Conlationes Patrum (Collationibus)

Caue etiam ne haec quae non tam lectione quam experientiae sudore didiceris, cum te aetas maturior prouexerit ad docendum, uanae gloriae amore seductus inmundis [*]( 2 Prov. 14, 33 3 Sir. 32, 20 9 II Cor. 6, 5—6 23 Esai. 30, 23 ) [*]( 3 requiescit II2 ΥΟ et Vulg. sapientia et iusticia T et om. II 4 inuenit II scientia 2 8 ut quae quam] ut quaedam II1 9 pos II1 ut uid. 12 in qua IIv 16 peruenire 0 19 sterelem IP uinam \'IIc 20 quod] quod cum T in ras. m. 2, et c 22 inber 0 fecnndanit 2 prof. II 24 fmgum om. Υ 25 tibi om. ΙΙΥΟυ26 XVIII 0 27 pronexerat II1 )

magis enim ducitur insipientia, quia seruus durus non emendabitur uerbis: sienim et intellexerit, non oboediet. et: in aures inprudentis noli quicquam dicere, ne forte inrideat sapientes sermones tuos. et: ne dederitis sanctum canibus, neque miseritis margaritas uestras ante porcos, ne forte conculcent eas pedibus suis et conuersi disrum pant uos. oportet itaque ut huiusmodi hominibus spiritalium sensuum contegens sacramenta efficaciter canas: in corde meo abscondi eloquia tua: ut non peccem tibi.

sed dices forsitan: et quibus diuinaxumis scripturarum dispensanda sunt sacramenta? docet te sapientissimus Salomon: date, inquit, ebrietatem his qui in tristitia sunt, et uinum bibere his qui in doloribus sunt, ut obliuiscantur paupertatis, et dolorum suorum non meminerint amplius, id est his qui pro paenitudine actuum pristinorum maerore atque tristitia deprimuntur, spiritalis scientiae iucunditatem uelut uinum, quod laetificat cor hominis, afluenter infundite eosque salutaris uerbi crapula refouete, ne forte iugitate maeroris ac letali desperatione demersi abundantiore tristitia absorbeantur qui eiusmodi sunt.

de illis uero qui in [*]( 2 Prov. 24, 15 (LXX) 3 Prov. 19, 10 (LXX) 4 Prov. 18, 2 (LXX) 6 Proy. 29, 19 (LXX) 7 Prov. 23, 9 (LXX) 9 Mt. 7, 6 14 Ps. 118, 11 17 Prov. 31, 6-7 (LXX) 22 Ps. 108, 15 25 II Cor. 2, 7 ) [*]( 1 illndque] et illud T salamon ΣΙΙΥ1 2 pascuam T paschuam O 4 sapientia∗ II 5 dicitnr Tc 7 et in om. II anre 0 9 sanctum... 10 miseritia om. II 11 ea II 15 dicis II Υ (non O) 16 scribt. T1 17 ualamoa ∑ ΙΙΥ1 inquid O is 2, item infra 19 ut om. 0 22 scientiae spiritalis T iocund. II 23 affluenter II2 Υ 24 singularis Σ 25 dimersi abundantiori TO )

omnis enim qui eloquia dei (de quibus dicitur: eloquia domini, eloquia casta: argentum igne examinatum, probatum terrae purgatum septuplum) humanae laudis amore dispensat, pecuniam suam erogat ad usuram, non solum nullam pro hoc laudem, sed etiam supplicia meriturus. ob hoc enim pecuniam domini maluit profligare, ut ex ea temporalem consequeretur ipse mercedem, non ut dominus, sicut scriptum est, ueniens reciperet quod suum est cum usura.

Duabus autem ex causis inefficacem spiritalium rerum constat esse doctrinam. nam aut ille qui docet inexperta conmendans uano uerborum sono instruere nititur auditorem, aut certe nequam ac uitiis refertus auditor salutarem spiritalis uiri sanctamque doctrinam obdurato corde non recipit: de quibus dicitur per prophetam: excaecatum est enim cor populi huius, et auribus grauiter audierunt: et oculos suos concluserunt: ne quando uideant oculis suis, et auribus suis audiant, et corde intellegant, et conuertantur, et sanem illos.

