Conlationes Patrum (Collationibus)

quae eam profunde alteque conceperit atque in illis fuerit enutrita, uel expelli priores sensim poterunt uel penitus aboleri. uacare enim cunctis cogitationibus humana mens non potest, et ideo quamdiu spiritalibus studiis non fuerit occupata, neoeese est eam illis quae pridem didicit inplicari. quamdiu enim non habuerit quo recurrat et indefessos exerceat motus, necesse est ut ad [*]( 1 actenus ∑ Π̣2Υ sustinui n, sed tinui in ras. m. 2 practer illu] prae Π, spatio uacuo relicto: praecipue coniecit Π2 2 animi O 4 accidit ∑ΥΟ adtegiase ∑ 5 pedagogi ∑ΥΟ 8 parnolo JJ1 12 fantasm. JIO 13 supernus Π1 15 nestoroe O 19 scribt. T lectione meditationem Π (sed fuisse videtur lectionẽ) 21 aliqua Πv ipsa Π1 22 hae ∑(0) 25 priora (a inras. 2 litt.) T (ad priores supple scripturae seu cogitationes) 29 defessoe Υ )

nt ergo haec in te scientia spiritalis perpetua soliditate roboretur nec ea iam temporarie perfruaris sicut illi qui eam non suo studio,. sed aliena relatione contingunt et uelut aSrie ut ita dixerim odore percipiunt, sed ut sensibus tuis inuiscerata quodammodo et perspecta atque palpata condatur, illud omni obseruantia custodire te conuenit, ut etiamsi ea quae optime nosti forte audieris in conlatione proferri, non ex hoc quod tibi iam nota sint aspernanter fastidioseque suscipias, sed ea cordi tuo illa auiditate conmendes, qua debent desiderabilia salutis uerba uel auribus nostris indesinenter infundi uel de nostro iugiter ore proferri.

quamuis enim adhibeatur sanctarum rerum crebra narratio, numquam tamen animae sitim uerae scientiae sustinenti satietas generabit horrorem, sed ea cotidie uelut noua ac desiderata suscipiens quanto frequentius hauserit, tanto auidius uel audiet uel loquetur et confirmationem potius perceptae scientiae ex eorum repetitione quam ullum ex frequenti capiet conlatione fastidium. euidens namque est tepidae ac superbae mentis indicium, si uerborum salutarium medicinam quamuis studio nimiae adsiduitatis ingestam fastidiose neglegenterque suscipiat: anima enim quae in satietate est fanis inludit, animae autem egenti etiam amara dulcia uidentur.

si itaque haec diligenter excepta et in recessu mentis condita atque indicta fuerint taciturnitate signata, postea ut uina quaedam suaue olentia et laetificantia cor hominis, cum sensuum canitie et patientiae fuerint uetustate decocta, cum magna sui fragrantia de uase [*]( 22 Proy. 27, 7 (LXX) ) [*]( 1 imbuta ∑Π . 2 haec ergo T 8 solidatate II 4 tempore T 5 relatio Π1 6 quoddammodo Π1 7 palliata T* observatione T 8 obtime 0 9 proferre II 10 sunt T 14 ereba II 15 sustenenti 7P quotidie 0 21 nimiae] animae Π 22 neclegenterque Z 23 fanis] fami T 24 nidenter H1 25 et om. T indicta IPr: indita rell. 27 quum O canitiae 2 28 flagrantia ∑ΠΥ franglantia 0 )

eueniet namque in te illud, quod in Prouerbiis ad illum didtar qui haec opere consummauit: bibe aquas de tais uasis et de puteorum taoram fonte. superefflaant tibi aquae de tio fonte, in tuas autem plateas pertranseant aquae tuae, ac secundum Esaiam prophetam eris quasi hortus inriguus, et sieat fons aquarum, caias non deficient aquae. et aedificabuntur in te deserta a saeculis: fundamenta generationis et generationis suscitabis: et uocaberis aedificator saepium, auertens semitas in quietem.

illa enim tibi beatitudo proueniet quam idem propheta promittit: et non faciet dominus auolare a te ultra doctorem tuum: et erunt oculi tui uidentes praeceptorem tuum. et aures tuae audient uerbum post tergum monentis: haec uia, ambulate in ea neque ad dexteram neque ad sinistram. atque ita fiet ut non solum omnis directio ac meditatio cordis tui, uerum etiam cunctae euagationes atque discursus cogitationum tuarum sint tibi diuinae legis sancta et incessabilis ruminatio.

