Conlationes Patrum (Collationibus)

et idcirco si placitas et acceptabiles deo primitias ex fructibus mentis nostrae optamus offerre, non mediocrem sollicitudinem debemus inpendere, ut omnes nostri corporis sensus matutinis praecipue horis tamquam sacrosancta domini holocausta in omnibus inlibata atque intacta seruemus. quod deuotionis genus multi etiam saecularium summa cautione custodiunt, qui ante lucem uel diluculo consurgentes nequaquam familiaribus ac necessariis mundi huius actibus inplicantur, priusquam cunctorum actuum suorum operationumque primitias ad ecclesiam concurrentes diuino studeant sacrare conspectui.

Porro quod dicitis diuerso more, id est sex uel septem ebdomadibus per nonnullas prouincias Quadragensimam celebrari, una ratio idemque ieiuniorum modus diuersa ebdomadarum obseruatione concluditur. hi enim sex ebdomadarum [*]( 2 adfectns K: aff. reU. 4 fantasias eodd. inanimom K1 5 quibus] qui BF 6 at] et BF 7 cauendum B F 9 solers Kl 10 libentis BOK* 11 adque FK1 13 cireaminspectione 0 circamspectatione KZ. 14 nequissimam β cottidie β 15 desinit 0 adoeptab. F\' 19 dei BF adque K1 21 deluculo K1 Z 24 ecclesia B 27 ebdomat. β qaadragesimae BI quadragesima FO 29 hii BFOKZ1 )

Sed profecto cum rationem huius rei humana oblitterasset incuria, tempus hoc, quo anniuersariae ut dictum est decimae deo triginta sex semis ieiuniis offeruntur, Quadragensimae nomen accepit, quod fortasse uel propter hoc uisum sit hoc uocabulo debere censeri, quod Moyses uel Helias uel ipse dominus noster Iesus Christus quadraginta diebus ieiunasse traduntur.

ad cuius numeri sacramentum illi quoque quadraginta anni, quibus Israhel est in solitudine commoratus, et quadraginta similiter mansiones, quibus eam mystice pertransisse describitur, non incongrue coaptantur. an fortasse ipsa decimatio recte quasi ab usu telonei Quadragensimae nomen acceperit? ita enim illa publica uulgo uocatur exactio, ex qua tanta lucri portio regis commodis deputatur, quantum et nobis a rege omnium saeculorum pro usu uitae nostrae legitimum Quadragensimae uectigal exigitur.

sane licet ad propositam non pertineat quaestionem, tamen quia se obtulit narrationis occasio, nec hoc quidem praetereundum puto, quod frequentissime seniores nostri idcirco illis diebus maxime inpugnari [*]( 10 cf. Ex. 34, 28. III Reg. 19, 8. Mt. 4, 2 13 cf. Dent. 29, 5. ) [*]( 2 in om. β ebdomada 0 ebdomadas (das in ras. m. 2 K) β qui K2c 8 consumant B1 hic in Ov cap. 28 incipit 4 quemammodum B 5 uideatur βν 6 quum 0 7 obliterasBet B F 8 et sex 0 9 accipit K1 10 moses BF elias 0 helyas Z 13 israhel F: frbl 0 isrl relh 14 ea j? mistice OK1 15 discribitur B1 coabtantur OK1 an BtF: aut B\' et U βν 16 tolonei B\'Z! thelonei 0 17 accepit B\'c accipent (prius i mut. in e) K acciperat Z illa om. BF publico F 18 regiis β deputetur K1 et] ut B a nobis K2Zv 19 uso K1 20 exibetur 0 21 pertinet BXF perteneat Kl optulit F . 22 ne OK1 praeter eundem F frequentessime K1 23 inpugnare B1F1K1Z )

otiosi sunt, et ideo uociferantur dicentes: eamus et sacrificemus domino deo nostro. opprimantur laboribus, et solliciti sint in operibus suis, et non sint solliciti in uerbis nanis. nam utique uanitas eorum. sanctum domini sacrificium, quod non nisi in heremo liberi cordis offertur, summam adstruit uanitatem: abominatio enim peccatori religio.