Nonnumquam tamen dispensatoris nostri dei, qui omnes homines uult saluos fieri et ad agnitionem [*]( 2 ProVe 14, 23 (LXX) 5 Ps. 14, 5 7 Ps. 11, 7 13 Mt. 25, 27 20 Esai. 6, 10 (LXX) 25 I Tim. 2, 4 ) [*]( 1 neclegentia 2 2 dicuntur 2 3 diuita II 4 more I prof. II 9 paecuniam ergo suam 2 11 enim] enim in 2 pecunias II 12 prosequeretur 2 14 usuris T 15 XVIIII 0 spiritalem T 16 rerum om. T inexpertam II 18 ac] aut 0 salutaris II 19 obdnrato IIO2 : obturato ΣΥΟ1υ 20 prof. II 22 et ante oculos om. 0 clauserunt T 23 suis post oculis om. T 25 non distinguit 0 nostri] nisi II2, sed rursum deletum; vide fuisse ΝΙ̃f = nostris 26 saluus IP saluos uult 2 )

Post synaxin uespertinam ad repromissam narrationem intenti psiathiis pariter ex more consedimus: cumque silentium aliquantisper pro senis reuerentia praeberemus, taciturnitatem oerecnndiae nostrae tali praeuenit eloquio.

usque ad spiritalium rationem charismatum proferendam praecedens dispntationis ordo peruenerat, quam tripertitam esse maiorum traditione percepimus. prima siquidem curationis causa est, cum pro merito sanctitatis electos quosque ac iustos uiros signorum gratia comitatur, sicut apostolos multosque sanctorum signa ac prodigia secundum auctoritatem domini fecisse manifestum est ita dicentis: infirmos curate, mortuos suscitate, leprosos mundate, daemonas eicite: gratis accepistis, gratis date.

secunda, cum ob aedificationem ecclesiae uel eorum qui infirmos suos ingerunt uel eorum qui curandi sunt fidem sanitatum nirtus etiam a peccatoribus indignisque procedit. de quibus saluator in euangelio multi, inquit, dicent mihi in illa die: domine domine, nonne in tuo nomine prophetauimus, et in tuo nomine daemonia eiecimus, et in tuo nomine uirtutes multas fecimus? et tunc confitebor illis quia numquam noui uos: discedite a me, operarii iniquitatis.

et e contrario si offerentum uel infirmorum desit fides, etiam illos quibus curationum dona conlata sunt non sinit sanitatum exercere uirtutem. de qua re Lucas euangelista et non poterat, inquit, Iesus facere inter eos uirtutes propter incredulitatem eorum: unde idem dominus multi, inquit, leprosi erant in Israhel sub Helisaeo propheta, et nemo eorum [*]( 11 Mt. 10, 8 17 Mt. 7, 22-23 25 Marc. 6, 5—6 27 Luc. 4, 27 ) [*](1 synaxim ϒ gynui O 2 psiathis Σ psiatiis Π spiathiis Υ paiatis 0 5 narrationem TO 7 carationam Πʋ 8 iustus Π1 9 apostolus ΣΠ1O 11 infirmus Π1 12 daamones ΠΥΟʋ 14 infirmos anos ingernt] infirmiu sgerant Π1 16 a om. T 17 inquid ΠΟ 18 prof. Π 19 demonia multa eicimus 0 22 operari ΣΟ1 25 inquid 0 27 illoram Πʋ inquid 0 28 Iarahel] hierusalem 2 ihrum 0 helisseo 2 heliseo T alisseo 0 prof. Π )

tertius cnrationum modus etiam conludio daemonum ac factione simulatur, ut, dum homo manifestis criminibus obligatus propter admirationem signorum sanctus ac dei famulus creditur, etiam uitiorum eius aemulatio suadeatur et per hoc obtrectationis aditu reserato etiam religionis sanctitas infametur, uel certe ut is qui curationum dona habere se credit per superbiam cordis elatus grauius elidatur. inde est quod inuocantes eorum nomina, quos nulla merita sanctitatis nec ullos spiritales fructus habere cognoscunt, uri se eorum meritis ac de obsessis

simulant corporibus effngari. de quibus in Deuteronomio si surrexerit, inquit, in medio tui prophetes, aut qui somnium uidisse se dicat, et praedixerit signum atque portentum, et euenerit quod locutus est, et dixerit tibi: eamus, et sequamur deos alienos quos ignoras, et seruiamus eis: non audies uerba prophetae illius aut somniatoris: quia temptat uos dominus deus uester, ut palam fiat utrum diligatis eum an non, in toto corde, et in tota animauestra: et in euangelio exsurgent, inquit, pseudochristi et pseudoprophetae, et dabunt signa magna et prodigia, ita ut in errorem inducantur etiam, si fieri potest, electi.

