Conlationes Patrum (Collationibus)

postremo etiamsi mihi in coenobio constituto ab illa puritate cordis fuerit aliquid inminutum, ero solius euangelici praecepti conpensatione contentus, quod certum est omnibus illis heremi fructibus non posse postponi, ut scilicet de crastino nihil cogitem et usque ad finem subiectus abbati illum aliquatenus uidear aemulari de quo dicitur: humiliauit semet ipsum factus oboediens usque ad mortem, merearque illius uerbis humiliter dicere: quia non ueni facere uoluntatem meam sed uoluntatem eius qui misit me patris.

GERMANTS: Quia te utriusque professionis non quemadmodum multos principia tantummodo contigisse, sed ipsa fastigia conscendisse manifestum est, quisnam coenobiotae, quis heremitae sit finis optamus agnoscere. nulli namque dubium est neminem de his vel fidelius posse uel plenius disputare quam illum, qui utramque perfectionem longo usu ac magistra experientia consecutus meritum earum ac finem ueridica potest insinuare doctrina.

IOHANNES: Vnum eundemque hominem in utraque professione perfectum esse non posse absolute pronuntiare potuissem, nisi me paucorum admodum retardaret exemplum. [*]( 12 Phil. 2, 8 14 Ioh. 6, 38 ) [*]( 1 adque R 2 saltem BFOR1 5 fructus 0 6 mentis om. B 8 aliquid fuerit RΚν et O, in quo aliquid 8. I. m. 2 suppletum est 9 illos Kl herimi R1 15 me misit R 18 contegisse R1 19 coenobitae BO1R2ν 20 herimite R1 obtamus 0 21 vel tidelius RKv: fideliter uel BF vel fideliter 0 uel plenius] pleniusue R 22 utrumque Fl professionem B 23 ac (post UBU) BFO: et RKv 24 ueredica Rl 25 iohannis R1 in om. R 27 ammodum BF1 )

non enim a parte minima, id est de consideratione paucorum, sed ex his quae multorum, immo omnium subiacent facultati, uniuersalis est regula proponenda. si qua uero rarissime atque a paucissimis obtinentur ac possibilitatem communis uirtutis excedunt, uelut supra condicionem humanae fragilitatis naturamque concessa a praeceptis sunt generalibus sequestranda nec tam pro exemplo quam pro miraculo proferenda. quamobrem id quod inquiritis secundum mediocritatem sensus mei breuiter intimabo.

finis quidem coenobiotae est omnes suas mortificare et crucifigere uoluntates ac secundum euangelicae perfectionis salutare mandatum nihil de crastino cogitare. quam perfectionem prorsus a nemine nisi a coenobiota inpleri posse certissimum est. quem uirum Esaias propheta describens ita beatificat atque conlaudat: si auerteris a sabbato pedem tuum, facere uoluntatem tuam in die sancto meo, et glorificaueris eum dum non facis uias tuas, et non inuenitur uoluntas tua, ut loquaris sermonem: tunc delectaberis super dominum, et sustollam te super altitudinem terrae, et cibabo te hereditate Iacob patris tui. os enim domini locutum est.

heremitae uero perfectio est exutam mentem a cunctis habere terrenis eamque, quantum humana inbecillitas ualet, sic unire [*]( 16 cf. Mt. 6, 34 19 Esai. 58, 13—14 ) [*]( 2 reppereri F1 utraque BFO 3 dixerim om. R 6 ei his BFOR: de his Kv 7 facultati] uolumtati 0 8 adque R 9 uelud Bl uel 0 10 conditionem BIK a] hac 0 ac R* 14 coenobitae BaR\' chenobite 0 17 coenobita BF\'R\' chenobiotam 0 18 profeta B diflcribens K 19 adqae R 22 inuenietur B\'0 ut non Kl 24 ereditatem 0 25 loquutum F locatum est hgc K 26 herimitae R 27 in- (im-)bicillitas R1К1 ualet sic BFO: sinit RKv uenire B )

Sed hoc μεϱιϰὴ, id est non integra et in omnibus consummata perfectio, sed pars perfectionis est. rara est ergo et paucissimis dono dei concessa perfectio. is enim uere et non ex parte perfectus est, qui et in heremo squalorem solitudinis et in coenobio infirmitatem fratrum aequali magnanimitate sustentat. et ideo in utraque professione per omnia consummatum inuenire difficile est, quia nec anachoreta ἀϰτημοσύνην, id est contemptum ac priuationem materialium rerum, nec coenobiota theoreticam ad integrum potest adsequi puritatem, licet utrumque perfecte abbatem Moysen atque Pafnutium duosque Macarios nouerimus possedisse.