Inpossibile est autem haec sicut praefati sumus inexpertum quemquam uel agnoscere uel docere. nam qui ne ad percipiendum quidem capax eet, quomodo erit idoneus ad tradendum ? de quibus tamen etiamsi aliquid docere praesumpserit, inefficax procul dubio et inutilis usque ad aures [*]( 5 Prov. 5, 15-16 (LXX) 9 Esai. 58, 11—12 15 Eaai. 80, 20-21 ) [*](1 tui T 3 sui Υ 4 illad in te T 5 aquam TO 6 superfluant II 8 eseiam ∑Π 9 prof. II 11 sacculis et T 12 et generationil] suscitans T suscitabis] suscitaberia ZO 18 sepium 0 semitam ∑ in qaietem] iniquitatum T, sed itatum in ras. m. 2, et c 14 prof. II 15 faciet a te dominus anolare a te X 18 postergam TO haec est uia T 22 incessabiles Π1 23 autem] aut X: om. II 25 nec 0 26 praesamserit ∑O )

inpossibile namque est inmundam animam, quantalibet desudauerit lectionis instantia, adipisci scientiam spiritalem. nemo enim in uas faetidum atque corruptum unguentum aliquod nobile aut mei optimum aut pretiosi quicquam liquoris infundit. facilius enim quamuis odoratissimum myrum semel horrendis inbuta faetoribus testa contaminat quam ut aliquid ex eo suauitatis aut gratiae ipsa concipiat, quia multo citius munda corrumpuntur quam corrupta mundantur.

ita igitur et uas pectoris nostri, nisi prius fuerit ab omni faetidissima uitiorum contagione purgatum, non merebitur suscipere illud benedictionis unguentum de quo dicitur per prophetam: sicut unguentum in capite, quod descendit in barbam Aaron, quod descendit in oram uestimenti eius, nec illam scientiam spiritalem et eloquia scripturarum quae dulciora sunt super mei et fauum inpolluta seruabit. quae enim p articipatio iustitiae cum iniquitate? aut quae societas luci cum tenebris? quae autem conuentio Christi ad Beliar?

GERMANVS: Definitio ista nequaquam uidetur nobis ueritate fulciri aut probabili ratione subnixa. cum enim omnes qui fidem Christi aut nequaquam suscipiunt aut inpia dogmatum prauitate corrumpunt inmundi cordis esse manifestum sit, quomodo multi Iudaeorum atque haereticorum uel [*]( 15 Ps. 132, 2 19 Ps. 18, 11 20 II Cor. 6, 14—15 ) [*]( 3 proditas! prepeditus II2 uanitates II1 4 scientiae T praesamtione ∑0 7 fetidum TO (passim) correptum II1 ungentum II aliquot 2 8 obtimum 0 licoria 0 9 myrram ZT* mustum II2 10 teste IP aliqait II (∑) 11 conspiciat II1 quia] qui 2 12 mandentar T 13 peccatoris II1 15 ungentum II bis prof. II 17 horam 2 orS II, S in ras. m. 2 18 Bcribt. Tl 19 seraaoit 2 21 qa 0 tenebras 2 22 belial IPTOv ) [*]( XIII. Cass. 2. ) [*]( 27 )

NESTEROS: Haud recte uirtutem definitionis explorat qui non omnia diligenter prolatae sententiae uerba perpendit. praediximus namque huiusmodi homines disputandi tantum habere peritiam et elocutionis ornatum, ceterum scripturarum uenas et arcana spiritalium sensuum intrare non posse. etenim uera scientia non nisi a ueris dei cultoribus possidetur, quam is utique non habet populus cui dicitur: audi popule stulte, qui non habes cor: qui habentes oculos non uidetis: et aures, et non auditis, et iterum: quia tu scientiam reppulisti, et ego repellam te ne mihi sacerdotio

fnngaris. cum enim in Christo omnes thesauri sapi- entiae et scientiae absconditi esse dicantur, quomodo is, qui Ghristum inuenire contempsit aut inuentum sacrilego ore blasphemat aut certe catholicam fidem inmundis operibus polluit, ueram scientiam adsecutuB esse credendus est? spiritus enim dei effugiet fictum, nec habitat in corpore subdito peccatis. non ergo alias ad scientiam spiritalem nisi hoc ordine peruenitur, quem unus prophetarumeleganter expressit: seminate nobis ad iustitiam, metite spem uitae, inluminate uobis lumen scientiae. [*]( 14 Hierem. 5, 21 16 OB. 4, & 18 CoL 2, 8 22 Sap. 1, 5 et 4 26 Os. 10, 12 (LXX) ) [*]( 2 scribt. Υ 3 e om. Σ uirorum sanctorum T 6 archana II2 ΥΟ 8 hwt ∑II non 0 11 locutionis 2 scribt. T 12 archana IP 14 his IP 15 oculus II1 16 et ante non om. 2 auditis II2 (t in ras. 2 litt. m. 2): audietis ∑ΥΟ 17 reppullisti et reppellam II sacerdotio fungaris mihi T 19 aoientiae eius T 20 hia II1 O contemait ∑II1 28 habitabit IITOv et Vulg.: cf. cap. 2 24 peocato T 25 quam T profetarum eliganter II 27 inlumenate n )

primum ergo seminandum nobis est ad iustitiam, hoc est ut aotualem perfectionem operibus iustitiae propagemus, deinde metenda nobis est spes uitae, id est uirtutum spiritalium fructus expulsione uitiorum carnalium congregandi: et ita inluminare nobis lumen scientiae poterimus. quem ordinem etiam psalmographus teneri debere decernit dicens: beati inmaoulati in uia: qui ambulant in lege domini. beati, qui scrutantur testimonia eius. non enim prius dixit: beati, qui scrutantur testimonia eius et postea intulit: beati inmaculati in uia, sed prius inquit: beati inmaculati in uia, per hoc euidenter ostendens neminem recte posse ad perscrutanda dei testimonia peruenire, nisi prius per actualem conuersationem in uia Christi inmaculatus incedat.