Hac igitur Quadragensimae lege qui iustus ac perfectus est non tenetur nec exigui huius canonis subiectione contentus est, quem profecto illis, qui per totum anni spatium deliciis uel negotiis saecularibus inplicantur, ecclesiarum principes statuerunt, ut uel hac legali quodammodo necessitate constricti his saltim diebus uacare domino cogerentur ac dierum uitae suae, quos totos quasi fructus quosdam fuerant uoraturi, uel decimas domino dedicarent.

ceterum iusti, quibus lex non est posita quique spiritalibus officiis non exiguam illam id est decimam partem, sed totum uitae suae tempus inpendunt, quia liberi sunt a decimarum legalium functione, [*]( 9 Ex. 5, 8-9 (LXX) 15 Sir. 1, 24 (LXX) 24 I Tim. 1, 9 ) [*]( 1 inimici gentes K1 2 agrius OK1 3 perurgeri Z consuetudinem 0 §v 4 lsri β aiolentea Kl oppremebant K1 5 lsrahi F frht 0 hisrt K1 isrt rell. 6 lutulentes K1 9 faraho OK1 farao K\'Z idcirco Οβν et Vulgata 11 oppremantnr Kl 13 eorum (t. t. intellectualium Aegyptiorum) BF: impiorum Οβν - 14 esse adstruit Ow 15 abhominatio F enim B: enim est rell. relegio B1 16 ad 01 adque O2K1 atque K\'Z 18 annum F1 19 delitiis β nqgntiis Kl 21 saltem B\'F uagare F\' 22 totus Kx fructos B1F1 )

quapropter liquido conprobatur perfectum esse non posse famulum legis, qui uel illa quae prohibentur canet uel illa quae praecipiuntur exsequitur, sed illos uere esse perfectos, qui etiam his quae a lege concessa sunt non utuntur. et hac ratione cum de Moysaica lege dicatur: nihil enim ad perfectum perduxit lex, nonnullos sanctorum in ueteri testamento perfectos legimus extitisse, quia transcendentes legis imperium sub euangelica perfectione uixerunt, scientes quod iustis lex non est posita, sed iniustis et non subditis, impiis et peccatoribus, sceleratis et contaminatis, et cetera.

Sciendum sane hanc obseruantiam Quadragensimae, quamdiu ecclesiae illius primitiuae perfectio inuiolata permansit, penitus non fuisse. non enim praecepti huius necessitate nec quasi legali sanctione constricti artissimis ieiuniorum terminis claudebantur, qui totum anni spatium aequali ieiunio concludebant.

uerum cum ab illa apostolica deuotione desciscens cotidie credentium multitudo opibus suis incubare coepisset nec eas usui cunctorum fidelium secundum apostolorum instituta [*]( 12 Hebr. 7, 19 15 I Tim. 1, 9-10 ) [*]( ; 1 coartaret F 2 audent iBtam B: audenti F1 audent F1 Οβν deecept. K1 3 quia 0 8 famulus B1 9 prohibentur... illa quae om. BF canit K1 exequitur 0 11 bac] hęc K quam O de om. a mosaica BF mosayca 0 13 uetere K1Z 14 exstitisse Z qui 0 leges Kl cnuangelica B 15 refectione F non est lex B (?) v 18 quadragis. B quadlages. FO 21 iuBtissimis BF1 istis F1 22 per totum K2Z 23 concludebantur a quum 0 24 cottid. B§ quo- * tidie 0 24 operibus suis BFl suis opibus Οβν incubare (incuruare, e mut. ini F) coepisset BF: incabaret Οβν 25 ne β )

peccatum enim in nobis non dominabitur: non enim estis sub lege sed sub gratia. uere enim dominationem in illo non potest exercere peccatum, qui fideliter sub gratiae libertate consistit.

GERMANVS : Quia non potest fallax haec apostoli esse sententia, quae securitatem non solum monachis, sed etiam omnibus Christianis generaliter repromittit, nimium nobis uidetur obscura. cum enim cunctos qui euangelio credunt a iugo et dominatione peccati liberos atque alienos esse pronuntiet, quomodo paene in omnibus baptizatis uiget dominatio peccatorum secundum sententiam domini qua ait: omnis qui facit peccatum seruus est peccati?

