Conlationes Patrum (Collationibus)

nihil enim dominus noster ad cultum atque honorem suum absque iudicii moderatione uult fieri, quia honor regis iudicium diligit. et idcirco sapientissimus Salomon, ut in neutram partem [*]( 26 Pa. 98, 4 ) [*]( 1 inflexuo B1F1O uelud B penit. BO poenit. § 8 soIlempn. B 4 genu (ienna 0) esse Οβv flectenda 0 8 abscisso X\'c 10 quum 0 11 cita B eorr. possit membra Oflv 12 vel incerte Bl 14 nninersa quae gerimns rationabili mentis Οβν 16 iudicia scripsi: indicia BF indicium Οβν consolamns BlZ1 17 intercapidinem K1 destrictioni F1 diacretioni 0 diatrictione β1 21 dilitiarum a alterum BFO 22 parte B 25 noater] non BF, ortum ex antiquissimo conpendio I pro noster adque Kl 26 regia om. F 27 salamon Kl in om. B ) [*]( 38* )

omni igitur cautione atque sollertia iugis circumspecti cordis seruetur intentio, ne quo modo iudicio nostrae discretionis errante aut inconsideratae continentiae cupiditate succensi aut desiderio nimiae remissionis inlecti substantiam uirium nostrarum ad iniquae trutinae libremus examen, sed in altera quidem lance animae puritatem, in altera autem uires corporis conlocantes ita uero conscientiae iudicio utraque pendamus, ut in neutram partem unius rei adfectu praeponderante peruersi uel ad inmodicam districtionem uel ad nimiam remissionem aequitatis libram propensius inclinemus, et illud nobis uel pro remissionis uel pro districtionis nimietate dicatur: nonne si recte offeras, non recte autem diuidas, peccasti?

illas etenim ieiuniorum uictimas, quas nobis uiolenta uiscerum conuulsione inconsiderate extorquentes domino recte offerre nos credimus, ille qui diligit misericordiam et iudicium execratur dicens: ego dominus diligens iudicium, odio habens rapinam in holocausto. illos etiam qui oblationum id est officiorum atque actuum suorum praecipua ad fotum carnis atque usus proprios praesumentes reliquias eorum domino ac minimam deferunt portionem, uelut [*]( 1 Prov. 3, 9 (LXX) 16 Gen. 4, 7 (LXX) 20 Ps, 32, 5 21 Esai. 61, 8 ) [*]( 1 uergentem BFl ammonet B admonens K1 dñ̇m 0 8 consacientiam F1 noBtram BlFl 4 namquam B* 6 solertia p 7 quoquo modo Z2 8 inconsiderata BF 9 nostrarum ini- quae trutinae (trot. K1 tima trutione 0) eiaminatione libremus Οβν 11 autem om. Ofiv 12 scientiae BF 14 inmodicam 0: modicam rell. destrict. F 16 aequalitatis (Jv illut B 16 deetrict. F 17 peccastis BIF 19 conuulsionem BF 21 exsecratur p 22 bodio B1F1 et odio β2ν. 23 adque K1, item infra 25 nimiam BF minima 0 uelud K1 )

nOni ergo inmerito eum, qui se ita iniquo fallit examine, increpat dominus dicens: uerumtamen uani filii hominum, mendaces filii hominum in stateris, ut decipiant. et idcirco beatus apostolus, ut discretionis moderamina retinentes in neutram partem inlecti nimietate uergamur, admonet dicens: rationabile obsequium uestrum. quam rem etiam legislator similiter interdicit ita praecipiens: statera iusta, et aequa sint pondera, iustus modius, aequusque sextarius, Salomone quoque parem super hoc sententiam proferente: pondus magnum et pusillum et mensurae duplices, inmunda sunt ante dominum utraque, et qui facit ea. in adinuentionibus suis conpedietur.

proinde non solum illo quo diximus; sed etiam hoc modo studendum est nobis, ut nec iniqua pondera in cordibus nostris nec in horreis conscientiae nostrae mensuras duplices habeamus, id est ne nobis ea quae ad districtionis regulam pertinent mollienda abundantiore remissionis indulgentia praesumentes eos, quibus uerbum domini praedicamus, districtioribus praeceptis et grauioribus quam ipsi sustinere possumus ponderibus obruamus: quod cum facimus, quid nisi duplici pondere atque mensura praeceptorum domini mercem frugemque uel adpendimus uel metimur? si enim aliter ea nobis, aliter nostris fratribus dispensemus, recte increpamur [*]( 1 Hierem. 48, 10 (LXX) 4 Pa. 61, 10 8 Rom. 12, 1 9- Lev. 19, 36 12 Prov. 20, 10-11 (LXX) ) [*]( .4 uane BO fili bis B, altero loco K 6 nt] et B1 7 minietate B1 aergamnr OK: nertamar BF uergamus Zv ammonet B 8 rationabilem B1F1 10 iustos modios aequosque sestarios K1 11 solomone K1 12 magnus B\' 13 ante] apud Ov 14 aduentionibus BO 18 ne om. B1F destrict. F 19 h abundatiore B ne ipsi ea (ea ipsi c) quae districtionis regulam mollinnt remissiore indnlgentia O0v 21 destrict. F sistinere B praferre 0 perferre w 22 possimus B\'v obseruamus F\' 24 mentimas B\' metimus F mentimur OKl)

