Conlationes Patrum (Collationibus)

ita igitur tacere nihil prodest, si idcirco nobis indicamus silentium, ut quod agendum conuicio fuerat hoc taciturnitate faciamus, adsimulantes quosdam gestus, quibus et ille quem curari oportuit uehementiore inardescat iracundia et nos super haec omnia damno illius ac perditione laudemur: quasi uero non etiam ei hoc ipso quis criminosior sit, quod gloriam sibi de fratris uoluerit perditione conquirere. utrique enim tale silentium erit aequaliter noxium, quia sicut exaggerat in alterius corde tristitiam, ita in suo non permittit extingui contra quos illa prophetae satis proprie est directa maledictio:

[*](1 protulemus Π1 condempnare 77 2 aput IO 3 culpam et] perturbatione 77 4 et ante non om. IITOr 5 quod Ov unusquiaque fecerit per loquellam (loquelam. Π2Υ pro loquilla Π1) et non quid (quod v) etiam per taciturnitatem facere stnduerit TIT Ov 6 conmutationis inlata aequalitas 2 7 in tantis 2 innoxia Π1 O1 9 indices Π1 10 affectna T 11 in admissia T referet 2 differt ΥΟυ 12 ad mortem] morte S 16 contemserit ZO 17 his Π1 O 19 prodeest 0 22 uehementiori Π2 υ 24 criminioBior 2 25 inquirere T 28 prof. 77 propria T )

de quibus proprie dicitur per prophetam: molliti sunt sermones eius super oleum: et ipsi sunt iacula, et alibi: uerba callidorum mollia, haec autem feriunt in penetralia uentris. quibus etiam illud potest eleganter aptari: in ore pacem cum amico suo loquitur, et occulte ponit ei insidias, quibus tamen decipitur magis ipse qui decipit. nam qui praeparat ante faciem amici sai rete, circumdat illud pedibus suis, et: qui fodit foneam proximo suo, incidet in eam ipse. denique cum magna ad conprehendendum dominum cum gladiis et fustibus multitudo uenisset, nemo in auctorem uitae nostrae illo cruentior extitit parricida, qui cunctos ficto salutationis honore praeneniens osculum subdolae caritatis ingessit.

cai dominus: Iuda, inquit, osculo filium hominis tradis? id est: amaritudo persecutionis atque odii tui hoc tegmen adsumpsit, [*]( 1 Hab. 2, 15-16 4 Hierem. 9,4—5 7 1. c. 3 13 Ps. 54, 22 14 Prov. 26, 22 (LXX) 16 Hierem. 9, 8 19 Prov. 29, 5 (LXX) 20 Prov. 26, 27 (LXX) 26 Luc. 22, 48 .,. ) [*]( 4 frater om. S supplantabitur B 5 omnes IP 6 inri4ebit Π(c) 9 arcus ∑ 13 prof. 71 15 penetrabilia ZTO \' 16 eliganter 77 . 18 magis decipitur ΠΟυ magis tamen decipitur T 19 sni om. T 20 fodet IP fonea Z 21 ea ZO 24 exatitit II quam qui fc 26 inquid 0 trades 2 27 hodii Π1 assumsit ∑ )

Aliud quoque profanum tristitiae genus est, quod dignum conmemoratione non fuerat, nisi id a nonnullis fratribus sciremus admitti, qui cum tristificati fuerint uel irati ab ipso etiam pertinaciter abstinent cibo, ita ut, quod etiam dicere absque pudore non possumus, illi, qui dum placidi sunt refectionem cibi usque ad horam sextam uel ut multum nonam negant se posse differre, cum fuerint tristitia uel furore suppleti, ieiunia etiam biduana non sentiant tantamque inediae defectionem iracundiae satietate sustentent.

in quo plane sacrilegii crimen euidenter incurrunt, ieiunia scilicet, quae soli deo pro humiliatione cordis et purgatione uitiorum sunt specialiter offerenda, pro diabolico tumore tolerantes. quod tale est acsi orationes atque sacrificia non deo, sed daemoniis deferant illamque Moysaicam increpationem mereantur audire: sacrificauerunt daemoniis et non deo, dis, quos non nouerant.

