Conlationes Patrum (Collationibus)

hunc autem Aegyptiis morem Nili fluminis inuexit eluuies, ut, quoniam uniuersa terrae illius latitudo instar inmensi pelagi non paruo anni tempore solita aquarum eruptione contegitur, ita ut nulla tunc cuiquam uiandi copia nisi lemborum transuectione tribuatur, corpora mortuorum pigmentis condita redolentibus in [*]( 5 I Cor. 4, 20 8 cf. Iac. 2, 14 ) [*]( 1 macharius TIT ut om. 0 4 ad om. Z adducere Π T (non O) 5 macharias IITO 6 inquid ΠO 7 sepnlcra O 9 manifestissime Tv 10 testimonia II 11 sed] sed in 71 13 auditu Π1 ereticua 0 circumstante IPT podore Π. 14 se om. T conditioni TIT 16 exspect. II 17 spectaculi huius ...... §. 6 fin. praestigiis fidem desunt in II, uno archetypi folio deperdito: librarium fugisse hunc defectum inde colligitur, quod in eadem linea scribere perrexit confluxerunt 0 18 aufugit] haut fugit Σ 19 macharius T 20 ad om. T 22 sepulcra 0 25 inruptione T 26 limborum 2 )

cum igitur antiquissimo cuidam cadaueri beatus Macarius adstitisset, ait: o homo, si uenisset huc mecum haereticus ille filius perditionis et adstante ipso nomen Christi dei mei inuocans exclamassem, utrumne coram his, qui paene eius fuerant fraude subuersi, surrecturus fuisses edicito. tum ille consurgens adnuentis uoce respondit. quem interrogans abbas Macarius quidnam fuisset aliquando, cum frueretur hac uita, uel qua hominum fuisset aetate aut si nomen Christi tunc temporis cognouisset, ille sub antiquissimis regibus se uixisse respondit Christique nomen adseruit illis se nec audisse temporibus.

oui rursus abbas Maoarius, dormi, inquit, in pace cum ceteris in tuo ordine, a Christo in fine temporum suscitandus. haec igitur eius uirtus et gratia quantum in ipso fuit semper fortasse latuisset, nisi eum necessitas totius prouinciae periclitantis et erga Christum plena deuotio amorque sincerus istud exercere miraculum conpulisset. quod utique ut ab eo fieret non ostentatio gloriae, sed caritas Christi et totius plebis extorsit utilitas: ut beatum quoque Heliam fecisse Regnorum lectio manifestat, qui ignem de caelo super hostias inpositas pyrae idcirco descendere postulauit, ut periclitantem pseudoprophetarum praestigiis fidem totius populi liberaret.

Quid etiam abbatis Abrahae gesta conmemorem, qui α̒πλοʋ̃ς, id est simplex pro simplicitate morum et innocentia cognominatur? qui cum metendi gratia ad Aegyptum [*]( 1 recondantar 2 6 macharius TO *it om. TO homo iaquid TO 7 ipso] illo 0 8 fraude fuorant T 10 abbaej beatas 0 macharios TO quidnam] qui T 14 ille 0 ruraū 0 macharius T macarias abbas 0 15 inquid 0 16 flnem 0 18 prouintiAe T 19 iatut H 20 ostentatione X 22 eliam 0 28 hostiam impositam T pirae 2 24 eeudoprof. 0 25 populi] polu II, corr. in populo 26 qaod II1 conmemorarem 2 commorarem TP 27 anaoic 0 simplicitatem Π1 28 gratiam JP )

Vel cum idem ipse pergens ad uicum circumdatus est inludentium turbis, qui subsannantes ostendebant ei quendam hominem contracto genu multis iam annis gressus officio destitutum et antiqua debilitate reptantem, ac temptantes eum, ostende, aiebant, abba Abraham, si seruus es dei, et restitue hunc pristinae sanitati, ut nomen Christi quem colis uanum non esse credamus. tum ille confestim inuocato Christi nomine inclinans se et adprehendens aridum pedem hominis traxit. cuius taCtu continuo siccum genu incuruumque directum est ac recepto ueu gressuum, quem obliuioni iam tradiderat annosa debilitas, laetus abscessit.