hoc etiam modo reatum dolosi ponderis duplicisque mensurae euidenter incurrimus, si districtiora quaedam quam priuatim per nostras cellulas exercere consueuimus humanae laudis cupiditate coram fratribus ostentemus, abstinentiores scilicet et sanctiores apparere adfectantes humano conspectui quam diuino: qui morbus praecipue non modo uitandus, uerum etiam abominandus est nobis. sed interea a quaestione proposita paulo longius euagati ad eandem a qua discessimus reuertamur.

Igitur praedictorum dierum ita est custodienda sollemnitas, ut corporis atque animae cultui prosit magis remissio indulta quam noceat, quia nec ullius festiuitatis gaudium aculeos carnis obtundere nec inmitis ille aduersarius dierum nouit reuerentia mitigari.

ut ergo et diebus festis statuta consuetudinis sollemnitas conseruetur et saluberrimus parsimoniae modus minime transcendatur, sufficit ut indulgentiam remissionis eo usque progredi patiamur, ut cibus, qui hora diei nona fuerat capiendus, paulo citius id est sexta hora pro festiuitate temporis capiatur, ea ratione dumtaxat, ut escarum solitus modus uel qualitas non mutetur, ne puritas corporis uel integritas mentis abstinentia Quadragensimae conquisita Quinquagensimae remissione depereat nihilque nobis prosit obtinuisse ieiuniis, quod mox amitti cogat incauta saturitas, praesertim cum etiam hostis nostri non ignota uersutia tunc praecipue munitionem nostrae puritatis inpugnet, [*]( 3 1. c. 23 (LXX) ) [*]( 2 solomonis BK1 que 0 3 abhominatio B 6 destrict. F quam BFK1: quae OK2Zν 9 adflectantes Fl 11 interim Οβν ad K1 14 sollempn. B solemn. K adque X1 15 illius ac 16 obtendere K1 illic β 18 sollemnitatis 0 21 nona diei BF 24 mentes K1 quadragesimae BFO 25 conquisita BF: diligentius adquisita Οβν quinquagensimae om. BF quinquagesime 0 26 obtenoisse B\' obstinuisse F abstinuisse P 27 quum 0 )

quamobrem uigilantissime prouidendum est, ne umquam mentis nostrae uigor blandis seductionibus eneruetur neue ut supra iam dictum est castimoniae puritatem Quadragensimae continuo labore quaesitam Quinquagensimae requie ac securitate perdamus. et idcirco nulla penitus in ciborum qualitate uel modo admittatur adiectio, sed ab escis, quarum continentia diebus profestis integritatem pudicitiae tuebamur, etiam diebus celeberrimis similiter temperemus, ne laetitia festiuitatis perniciosissimam nobis carnalium incentiuorum suscitans pugnam uertatur in luctum illamque excellentiorem nobis quae gaudio incorruptionis exultat festiuitatem mentis eripiat et incipiamus post breuem carnalis laetitiae uanitatem amissam cordis pudicitiam longo paenitentiae maerore deflere.

studendum quin immo est, ut non frustra ad nos illa propheticae adhortationis commonitio dirigatur: celebra Iuda festiuitates tuas, et redde uota tua. si enim continentiae iugitatem interiecta dierum sollemnitas non mutarit, spiritalibus feriis iugiter perfruemur, et ita nobis a seruili operatione cessantibus erit mensisexmense, et sabbatum ex sabbato.

GERMANVS: Quid causae est, ut sex ebdomadibus Quadragensima celebretur, licet in quibusdam prouinciis religionis forsitan propensior cura adiecisse ebdomadem etiam septimam uideatur, cum neuter numerus, die dominico [*]( 17 Nah. 1, 15 20 Esai. 66, 23 ) [*](1 qaum 0 eius custodiam Οβν: cuatod. etiam BF sollempn. B solemn. K cuiusquam om. Οβν3 eneruentur Kl 5 continno om. Οβν 8 profestis Or: etiam festis BF diebus festis (ieiunii e) pro integritate (integritatem K1) βc 9 tuebamur Or: taemnr BF utebamur βc diebus om. 0 13 carnis 0 15 merore codd. 16 profeticae F profetiae K adortationis B 0 18 sollempn. B solemn. K 19 mutaret F 22 causa F1O ebdomatibna KZl 23 pronentiis Kl pronint K2Z releg. B1K1 regionis F 24 forsita Kl propensiore β adici Z1 ebdomadam OK1 ebdomada K\'Z 25 septima B1K2Z uideantur BXF quum 0 numerus om. β )