Non ignoramus etiam aliud dementiae genus, quod sub colore fucatae patientiae in nonnullis fratribus inuenitur, quibus parum est iurgia conmouisse, nisi etiam instigatoriis [*]( 2 Ps. 54, 13—15 23 Dent. 32, 17 ) [*]( 2 per prophetam (prof. TIO) uim huius doloris TITOv 3 inquid T meos inquid 0 sustenaissem Π1 4 his IPO aduersus] aduersam Or super TITc 6 unianimae Π1 : unanime 2 unianimiB TI* unanimis Tv unanimes 0 12 abstinens II 14 ad refectionem ∑1 18 carmen X 19 hamilatione X 21 oratione JP orationem TI\' 22 mos. STIT mosayoam 0 23 diis TITv dii 0 24 ignorauerant T 26 fucatae TOi fugatae II factaa ∑1 fictae ∑2 )

GERMANVS : Quomodo reprehendendus est is qui praecepto satisfaciens euangelico non solum non intulit talionem, sed etiam paratus est ut sibimet geminetur iniuria?

IOSEPH : Sicut paulo ante dictum est, non solum res ipsa quae geritur, sed etiam qualitas mentis et propositum facientis est intuendum. et idcirco si id, quod ab unoquoque perficitur, quo animo fiat uel quo procedat affectu intimo perpendatis cordis examine, uidebitis patientiae lenitatisque uirtutem nequaquam posse contrario spiritu, id est inpatientiae ac furoris inpleri.

siquidem dominus noster atque saluatorad profundam nos instruens patientiae lenitatisque uirtutem, id est non ut labiis eam tantummodo praeferamus, sed ut in intimis animae nostrae adytis recondamus, istam nobis perfectionis euangelicae formulam dedit dicens : si quis te percusserit in dextera maxilla tua, praebe illi et alteram (subauditur sine dubio dexteram, quae alia dextera nisi in interioris hominis ut ita dixerim facie non [*](4 Mt. 5, 39 ) [*]( 1 qumque 0 8 quod O 4 dextra O dextram maxillam taam Π 5 alten JS 7 ezsecrare 2 putant ob] pntent hoc 2 10 tolerantiam SIP 19 inpatientia 2 90 impleri ∑Π 21 nos om. Π 22 proferamus ΥΟ at post eed om. ∑1 23 aditis ∑ΥΟ et Π ex corr. 25 dextra n illic Π1 26 subraditur... dexteram om. T dextram n 27 nisi in scripsi : nisi ∑ΠΥΟυ facieM* (uon eras.) Π1 facies Π2Υυ faciem O non om. Tx nisi interioris.... facile non coni. Hartel )

uidetis ergo longe eos ab euangelica perfectione distare, quae patientiam docet non uerbis, sed interiore cordis tranquillitate seruandam eamque a nobis, cum quid aduersi euenerit, ita praecipit custodiri, ut non solum nosmet ipsos alienos ab iracundiae perturbatione seruemus, sed etiam illos qui suo conmoti sunt uitio succumbentes iniuriis eorum ad placiditatem expleta caedis satietate cogamus, furorem eorum nostra lenitate uincentes. et ita etiam apostolicum illud inplebimus: noli uinci a malo, sed uince in bono malum.

quod ab illis inpleri non posse certissimum est qui illo spiritu ac tumore uerba lenitatis atque humilitatis emittunt, ut non solum non mitigent conceptum furoris incendium, sed magis illud tam in suo quam in fratris conmoti sensu faciant conflagrare. qui tamen, etiamsi possent aliquo modo ipsi mites ac placidi permanere, nec sic quidem aliquos iustitiae caperent fructus, cum damno proximi patientiae sibi gloriam uindicantes et per hoc ab illa apostolica caritate omnimodis alieni, quae non quaerit quae sua sunt, sed ea quae aliorum. non enim ita diuitias concupiscit, ut lucrum sibi de proximi faciat detrimento, nec adquirere quicquam cum alterius desiderat nuditate. [*]( 16 Rom. 12, 21 25 I Cor. 13, 5 ) [*]( 2 penetrabilibua 0 extjrpare n 8 exciperit Π1Υ1 7 nec T 18 eos T 14 post placiditatem in II eorum deletum 15 noatre II1 16 illat Π (∑) illud apostolicum Tc malum in bono T 21 flagrare 27 conflagrare faciant T possint SII 22 mitis JI1 nec] ne Π non T 27 detrimentam 17* 28 naditatem Π1O )

