Conlationes Patrum (Collationibus)

cordis mei quodsi uerecundia retrahente reuelare ea coram hominibus erubescis, illi quem latere non possunt confiteri ea iugi supplicatione non desinas ae dieen ei : iniquitatem meam ego agnosco: et peccatum meum coram me est semper. tibi soli peeenni, et malum coram te feci, qui et absque ullius uerecundiae pnblieatione curare et sine inproperio peeeato donare consueuit. post istud quoque tam promptum certumque subsidium aliud quoque adhuc facilius largita nobis est diuina dignatio ipsamque remedii opem nostro conmisit arbitrio, ut indulgentiam nostrorum scelerum pro nostro praesumamus affectu dicentes ei : dimitte nobis debita nostra sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.

quisquis igitur ad indulgentiam snoram criminum desiderat peruenire, istis semet ipsum aptare studeat instrumentis. neminem obdurati cordis peruicacia a remedio salutari et fonte tantae pietatis auertat, quiaetiamsi haec omnia fecerimus, non erant idonea ad expiationem scelerum nostrorum, nisi ea bonitas domini clementiaque [*]( 6 Ps. 81, 5 (LXX) 8 1. c. (LXX) 11 Pa. 60, 5-6 20 Mt 6, 12 ) [*]( \'1 conquireris B1K 2 karitatis 0 3 salutem B1 saltem B2 FO 5 summissus OK2 6 cognitum tibi 02K2Zυ 7 confeuionem βυ 8 illud BFO1: illud confidenter 02βυ 10 quem] quidem B1 11 snbplie. B ei om. βυ 12 cognosco βυ 18 coram (ένώπιον) BFO: contra β υ 16 promptum B1K1 21 debita debitoribus F 22 desederat K1 28 neminem BFO: nec βυ obtarati BF 24 et fonte B\'FO: et fontem Bl fontem βυ )

ad hunc igitur quem praediximus statum quisque contenderit, satisfactionis gratiam cotidianis ieiuniis et mortificatione cordis et corporis adsequetur, quia, sicut scriptum est, sine sanguinis effusione non fit remissio. nec inmerito. caro enim et sanguis regnum dei possidere non possunt. et ideo quisquis ab huius sanguinis effusione gladium spiritus, quo est t uerbum dei, uoluerit inhibere, absque dubio illa Hieremiae maledictione plectetur: nam maledictus. inquit, qui prohibet gladium suum a sanguine.

hic namque est gladius, qui illum nonum sanguinem quo animatur materia peccatorum salubriter fundens, quidquid reppererit in membris animae nostrae carnale terrenumue concretum, resecat et abscidit ac mortificatos uitiis uiuere deo et spiritalibus facit uigere uirtutibus. et ita iam non recordatione ueteris admissi, sed spe futurorum flere incipiet gaudiorum, nec tam de praeteritis malis quam de uenturis cogitans bonis non ex peccatorum maerore lacrimas, sed ex aeternae illius laetitiae alacritate profundet, atque obliuiscens ea quae posteriora sunt, id est carnalia uitia, ad ea quae in ante sunt extendetur, hoc eet spiritalia dona atque uirtutes.

Ceterum quod paulo ante dixisti te etiam de industria praeteritorum peccatorum memoriam retractare, hoc fieri [*]( 3 Esai. 48, 25 8 Hebr. 9, 22 9 I Cor. 15, 50 11 Eph. 6, 17 13 Hierem. 48, 10 28 Phil. 3, 18 ) [*]( 1 qui] cni F\' relegiosi BKl snbplici Kl supplice Z 2 prespexerit 0 3 libertate 0 5 post recordabor in BF cap. 8 incipit, in 0 rasura est: uidetur VIII delectum ergo 02βυ 6 coaecenderit Olle 7 adsequitar a 12 iheremiae 0 hieremiae prophetae β (υ) : in 0 etf plfete s. I. a m. 2 18 inquid FOK1Z 15 noxiom* F sangninem noxium B 16 quicquid BOK2 17 animae nostrae BFO: nostris βυ 21 non] nec B 23 profundit β )

cumi ergo praeteritorum memoria uitiorum pulsauerit sensum, ita ab ea resiliendum est, sicut refugit uir honestus et grauis, si inpudicae ac procacis feminae in publico aut conloquiis aut amplexibus adpetatur. qui utique nisi se a contactu eius festinus abstraxerit et uel breuissimam moram inhonestae confabulationis admiserit, etiamsi consensum pudendae respuat uoluptatis, infamiae tamen ac reprehensionis notam cunctorum praetereuntium iudicio non euadet.