Hi itaque uiri nihil sibi pro talium mirabilium uirtute donabant, quia non haec suo merito agi, sed domini misericordia fatebantur, apostolicis uerbis in admiratione signorum humanam gloriam refutantes: uiri fratres, quid miramini in hoc, aut nos quid intuemini, quasi nostra uirtute aut pietate fecerimus hunc ambulare? nec quemquam in donis ac mirabilibus dei, sed potius ex propriis uirtutum fructibus praedicandum esse censebant, qui industria mentis et operum uirtute generantur.

plerumque enim, ut supra iam dictum est, homines mente corrupti, reprobi circa [*]( 21 Act. 3, 12 ) [*]( 1 quinquagusimae (sic !) II quinqaageaime 0 2 qaaedsm II inopiam II1 iam om. Π 3 adstrictus T 4 potandom Π1 5 immodam 0 6 copia lactis IIv 9 contractn S 10 temtantes S 11 oetendere T agebant II habraham T 14 inclinans se] inelinaase Π1O 15 caruumque Tc 16 gressum SO 18 hii T\'0 19 haec] ex S misericordiam Π1 21 uirl] ut T admiramini IIOv 22 in om. T aut] ut 0 24 ac mirabilibus] mirabilium T 27 iam om. T )

et idcirco etiam istos, quibus hanc gloriam signorum atque uirtutum pro merito sanctitatis ipse concessit, ne in his extollantur admonet dicens : nolite gaudere quia daemonia uobis subiciuntur, gaudete autem quia nomina uestra scripta sunt in caelis.

Denique ipse auctor signorum omnium atque uirtutum, cum ad doctrinae suae magisterium discipulos aduocaret, quid ab eo ueri atque lectissimi sectatores peculiariter discere deberent euidenter ostendit: uenite, inquit, et discite a me, non utique ut daemonas caelesti potestate pellatis, non ut leprosos emundetis, non ut caecos inluminetis, non ut mortuos suscitetis: haec enim etiamsi per quosdam seruos meos operor, non potest se inserere laudibus dei humana condicio nec ullam sibi in hoc minister et famulus decerpere [*]( 3 Luc. 9, 49 6 1. c. 50 8 Mt. 7, 22 11 1. c. 23 15 Lnc. 10, 20 21 Mt. 11, 28-29 ) [*]( 4 aeciente 11* 6 reeponderet II 7 aduersum Σʋ et Vulg. eis] sibi T in eis in II, sed prius in deletum flnem 0 8 alterum domine om. T nonne in nomine tno 2: cf. cap. 1, 3 9 prof. II eicimuB Π1 et in ... eiecimns om. Oc 11 esie se 0 12 operari 0 14 in om. 0 18 adque 0 19 et quid 0 20 uiri III electiuimi IPc rectissimi TOr discedere debent Π1 21 inquid 7IO 22 daemones Π2Υ2ʋ caelestiB II\' 23 mundetia T 24 enim om. II 26 conditio IIT nec] ne O debet decerpere TO )

hoc enim est quod cunctis generaliter discere et exercere possibile est, opera autem signorum atque uirtutum nec semper necessaria nec omnibus conmoda sunt nec omnibus conceduntur. humilitas ergo est omnium magistra uirtutum, ipsa est caelestis aedificii firmissimum fundamentum, ipsa est donum proprium atque magnificum saluatoris. is etenim uniuersa miracula quae Christus operatus est sine periculo elationis exercet, qui mitem dominum non sublimitate signorum, sed patientiae atque humilitatis uirtute sectatur.

qui uero inmundis spiritibus imperare aut languentibus sanitatum dona conferre aut aliquod signum mirabile populis gestit ostendere, quamuis in ostentationibus suis Christi inuocet nomen, tamen alienus Christo est, quia humilitatis magistrum superba mente non sequitur. nam etiam cum ad patrem remeans quoddam ut ita dixerim conderet testamentum, hoc discipulis dereliquit: mandatum, inquit, nouum do uobis ut diligatis inuicem, sicut dilexi uos ut et uos diligatis inuicem, statimque subiunxit: in hoc cognoscent omnes quia mei estis discipuli, si dilectionem habueritis inuicem.

non ait csi signa atque uirtutes similiter feceritis\', sed si dilectionem inuicem habueritis, quam certum est nisi mites atque humiles seruare non posse. quapropter numquam monachos probos nec morbo cenodoxiae uacuos nostri maiores esse duxerunt, qui semet ipsos exorcistas coram hominibus profitentur et inter admirantium turbas hanc quam [*]( 2 1. c. 29 18 Ioh. 13, 34 20 1. c. 35 ) [*]( 1 inquid O 2 a] ex Π O 6 eBt ergo TIOv ipsa...7 fondamentum om. T 8 is 2: om. T, in II his erasum est his 8. l- m. 2 0 12 inperare 0 18 aliquot 27 aliqaid Π1O POpulo T 14 alienus] longe T 15 a om. 2 qui T 17 diadpulos Π1 dereliquid II derelinqait T1 derelinqaid 0 18 inquid 0 19 sicut] ut T nt et] et ut I at et.. inuicem om. T 22 in inuicem TO 23 in inuicem 0 habaelitis in innicem T 25 nec] sed T 26 dixerunt ΥΟ2ʋ ) [*]( XID. Cut. i. ) [*]( 28 )

sed in cassum. qui enim innititur mendaciis, hic pascit uentos: idem autem ipse sequitur aues uolantes. sine dubio enim eueniet eis illud quod in Prouerbiis dicitur : sicut uenti et nubes et pluuiae manifestissimae sunt, ita qui gloriantur in dato falso. et ideo si quis coram nobis horum aliquid fecerit, non de admiratione signorum, sed de ornatu morum debet apud nos esse laudabilis, nec utrum daemonia ei subdita sint, sed utrum caritatis membra quae describit apostolus possideat inquirendum.

