intercapido KlZ 16 graaissima .BF . aduentu] adaentam 0 affectd BF 17 fngenda B 18 et F: ut B hac 0 ac βν 19 uestro Ov paueis F 20 nouitiis BOZ adque Bl 21 et] atque Ofiv mensura 0 22 ut in F 23 pernit. B ualetud. F 24 adque Bt 26 amplectanda KlZ )

Fertur beatissimus Iohannes, cum perdicem suis manibus molliter demulceret, philosophum quendam ritu ad se uenatorio uenientem subito conspexisse. qui miratus quod uir tantae opinionis ac famae ad tam parua et humilia se oblectamenta submitteret, tune es, inquit, ille Iohannes; cuius fama insignis atque celeberrima me quoque summo desiderio tuae agnitionis inlexit? cur ergo oblectamentis tam uilioribus occuparis ? cui beatus Iohannes:

quid est, inquit, quod manu tua gestas ? at ille: arcus, inquit. et cur, ait, non eum tensum semper ubique circumfers? cui ille respondit: non oportet, ne iugi curuamine rigoris fortitudo laxata mollescat atque depereat, et cum oportuerit ut fortiora in aliquam feram spicula dirigantur, rigore iam per nimietatem continuae intentionis amisso uiolentior ictus non possit emitti.