ita igitur etiam nos oportet, cum fuerimus ad huiusmodi cogitationes pestifera recordatione deducti, raptim ab earum contemplatione discedere et implere illud quod a Salomone praecipitur: sed exili, inquit, noli demorari in loco eius, neque intendas oculum tuum in eam, ne uidentes nos angeli inmundis ac turpibus cogitationibus inuolutos non possint de nobis [*]( 21 Prov. 9, 18 (LXX) ) [*]( 1 etiamsi O2βυinrepserit Οβυ2 excludatur 0 retrahet 0§ 4 faetore p: foetore B fetore FO 5 nitiore F 6 eine βυ8 snbripiat BFO putridinis K1 contagione 0 9 tetro codd. fetore BFO foetore p oirtntem B1 10 flagrantiam B β fraglantiam FO odoria boni B 12 reailienda BlF 14 quia 0 contraotu 0 15 inhonestate B1β1 16 inpudendae β(c) 17 uoluntatis P 18 praeeuntiam F enadit β 19 ad 0: ab BF in β cogitatione 0 recordationis BF 20 recordatione] cogitatione BF (scribendum puto: ad huiusmodi recordationie peatiferas cogitationes) 21 solomone 0 sed om. BFO eiilii Fl exsili K2Z1 22 inqUid FO infigas K infi*gas Z 24 captationibuB β possent K1 )

inpossibile namque est mentem bonis cogitationibus inmorari, cum principale cordis ad turpes atque terrenos intuitus fuerit deuolutum. uera eet enim illa Salomonis sententia: oculi tui cum uiderint alienam, os tuum tunc loquetur praua, et iacebis tamquam in corde maris, et sicut gubernator in magna tempestate. dices autem: feriunt me, sed non dolui, et deluserunt me, ego autem nesciui.

dereliotis ergo non solum turpibus, sed etiam terrenis cogitationibus uniuersis erigenda semper est ad caelestia nostrae mentis intentio secundum saluatoris nostri sententiam: ubi enim ego sum, inquit, illic et minister meus erit. solet enim frequenter accidere, ut dum uel suos uel aliorum lapsus imperitorum quispiam miserantis retractat affectu, ipse etiam subtilissimi teli uoluptario perstringatur adsensu et initium sub specie pietatis exortum obsceno ac noxio fine concludat: sunt enim uiae quae uidentur apud homines rectae, nouissima autem earum uenient in profundum inferi.

Quapropter studendum nobis est, ut uirtutum potius adpetitu et desiderio regni caelorum quam noxiis uitiorum recordationibus nosmet ipsos ad conpunctionem laudabilem prouocemus, quia necesse est tamdiu quempiam pestilentissimis cloacae faetoribus praefocari, quamdiu super eam stare uel caenum eius uoluerit commouere.

Nouerimus autem nos, ut saepe diximus, tunc demum pro praeteritis satisfecisse peccatis, cum ipsi motus atque [*]( 1 Ps. 128, 8 4 Prov. 23, 33-35 (LXX) 12 Ioh. 12, 26 17 Prov. 16, 26 (LXX) ) [*]( 2 menti ex mentis F cogitationis BlF 5 aliena BFO loquitur B 7 dicis 0 8 fsriont (τύϰτουσι) KZ1: ferierunt B FOZ2υ et otn. 0 delisenmt BlF 10 uniaenis emendati semper ad celestia nre mentis intentio dirigatur 0 est semper βυ. 12 inquid FOK* 14 vel ante snos om. BFO\' lapsos B\' 16 uoluntario BF prestringatur 0 17 obsooeno F 18 aput; B apnht 0 10 est nobis βυ 21 adpetitn OK1: app. rell. 24 fetoribus BFOK.Z foei K2 supra Οβυ 26 canam BO )

et rursum si in periurium ant furtum aut homicidium auti blasphemiam pecuniarum desiderio atque amore corruptus incurrit, materiam auaritiae inlectricem suae deceptionis abscidat: si in iracundiae uitium superbiae passione conpellitur, adrogantiae ipsius fomitem summa humilitatis uirtute coDuellat. et ita ut unumquodque peccatum possit extingui, causa atque occasio per quam uel ob quam admissum est debet primitus amputari. isto enim curationum remedio ad obliuionem quoque admissorum criminum sine dubio peruenitur.