et ita erant in utraque professione perfecti et, cum ultra omnes heremi accolas secedentes insatiabiliter secreto solitudinis pascerentur quantumque in ipsis erat nequaquam inquirerent [*]( 2 Thren. 3, 27-28 4 Pa. 101, 7-8 ) [*]( 1 iheremias 0 profeta B discribens B1R2K 2 inquid FORK1 aduliscentia BFK1 adolesc. RK* 3 lebabit 0 leuabit R 4 pelicano R2K1 6 parser B 8 et ante ille om. BFO expetiit F 9 inpleuit R: inplebit 0 impleuit rell. 10 MePIknI- 0 MeHPITIKH K (corrupte R) 12 enim BFO: etenim RΚν 13 herimo R1 14 infirmitates RΚν 15 et ideo et B et ideo //// (et eras.) F 16 comsummatum Bl anachorita BlF anacorita 0 17 akTHMOYNHN F (corrupte OR) 18 coenobita B2F2R2 chenobiota 0 theoricam RKc 19 mosen F adque R 20 pufnutium Ft pafnuntium 0 paphnutiam Rv y macarios 0: macarios F macharios rell. nouerim RKv possidisse R1 et BF: qui RΚν (corrupte 0 ex corr.) 21 et scripsi: nt codd. ν 22 herimi R acculas B1R1 solitudis Fl )

Solent autem nonnulli ita diuturno silentio solitudinis efferari, ut prorsus hominum consortia perhorrescant, et cum uel paululum a secreti sui consuetudine interueniente fratrum uisitatione discesserint, notabili mentis angore et euidentibus pusillanimitatis indiciis aestuare. quod uel maxime his euenire consueuit qui non perfecte in coenobiis instituti nec excoctis prioribus uitiis ad solitariam se uitam inmaturo desiderio transtulerunt: qui in utraque parte inperfecti semper fragiles, quocumque aura commotionis inpulerit, inclinantur.

nam quemadmodum consortio uel interpellatione fratrum inpatienter exaestuant, ita in solitudine consistentes eius ipsius quod expetunt silentii non ferunt uastitatem, quippe qui ne ipsam quidem rationem norunt, cuius causa desiderari uel expeti debeat solitudo, sed hanc esse uirtutem ac professionis huius existimant summam, ut fratrum consortia declinantes humanos tantummodo refugiant ac detestentur aspectus.

GERMANVS: Quo ergo uel nobis uel ceteris qui eiusdem fragilitatis atque mensurae sunt remedio poterit subueniri, qui l [*]( 1 frequentia F ac fragilitatea ... 2 concurrentium om. K 2 sustinebunt F1 cum] eum Fl 3 confluerat F confluerent 0 4 pene BORK 5 dedicisse Rl 7 aput 0 8 eorQdem R 9 herimitica B 11 diurno BFO 12 perorrescant BlO perhorriscant Kl et BK: ut BFO 14 notabile BPO 15 estuent (ent in ras. m. 2) B 17 solitarium F 18 utramque parte K 20 quemammodum B 24 uirtutem BFO (an uirtutum?): uirtutis Rβν 25 aestimant R 28 adque B )

qualiter ergo nunc solitarie conmorantes perfectionem longanimitatis ac patientiae consequemur, uel quemadmodum has sibi inesse uel deesse uirtutes exploratrix internorum motuum conscientia deprehendet, ne forte, quia ab hominum consortio segregati nullis eorundem inritationibus prouocamur, falsa existimatione decepti tranquillitatem nos mentis inmobilem possedisse credamus ?

IOHANNES: In ueritate quaerentibus medicinam remedia curationum ab illo uerissimo animarum medico deesse non possunt, his praesertim qui ualitudines suas non desperando aut neglegendo contempserint nec uulnerum suorum pericla celauerint aut medellam paenitentiae procaci mente respuerint, sed pro languoribus ignorantia uel errore uel necessitate contractis humili et tamen cauta ad caelestem medicum mente confugerint. ideoque nosse debemus, quod si ad solitudinem uel ad abdita loca nondum curatis uitiis secedamus, effectus eorum tantummodo reprimatur, non extinguatur affectus.