hi ergo quos dixistis non istam quam inmundi habere non possunt, sed ψευδώνυμον, hoc est falsi nominis scientiam possident, de qua beatus apostolus, o, inquit, Timothee, depositum custodi, deuitans profanas uocum nouitates et obpositiones falsi nominis scientiae, quod in Graeco dicitur τάς άντιϑέσεις τής 20 ψευδeονύμου γνώσεως. de istis ergo qui imaginem quandam scientiae uidentur adquirere, uel de his qui cum sacrorum uoluminum lectioni ac memoriae scripturarum diligenter insistant, carnalia tamen uitia non relinquunt, in Prouerbiis eleganter exprimitur: sicut inauris aurea in naribus suis, ita mulieri male moratae species.

quid enim prodest quempiam ernamentum eloquiorum caelestium et illam pretiosissimam scripturarum speciem consequi, si eam lutulentis operibus uel sensibus inhaerendo quasi inmundissimam [*]( 6 Ps. 118, 1-2 16 I Tim. 6, 20 24 Prov. 11, 22 (LXX) ) [*]( 6 psalmografus 2 psalmigraphus T 10 beati inquit (inquid O) II O 13 prius actuali conuersatione T 14 hii ∑II histam II1 15 ψcγΔωΝ ΠΜΟΝ II ψeοΔωΝyΜωΝ Υ 16 inquid 0 18 oppositiones ∑II 20 ΓΝωοεωε ∑ ΓΝωceωc II Tac | ΝΤΙΘeceιc Te aωΝΓΜΟ|ẏ ẏΝωceωc Υ corruptissime 0 23 relincunt ∑O 24 eliganter II 25 mulieris T 26 prodeest 0 quempiam om. X ornamenta T 27 scribt. T. ) [*]( 27* )

de huiusmodi animabus, quae nequaquam stabiliter timorem domini possidentes (de quo dicitur: timor domini disciplina et sapientia est) scripturarum adquirere sensum de iugi earum meditatione conantur, satis proprie in Prouerbiis memoratur: ut quid fuerunt diuitiae insipienti? possidere enim sapientiam excors non poterit. in tantum uero ab illa eruditione saeculari, quae carnalium uitiorum sorde polluitur, uera haec et spiritalis scientia submonetur, ut eam in nonnullis elingnibus ac paene inlitteratis sciamus nonnumquam admirabiliter uiguisse.

quod in apostolis multisque etiam sanctis uiris euidentissime conprobatur, qui non inani foliorum dilatabantur luxuria, sed ueris spiritalis scientiae fructibus curuabantur: de quibus in Actibus apostolorum scriptum est: uidentes autem Petri constan.tiam et Iohannis, et conperto quod homines essent sine litteris et idiotae, admirabantur. et idcirco si tibi curae est ad eius inmarcescibilem fragrantiam peruenire, cunctis primum conatibus elabora, ut a domino puritatem castitatis obtineas.

nullus enim in quo adhuc carnalium [*]( 4 Sir. 15, 9 6 Ps. 49, 16 9 Prov. 15, 33 (LXX) 12 Proy. 17, 16 (LXX) 21 Act. 4, 13 ) [*]( 1 confricet (ce in ras. m. 2) T cenosis TITO 4 Bordescant T 5 peccatore 2 pnlcra O 6 prof. II 7 de huiusmodi...... 13 non poterit om. 0 10 scribt. T 11 conatur Z 12 profuerunt T 13 excorB] cordis T 14 uero] enim T quae] qui II1 15 summonetor II 16 inliteratis T 17 ammirabiliter H 18 qui] quia II1 19 filiorum II1 21 scribtum T 22 et ante conperto om. T 23 literis T ideotae II1 post admirabantur in 0 cap. 17 incipit 24 cura S flagrantiam SIIT fraglant. 0 26 optineaa 2T accipias II )

qua coniugatione uirtutum euidentissime nos uoluit erudire de uigiliis atque ieiuniis ad castitatem, de castitate ad scientiam, de scientia. ad longanimitatem, de longanimitate ad suauitatem, de suauitate ad spiritum sanotum, de spiritu sancto ad caritatia non fictae praemia peruenirf. cum igitur hao disciplina atque hoc ordine tu quoque perneneris ad scientiam spiritalem, habebis procul dubio sicut diximus non sterilem nec inertem, sed uiuidam fructuosamque doctrinam, semenque salutaris uerbi, quod a te fuerit audientium cordibus conmendatum, subsequens spiritus sancti imber largissimus fecundabit ac secundum id quod propheta poliieitus est dabitur pluuia semini tuo, ubicumque seminaueris in terra: et panis frugum terrae tuae erit tibi uberrimus, et pinguis.