THEONAS: Quaestionem nobis rursus inmodicam inquisitio uestra conmouet. cuius uim licet sciam ab inexpertis nec tradi posse nec percipi, tamen in quantum potero [*]( 11 Bom. 6, 14 21 Ioh. 8, 34 ) [*]( 2 ananiae eodd. safirae B saffyrae F saffire 0 saphirae β 3 sectare B* - tum (dum KI) p 4 inlegatos K1 5 canonica Οβ: canonico BF 6 indictione OK: inditione Z ingenio BF 8 pOllit (post prodesse) BFO: posse et K1Z1 posset et K2Z2 11 possent Kl 14 fideliter... consistit BFr: dominatur adfectibus (aff. OZc) peccatorum Οβc cf. XVII, 30, 1 15 Germanus] Theonas B\' potest om. F hec fallaz 0 est F1 16 monacho Bx 18 obacura uidetur B quum 0 20 pęne 0: pene B poena redi. uicit K1 nincit K2Z 21 qua βr: qui BFOc omnes K1 22 seruos Kl 23 rursum 0 24 conmobit 0 commonit 0 eias BF 25 perfici 0 )

et idcirco necessarium reor, ut primum diligentius mquiramus quodnam sit propositum uel uoluntas legis uel quae gratiae disciplina atque perfectio, ut consequenter ex his seu dominationem peccati seu expulsionem eius possimus agnoscere. itaque lex principaliter iubet expeti copulam nuptiarum dicens: beatus qui habet semen in Sion et domesticos in Hierusalem, et: maledicta sterilis quae non peperit.

e contrario gratia ad incorruptionis perpetuae puritatem et castimoniam nos beatae uirginitatis inuitat beatae, inquiens, steriles, et ubera quae non lactauerunt, et: qui non oderit patrem et matrem et uxorem, non potest meus esse discipulus, et illud apostoli: reliquum est ut etqui habent uxores tamquam non habentes sint. lex dicit: decimas tuas et primitias non tardabis offerre, gratia: . si uis perfectus esse, uade uende omnia quae habes et da pauperibus.

lex talionem conuiciorum etiniuriarum non prohibet ultionem dicens: oculumpro oculo, dentem pro dente. gratia congeminatione iniuriarum uel caedis [*]( 11 Esai. 31, 9 (LXX) 12 ? ? 15 Luc. 23, 29 16 Lac. 14, 26 18 I Cor. 7, 29 19 Ex. 22, 29 21 Mt. 19, 21 23 Ex. 21, 24 ) [*]( 2 dicemus β 3 per post sed om. FO 4 cognoscentur F cognascantur K1 mentem K1 5 ab eo qui non BF: nisi ab eo qui Οβv adque K1 ac BF 8 adque K1 seqaenter B 9 sine ... seu 0 sine... siue βν 10 eias om. Bl agnuscere K1 11 copolam K1 18 sterelis BFOK1Z1 incorraptiones KI 14 castimoniae B\' castimonia F 15 stereles B\'F sterelis K1 sterilee quae non genuerunt et ubera 0 17 discipolus K1 18 illut B relicum 0 ut] ait B 20 et primitias om. BF uerbi gratia Kx 21 et uende (uinde Kx) β 22 talionum β conuitiorum BKI ■ 24 congeminationem BF )

Quisquis igitur hoc euangelicae perfectionis culmen ascenderit, iste profecto supra omnem legem tantarum uirtutum meritis sublimatus et uniuersa quae per Moysen praecepta sunt quasi parua despiciens tantum sub gratia saluatoris se esse cognoscit, cuius adiutorio se ad illum sublimissimum statum intellegit peruenisse. non ergo dominatur in eo peccatum, quia caritas dei quae diffusa est in cordibus nostris per spiritum sanctum qui datus est nobis omnem alterius cuiusquam rei excludit adfectum, nec potest aut uetita concupiscere aut imperata contemnere, cuius totum studium totumque desiderium diuino amori semper intentum usque adeo uilium rerum oblectatione non capitur, ut etiam his quae concessa sunt non utatur.

in lege autem, in qua coniugiorum iura seruantur, quamuis cohibita luxuriae euagatio uni tantum feminae mancipetur, tamen nequaquam possunt carnalis concupiscentiae aculei non uigere, et difficile est ut ignis, cui etiam studiose pabula suggeruntur, ita praefixis terminis includatur, ut non etiam extra euagatus amburat quidquid adtigerit. cui etiamsi sua illa ita semper occurrat [*]( 2 Mt. 5, 39-40 7 cf. Mt. 5, 44 15 Rom. 5, 5 ) [*]( 1 fuerint K2Z inrogatae a nostra patieotia BF 2 toller. K1 praecepit B 8 dexteram Z mazillam K1Z taa om. β 4 illi et alteram 0 in Bl: om. rell. 5 tonicam fJ 6 hodio F\' 7 etiam om. §r 8 Buplicandum K 9 Dum quisquis β 18 cognuscit K 15 dei om. β defnsa K1 16 que data K1 17 cuiusque βν 18 inperata 0 19 denino K1 22 cohebita K1 luxoriae BIKIZ 27 quicquid 0 illa ista 0 )