Sciendum sane generaliter illum partes agere fortiores qui uoluntati fratris suam subicit uoluntatem, quam eum qui in defendendis suis definitionibus ac tenendis pertinacior inuenitur. ille enim sustentans ac tolerans proximum sani ae nalidi, hic autem infirmi et quodammodo aegrotantis obtinet locum, quem ita palpari necesse est ac foueri, ut interdum etiam a rebus necessariis pro eius quiete ac pace salubre sit aliquid relaxari. in quo quidem non se credat quis aliquid de sua perfectione minuisse, tametsi quiddam de proposita districtione condescendendo submiserit, sed e contrario multo amplius se pro longanimitatis et patientiae bono nouerit adquisisse. apostolicum namque praeceptum est: uos qui fortes estis, inbecillitates infirmorum sustinete, et: alterutrum onera uestra portate, et sic adinplebitis legem Christi. numquam enim infirmus sustentat infirmum nec tolerare poterit aut curare languentem is qui similiter aegrotat, sed ille medellam tribuit inbecillo qui inbecillitati ipse non subiacet. merito enim ei dicitur: medice, cura te ipsum.

Notandum etiam illud est infirmorum naturam esse semper huiusmodi, ut prompti quidem ac faciles sint ad contumelias ingerendas et iurgia conserenda, ipsi uero ne minima quidem iniuriae uelint suspicione contingi, cumque inferentes proterua conuicia inconsiderata superequitent libertate, ne parua quidem atque leuissima sustinere contenti sunt. ideoque secundum praedictam seniorum sententiam caritas stabilis atque indisrupta non poterit perdurare nisi [*]( 12 Rom. 15, 1 14 Gal. 6, 2 18 Luc. 4, 23 ) [*]( 3 pertinatior 77 5 aegrotantes Π1 optinet ZT 7 a om. 0 10 deatrictione ZO sommiserit ΠΟ 11 longanimitates Π1 18 inbeccillitates 2 14 honera II implebitis TIT 16 hia ΠΟ 17 medelam TPT tribuet T inbeocillo 2 inbicillo T 18 inbecciliitati ∑ inbecillitatis ΠΟ inbicillitati T ei om. Π dicetur TO 21 eiusmodi TITOv promti 20 prampti Υ1 22 contnmilias 77 inferendas T conseranda Π1 23 snspicioni Π1 25 nec 0 )

GERMANVS: In quo ergo laudabilis perfecti uiri potest esse patientia, si tolerare non ualet semper infirmum?

IOSEPH: Nec ego dixi quod illius qui fortis est ac robustus uirtus tolerantiaque uincenda sit, sed quod infirmi pessima ualitudo illius qui sanus est sustentatione nutrita atque in deterius cotidie prolabens generatura sit causas, ob quas uel ipse ultra non debeat sustineri uel certe patientiam proximi notam ac deformationem inpatientiae suae esse coniciens abire quandoque malit quam semper magnanimitate alterius sustineri.

haec ergo ab his, qui sodalitatis adfectum cupiunt inuiolabilem custodire, prae omnibus obseruanda censemus, ut primum quibuslibet iniuriis lacessitus non solum labia, sed etiam profunda pectoris sui monachus tranquilla custodiat: quae tamen si senserit uel tenuiter fuisse turbata, omni semet ipsum taciturnitate contineat et illud quod Psalmista conmemorat diligenter obseruet: turbatus , sum, et non sum locutus, et: dixi: custodiam uias meas: ut non delinquam in lingua mea. posui ori meo custodiam, dum consistit peccator aduersum me. obmutui, et humiliatus sum, et silui a bonis, nec praesentem considerans statum ea proferat quae ad horam turbulentus suggerit furor dictatque animus asperatus, sed uel recolat gratiam praeteritae caritatis uel reformandae pacis redintegrationem mente prospiciat eamque uelut continuo reuersuram etiam in ipso conmotionis tempore contempletur.

dumque pe ad dulcedinem reseruat concordiae mox futurae, [*](19 Ps. 76, 5 20 Ps. 38, 2—3 ) [*]( 1 uiros] utros 2 3 ab altero om. £ 5 praeualet Πc 6 acrobustus om. ∑1 8 ualetudo ∑Υ1O1 9 cott. Υ ■ 10 ipsa ∑ 11 esse om. 0 cognoscens TO 12 magn.animitate (i eras.) n 17 tamen om. T 18 et] nt T 22 consisterit Π1 consisteret Π2 Υυ aduersume 71 ommutui S 28 ne II 25 dicatquu ZO 27 prospiciat] concipiat T )

Cohibere ergo nos oportet omnes iracundiae motus et gubernatrice discretione moderari, ne in illud quod a Salomone damnatur praecipiti furore raptemur: totam iram suam profert inpius, sapiens autem dispensat per partes, id est: stultus quidem ad ultionem sui irae perturbatione succenditur, sapiens autem paulatim eam maturitate