THEONAS: Licet quorundam pia simplicitas huius rei amputet quaestionem, tamen, quia. etiam illa, quae alius interrogatione indigna duxisset, scrupulosius perscrutantes integram obseruantiae nostrae ae mysterii ueritatem desideratis agnoscere, euidentissimam etiam huius rei percipite rationem, ut manifestius adprobetis nihil inrationabile nostros tradidisse maiores.

lege Moysaica uniuerso populo generalis promulgata praeceptio est: decimas tuas et primitias offeres domino deo tuo. itaque qui substantiarum nostrarum omniumque fructuum decimas offerre praecipimur, multo magis necesse est ut ipsius quoque conuersationis nostrae et humani usus operumque nostrorum decimas offeramus, quae profecto in supputatione Quadragensimae euidenter inplentur.

omnium enim dierum numerus, quibus reuolutus in orbem annus includitur, triginta sex semis dierum numero decimatur. in septem uero ebdomadibus, si dies dominici et sabbata subtrahantur, quinque et triginta supersunt dies ieiuniis deputati. sed adiecta illa uigiliarum die, qua usque in gallorum cantum inlucescente dominica ieiunium sabbati protelatur, non solum sex et triginta dierum numerus adimpletur, uerum etiam pro decimis quinque dierum, qui residui uidebantur, si illud quod superadiectam est noctis spatium conputetur, plenitudini totius summae nihil deerit.

Quid uero de primitiis dicam, quas ab omnibus qui Christo fideliter famulantur cotidie certum est exhiberi? nam [*]( 11 Ex. 22, 29 ) [*]( 2 ebdomatibus β 4 qaoramdam OZ 7 nirtntum B1F1 uirtutem BtF* desiderantis B\'F\' agnuscere K1 8 huius etiam Οβν 10 mosaica BFK2 mosayca 0 11 offerres F offerre 0 14 operum quoque BF 17 numeros K1 18 ebdomat. β 19 sabbati BF quinque] sei 0 21 quo BFO cantu BF inlucisc. FK1 25 est om. K nihil BF: omnino non β omnino nihil (nichil 0 nil r) Ov 27 ominibus Bl hominibus B\'F qui om. F 28 cottidie Z exiberi OK )

quique etiam a somno exciti hostiam iubilationis suae deo similiter offerentes primo linguae suae motu ipsum inuocant, ipsius nomen laudesque concelebrant, atque ad canendos ei hymnos prima labiorum cla.ustra. reserantes immolant deo sui oris officia: cui etiam pari deferunt modo prima manuum suarum gressuumque libamina, cum e cubilibus consurgentes in oratione consistunt, et priusquam in propriis causis membrorum suorum fungantur officio, nihil sibi de ministerio eorum ante decerpunt, sed ad ipsius honorem promouent gressum atque in eius laudatione defigunt, et ita cunctorum motuum suorum primitias protensione manuum, incuruatione genuum et totius corporis prostratione persoluunt.

illud enim quod decantatur in psalmo alias inplere non possumus: praeueni in maturitate, et clamaui, et: praeuenerunt oculi mei ad te diluculum: ut meditarer eloquia tua, et: mane oratio mea praeueni te, nisi ut post quietem somni in hanc lucem ut supra diximus uelut e tenebris ae morte reuocati de uniuersis officiis mentis et corporis nihil omnino in nostris praesumere necessitatibus audeamus.

nullus namque est alius quem aut propheta praeuenerit matutinus aut nos praeuenire [*]( 20 Ps. 118, 147 21 1. c. 148 22 Ps. 87, 14 ) [*]( 1 experti 0 expergiti β 2 sensus om. BF illius OK1 3 memoria F 4 adque K1 6 sacerdotem Οβν cf. XVIII, 14, d. 2, 3, 5 7 imaginem BF cottid. § 8 excitati B2βν exitati 0 tuae BlF, sed in F eras. 10 ymnos F2OZ2 primo O 11 suo 0 13 quum 0 orationem BF 16 adque K1 laadationem BF 17 cunct. mot.] comotQ B cum motum F protentione BlF 18 incuruationem Bl prostrationem B\'F 21 diluculo B2F2OK1ν 23 ut] aut F1 somnii B\'F\' 24 ac BF: et imaginaria Οβν 26 audiamus B\'F\' 27 matutinos K1 . )

quamobrem omni nobis cautione cnrandum est, si tamen uim praedicti uersiculi opere uolumus adimplere, ut ita primos matntinaram cogitationum ortus sollers uigilantia tueatur, ne quid ex eis festina praesumptio liuentis adtaminet inimici nostrasque primitias tamquam uiles iam atque communes a domino faciat reprobari. qui si praeuentus a nobis peruigili mentis circumspectione non fuerit, anticipationis nequissimae consuetudinem non deponens cotidie nos fraudibus snis praenemre non desinet.