latitat enim intra nos, immo etiam serpit radix omnium quae extirpata non fuerit peccatorum, quam adhuc in nobis [*]( 5 paleatram codd. quo BFO 6 debaerant 0 7 derelinquimus 0 9 quemammodum B 10 uel deeeie om. BF motuum om. BF conacientia manere prorsas deprehendet BFO 11 depraehendat R1 deprehendit β 12 eoromdem B aestimatione Rβν 18 inmobilem] hic fimt B posaidere βν 17 quia F ualetudines BFO1 18 neclegendo F negligendo Z pericla К1Zr: pericnla BFOIPc 19 celanerant Bl medelam B2F2Z2 paenitentiae om. BFO reepnerant Bl 20 langoribus 0 21 et tamen scripsi: et tandem codd. r tandem et c tamen et coni. Har- td 26 eztyrpata F exstirpata β fnerit BFOr: fuerint jg faerat e . ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 85 )

item si fratre ael codicem ad legendum uel quamlibet aliam ad utendum speciem postulante ant nos illius petitio contristauerit aut illum negatio nostra reppulerit, dubium non est nos adhuc auaritiae seu filargyriae laqueis conpediri. quodsi recordationem nobis femineam uel cogitatio subita uel sacrae series lectionis adtulerit et in ea quadam nos senserimus titillatione pulsatos, sciamus neodam extinctum in membris nostris fornicationis ardorem. si uero de conparatione districtionis nostrae et remissionis alienae uel tenuissima mentem nostram temptarit elatio, certum est nos dira superbiae peste corruptos.

eum haec ergo nitiomm in corde nostro deprehenderimus indicia, manifeste cognoscamus nobis non adfectum, sed effectum deesse peccati. quae utique passiones, si nos quandoque conuersationi miscuerimus humanae, protinus de cauernis nostrorum sensuum procedentes probant se non tunc primum cum eruperint nasci, sed tunc demum quia diu latuerint publicari. et ita uniuscuiusque uitii radices in se esse defixas certis indiciis etiam solitarius [*]( 1 depreendemns 0 3 suscepimus 0 4 uiuacissimum βν: cf. II, 3, 2 5 mouerimus F1 7 indignatione O animi BF: nimiMn Οβν 8 inmodica 0* im(in-)mo4ioM βν 9 adque F* manifeste (-ae K1) βν 10 probabit 0: probauit rtU. a fratrem B frr 0 11 postulantem BF1O 18 repulerit Z* 14 nobis femineam BF: feminae nobis Οβν cf. cap. 16, 4 15 lectionee F1 eam Fl 16 pulsatus K1 19 temptauerit B temtaberit 0* 21 agnoscamus Οβ 22 adfectum F: affectum rell. 24 procidentes 0 27 in se esse r: inesse codd. solitarios K1 deprehendit *βc )

GERMANVS : Argumenta quibus infirmitatum indicia colligantur et rationem discernendarum aegritudinum, id est quo pacto uitia quae celantur in nobis ualeant deprehendi, dilucide satis aperteque percepimus: omnia siquidem cotidiana experientia ac diurnis cogitationum nostrarum motibus ita ut dicta sunt intuemur. superest igitur, ut quemadmodum probationes causaeque morborum euidentissima nobis ratione patefactae sunt, ita etiam curationum medella monstretur. nulli namque dubium est illum posse rectissime de remedio malarum ualitudinum disputare, qui earum prius causas atque origines conscientia aegrotantium adtestante deprehenderit.

itaque licet doctrina beatitudinis tuae nnlnerum nostrorum arcana nudauerit, quo fit ut sperare aliquid de remediis audeamus, quia tam euidens declaratio morbi spem remedii pollicetur, tamen quia primum, ut ais, in congregationibus initium salutis adquiritur et sani in solitudine esse non possunt nisi quos prius coenobiorum medicina sanauerit, perniciosa rursum desperatione concidimus, ne forte qui inperfecti coenobium reliquimus nequaquam iam in heremo perfecti esse ualeamus.

IOHANNES: De morborum suorum curatione sollicitis remedium salutare deesse non poterit, et idcirco eodem modo, quo uniuscuiusque uitii deprehenduntur indicia, etiam remedia sunt petenda. nam quemadmodum solitariis humanae conuersationis uitia diximus non deesse, ita uirtutum studia et [*]( 2 ezibere FO 3 archana BF1K1 7 lnoide O1βν: of. X, 12 init. statis ac perteque F* percipimus 0 ctftidiana FK 8 diuturnis c 9 quemammodum B 10 et uidentissima F1 11 medela B2F2Z2 medellam 0 12 remediis βν. cf. cap. 14, 1 13 multarum β ualetud. BFO 14 aegrotantium conscientia βν 16 archana BF\' etiam de O2βν 26 quod 0 27 petenda BFO: quaerenda βν quemammodum B hnmana 0 ) [*](35* )