Et re uera maius miraculum est de propria carne fomitem eradicare luxuriae quam expellere inmundos spiritus de corporibus alienis, et magnificentius signum est uirtute patientiae truculentos motus iracundiae cohercere quam aeriis principibus imperare, plusque est exclusisse edacissimos de corde proprio tristitiae morsus quam ualitudines alterius febresque corporeas expulisse: postremo multis modis praeclarior uirtus sublimiorque profectus est animae propriae curare languores quam corporis alieni. quanto enim haec sublimior carne est, tanto praestantior eius est salus, quantoque pretiosioris excellentiorisque substantiae, tanto grauioris ac perniciosioris est et ruinae.

Et de illis quidem curationibus ita beatissimis apostolis dicitur: nolite gaudere quia daemonia uobis subiciuntur. hoc enim faciebat non eorum potestas, sed uirtus nominis inuocati: et idcirco monentur ut ex hac parte [*](2 ProT. 10, 4 5 Prov. 25, 14 (LXX) 10 cf. I Cor. 13, 4 aqq. 25 Luc. 10, 20 ) [*](1 praeaumseruut 2 iactantissimam Π1 3 pasoet 7IT poscit Ol 4 sequetur 2 euenit T eis} illis 27 5 pronerbis 0 5 et pluaiae et nubes T 6 gloriatur T 7 aliquit Π (Σ) 9 aput UO subiecta ΠΥΟʋ 12 VII (sic) 0 13 luxoriae Π1Υ1 inmundis Π1 15 coercere T cohibere Πʋ 16 excusisse T 17 ualetudines ΣΟ ualitudinis Π2 18 posttremo Z 19 wt om. Π 20 langores 0 quantum T 22 ac] et Z pemit. ΠΥ 24 VIII 0 25 subioiuntur uobis T 27 inuocata T )

Et ut hoc ipsum quod diximus uel testimoniis ueterum uel diuinis oraculis adprobemus, quid beatus Pafnutius uel de admiratione signorum uel de gratia senserit puritatis, immo quid angeli reuelatione cognouerit, ipsius uerbis atque experimentis rectius proferemus. hic namque ita multis uigens annis districtione praecipua, ut crederet se etiam carnalis concupiscentiae laqueis penitus absolutum, eo quod cunctis infestationibus daemonum quibus diu aperteque conflixerat superiorem se esse factum sentiret, dum aduenientibus uiris sanctis pulmentum lenticulae, quod illi atheran nominant, praepararet, manus eius, ut adsolet, in clibano flamma superuolitante conbusta est.

quo facto tristificatus magnum in modum coepit secum tacitus uoluere, cur ignis, inquiens, mecum non habet pacem, cum diriora mihi daemonum cesserint proelia? aut quemadmodum me in illo metuendo examinis die pertransiturus ille ignis inextinguibilis et inquisitor meritorum omnium non tenebit, cui nunc extrinsecus hic temporalis ac paruulus non pepercit ? cumque aestuanti huiuscemodi cogitationibus atque tristitia sopor subitus obrepsisset, adueniens angelus domini, cur, inquit, Pafnuti, tristis es, quod necdum tibi pacatus sit ignis iste terrenus, cum adhuc resideat in membris tuis carnalium motuum necdum ad purum excocta conmotio ?

cuius [*](3 scribi mererentur TO 5 VITII 0 6 fafnutius Z pahfnfftius 0 7 ammiratione H 10 destrictione ΣΟ praecipue JII 12 aperteque] a parte Π 13 factum esse IITv 14 theran uel iheran T 15 in clibano ut adsolet TITOv: at cf. Inst. V, 40,2, ubi rei narratae praemittitur: quod.. solet.. euenire 16 quod Π1. tristi [ factus Π1 tristis factus Π2 magnum in domum 7I1 manens in domo coniecit Π2 immodum 0 17 quur 0 18 duriora T 19 pertransiturus ille scripsi: pertransiturus si ille 2 per Be transiturum (transitorum Π1) ille IITOv 21 temporalia Π1 23 obrepisset Π1 O 24 qnnr inquid pahfnũti 0 qod T 25 iste ignis S ) [*](28* )

itaque senex huiusmodi reuelatione perculsus non quidem experimenti diuinitus demonstrati pericla consuluit, sed interrogans conscientiam suam et puritatem sui cordis examinans nec adhuc pondus castimoniae suae huius probationis ponderi conpensare coniectans, non mirum est, ait, si cedentibus mihi inmundorum spirituum proeliis adustiones ignis, quas dirissimis congressibus daemonum inferi-ores esse credebam, adhuc aduersum me senserim saeuientes.