Verum ista praedictae obliuionis definitio super capitalibus tantum sit criminibus constituta, quae Moysaica quoque lege damnantur, quorum sicut per conuersationem bonam abiciuntur uel consumuntur adfectus, ita etiam paenitentia accipit finem. ceterum ab istis minutis, in quibus septies iustus cadit ut scriptum est et resurgit, numquam deerit paenitudo.

aut enim per ignorantiam, ant per [*]( 24 Prov. 24, 16 ) [*]( 1 adfeotna Kl: aff. OK\'Z effectus BF 2 optinere B se posse BF 4 sui om. βυ 8 habQudantiam BF nimietatem scripsi: nimietate codd. c 9 inlicientram Fr: inlicentium B1O1 inlieitorum B* inlicita 0\' inlicitam βc cyborum B crapola 0 deetrlctione F10 11 blaefemiam 0 et (b ex p) K 13 abseidit 0\' propellitur βυ 14 conuellet 0* 16 et nt ita B nt om. F 17 ampntare BlFO etenim βυ 90 moysaica B\': moaayca OK* mosaioa rdl. 21 connersionem 01 22 penit. BOfi 28 minntiis K1 24 scribtum Z resnrget 0 25 paenitndo deerit F )

tanta enim in his facilitate tamquam naturali lege prolabimur, ut, quantalibet circumspectione atque custodia oaueantur, non possint ad plenum ista uitari. de istis siquidem unus discipulorum, quem diligebat Iesus, abrupta definitione pronuntiat dicens: si dixerimus quia peccatum non habemus, ipsi nos seducimus et uerbum eius non est in nobis. proinde perfectionis culmen pertingere cupienti non magne proderit ad finem paenitentiae peruenisse, id est ab inlicitis temperare, nisi etiam in illis uirtutibus indefesso cursu semet ipsum semper extenderit, quibus ad satisfactionis indicia \'peruenitur.

nec enim a faetidis criminum sordibus quae abhorret dominus quemquam abstinuisse sufficiet, nisi etiam illam bonam uirtutum fragrantiam, qua dominus delectatur, puritate cordis et apostolicae caritatis perfectione possederit.

Hac usque abbas Pinufius de satisfactionis indicio ac paenitentiae fine disseruit. qui licet ut in eius coenobio residere [*]( 5 Pe. 18, 18-14 7 Bom. 7, 19 9 1. c. 24 15 1 Ioh. 1, 8 et 10 ) [*]( 1 aat per cogitttionem ant per Mrxnonem om. BF: cf. XXII, 7, 2. XI, 9,6 8 et Bomnii pollationem om. βυ 5 adque F 6 me die et 0 9 heinlans JF: h e*ulans (i eras.) 0 eiulans rell. 10 liberanit BIFZ1 11 in his om. F 12 cabeantur F1O 16 in nobis non est Z1 17 magne BO: magn* (ae eras.) F satis βυ 18 ad] ad in B 21 fetidifl BF: fę(foe-)tidissimis Οβυ 23 illam om- BF fraglantiam BFO flagrantiam 0 quam BF10 24 poeaident BlFZ 26 pinuphiua a )

Priusquam uerba conlationis huiusce habitae cum summo uiro abbate Theona incipiamus euoluere, necessarium reor ut initium conuersionis eius breui sermone perstringam, quia ex [*]( 9 Bom. 6, 14 ) [*]( 1 quur BFO dinenoram 0β 3 quadraginBima K1 quum 0 XXX et sex Οβ 4 tantammodo om. 0 5 quadragm ο͠ F quadraginsimae K1 7 XXX om. B 8 XXX B quemammodom B 9 nobis 0 11 XXXI B 13 XXXIIB sunt 0 15 XXIII- Quemammodum B 16 XXXIIIIB qaur BFO 17 urgnamur 0 urgeamur β 18 XXXV B quaesto β 19 resernari. Finiunt capitula (Incp LIB; add. F) BF Explicit capitula. Incipit liber uicesimnB primus 0 Finiunt capitula de remissione quinquagensimae. Incipit conlatio -IIII- (de eodem add. K2Z) JZZ 20 habite BF(r): habita Oflc 21 theonam B1K1l 22 connersationis FO sermonem F1 prestringam 0 )

nuptiarum remedio credidernnt cum ergo hic unias lostri tempus cum coniuge peregisset, uenit ad abbatem Iohannem, qui tunc temporis merito mirae sanctitatis electus diaconiae praesidebat. non enim ad hunc gradum quilibet propria uoluntate ant ambitione prouehitur, sed is quem cunctorum seniorum coetus aetatis praerogatiua et fidei atque uirtutum testimonio excellentiorem omnibus sublimioremque censuerit.

ad hane, inquam, beatum Iohannem cum piae deuotionis studio praedictus tunc iuuenis aduenisset deferens religiosa donaria inter ceteros possessores, qui certatim decimas uel primitias frugum suarum memorato seni de suis substantiis offerebant, uideretque eos senex cum multis ad se muneribus confluxisse et deuotioni eorum uicissitudinem cuperet repensare, coepit eis secundum apostolum spiritalia seminare, quorum metebat dona carnalia. denique ita sermonem adhortationis instituit.