Quapropter numquam debemus eos qui haec adfectant in his uirtutibus admirari, sed potius intueri utrum uitiorum omnium expulsione et morum emendatione perfecti sint, quod utique non pro alterius fide aut diuersitate causarum, sed pro [*]( 11 Deut. 18, 1-8 20 Mt. 24, 24 ) [*]( 1 naaman Π2Υʋ siras 77 tertium II 5 suadatur 2 abtrectationes Π1 obtrectationibuB T auditu IIO1 6 relegionia 11 11 deutheronomio 2 12 inquid IIO prof. 77 18 se uidiw T 14 benerit 0 15 ds alienus Π1 16 prof. II 17 huius T temtat 20 18 palam flat] soiat 0 20 inquid ΠΟ 21 pseudoprofetae 77 seudoprophetae 0 22 errore Π1 etiam ante eleoti habent IITOv et Vvlg.: sed ef. Nov. test. Gr. ed. Tischendorf 24 nulla distinctio in Π 26 emundatione 77\' )

haec namque est actaalis scientia, quae alio uocabulo caritas ab apostolo nuncupatur et uniuersis linguis hominum et angelorum et plenitudini fidei, quae etiam montes transferat, et omni scientiae ac prophetiae et erogationi omnium facultatum ipsique postremo glorioso martyrio apostolica auctoritate praefertur. nam cum dinumerasset uniuersa charismatum genera et dixisset: alii datur per spiritum sermosapientiae, alii sermo scientiae, alii fides, alii gratia sanitatum, alii operatio uirtutum et reliqua, de caritate dicturus quemadmodum eam cunctis praetulerit charismatibus paucis aduertite: et adhuc, inquit, supra modum excellentiorem uiam uobis demonstro.

per quod euidenter ostenditur perfectionis ac beatitudinis summam non in illorum mirabilium operatione, sed in caritatis puritate consistere. nec inmerito. omnia enim illa euacuanda ac destruenda sunt, caritas uero perpetuo permansura. ideoque a patribus nostris opera ista signorum nequaquam uidimus adfectata: quin immo cum ea spiritus sancti gratia possiderent, numquam exercere uoluerunt, nisi forte extrema illos et ineuitabilis necessitas coartasset.

Sicut et ab abbate Macario, qui habitationem Scitioticae solitudinis primus inuenit, mortuum suscitatum esse reminiscimur. nam cum haereticus quidam, qui Eunomii perfidiam sectabatur, sinceritatem catholicae fidei arte dialectica subuertere conaretur magnamque iam hominum multitudinem decepisset, rogatus a catholicis uiris, qui ruina tantae [*](3 cf. I Cor. 13, 1-3 8 I Cor. 12, 8-10 12 L c. 31 16 cf. I Cor. 13, 8 ) [*](1 ante haec in 77 est II-, sed m. 2 ut uid. 3 noncupatnr Π1 hominum] homo loquar 77 5 ac om. T prof. Π 6 martdrio 0 7 praeferatar 2 8 et X: adque II atque T Oʋ ali 2 et sie deinceps 9 alii fides... 10 sanitatum om. 77 12 et om. T inqaid ΠΟ 13 nobis niam ΠΟc 15 in ante illorum om. 77 17 perpetua 77 21 cohortaaet S 22 et om. T ab om. 770 machario 77T inhabitationem O achythioticae 2 scithioticae 7P 23 resuscitatum 0 24 ereticas 0 26 conaretar subuertere T )

quem cum haereticus arte dialectica fuisset adgressus et ad Aristotelicas ignorantem spinas uellet abducere, beatus Macarius apostolica multiloquium eius breuitate concludens, non est, inquit, in uerbo regnum dei, sed in uirtute: eamus igitur ad sepulchra et nomen domini super mortuum qui primus inuentus fuerit inuocemus ac sicut scriptum est ostendamus ex operibus fidem nostram, ut manifestissima rectae fidei documenta eius testimonio declarentur et perspicuam ueritatem non inani disputatione uerborum, sed uirtute signorum et illo quod non potest falli iudicio conprobemus.

quo audito haereticus coram circumstanti plebe pudore constrictus cum ad praesens praebere se condicioni propositae simulasset adsensum seque adfuturum in crastinum promisisset, postero die expectantibus uniuersis, qui studiosius ad condictum locum spectaculi huius cupiditate confluxerant, exterritus conscientia suae infidelitatis aufugit ac protinus ab uniuersa Aegypto transmigrauit. quem cum beatus Macarius usque ad horam nonam cum populis praestolatus pro sua conscientia declinasse uidisset, adsumens plebem, quae ab illo fuerat deprauata, ad condicta sepulchra perrexit.