De consolatione philosophiae

Sicut enim artifex faciendae rei formam mente praecipiens movet operis effectum et, quod simpliciter praesentarieque prospexerat, per temporales ordines ducit, ita deus providentia. quidem singulariter stabiliterque facienda. disponit, fato vero haec ipsa, quae disposuit, multipliciter ac temporaliter amministrat.

Sive igitur famulantibus quibusdam providentiae divinis spiritibus fatum exercetur seu anima seu tota inserviente natura seu caelestibus siderum motibus seu angelica virtute seu daemonum varia sollertia, seu aliquibus horum seu omnibus fatalis series texitur, illud certe manifestum est immobilem simplicemque gerendarum formam rerum esse providentiam, fatum vero eorum, quae divina simplicitas gerenda, disposuit, mobilem nexum atque ordinem temporalem.

Quo fit, ut omnia, quae fato subsunt, providentiae quoque subiecta sint, cui ipsum etiam subiacet fatum, quaedam vero, quae sub providentia locata sunt, fati seriem superent; ea vero sunt, quae primae propinqua. divinitati stabiliter fixa fatalis ordinem mobilitatis excedunt.

Nam ut orbium circa. eundem cardinem sese vertentium, qui est intimus. ad simplicitatem medietatis accedit ceterorumque extra locatorum veluti cardo quidam, circa quem versentur, exsistit, extimus vero maiore ambitu rotatus, quanto a puncti media individuitate discedit, tanto amplioribus spatiis explicatur. si quid vero illi se medio conectat et societ, in simplicitatem cogitur diffundique ac diffluere cessat, simili ratione, quod longius a prima mente discedit, maioribus fati nexibus [*]( 5 percipiens PT2LV2KE 6 movet om. P praesentariaeque P, )[*](PTLVDKE) [*]( ut nA r\', DKE 20 fatum — Nimis quidem (104, 12) desunt \'? E ..21 locuta PT1 28 amplicatur P 29 illis e T\'ZF\' illis eat f illis (e om.) K coniectat P (-at <M f<M.) T1 ) [*]( MVH. BoetkiM, CODa. (Weinberger.) )

implicatur ac tanto aliquid fato liberum est, quanto illum rerum cardinem vicinius petit. Quodsi supernae mentis hae-

serit firmitati, motu carens fati quoque supergreditur necessitatem. igitur uti est ad intellectum ratiocinatio, ad id quod est id quod gignitur, ad aeternitatem tempus, ad

punctum medium circulus, ita est fati series mobilis ad providentiae stabilem simplicitatem. Ji.a series:; caelum ac sidera movet, elementa, in se invicem temperat et alterna commutatione transformat; eadem nascentia occidentiaque omnia per similes fetuum seminumque renovat progressus.

Haec actus etiam fortunasque hominum indissolubili causarum conexione constringit, quae cum ab immobilis providentiae-

dentiae proficiscatur exordiis, ipsas quoque immutabiles esse necesse est. Ita enim res optime reguntur, si manens\'. in divina mente simplicitas indeclinabilem causarum ordinem promat, hic vero ordo res mutabiles et alioquin temere fluituras propria incommutabilitate coherceat.

Quo fit, ut, tametsi vobis hunc ordinem minime considerare valentibus confusa omnia perturbataque videantur, nihilo minus tamen suus modus ad bonum dirigens cuncta.

disponat. Nihil est enim, quod mali causa ne ab ipsis qu*\' dem improbis fiat; quos, ut uberrime demonstratum est. bonum quaerentes pravus error avertit, nedum ordo de

summi boni cardine proficiens a suo quoquam deSecta.exordio. Quae vero, inquies, potest ulla iniquior esse confusio, quam ut bonis tum adversa.

tum DrosDera, malis etiam tum optata. tum odiosa. contingant? Num igitur ea mentis integritate homines degunt, ut, quos probos improbosve censuerunt, eos quoque, uti existimant, esse necesse sit. [*]( 11 cf. Cic.Dedivin. 1125: fatum autem id appello, quod Graect ειμαϱμἑνην id est ordinem seriemque causarum, cum causae causa nexa rem ex se gignat 24 de Tito Bostrensi r. KlingBer 89, 4 ) [*]( PTLVDK ) [*](3 snpergredietar Baa. (cuH. Plan.: ύπεϱαναβήσται) 7 testabi- lem P 13 proficiscantur L2 ipsam . , immutabilem T2 F\' 21 nec P emproCIscantur Immuta1em.-., 24 proficiscens L2 Aur. Peip., cf. Eng. 29 censuerunt T2V2 )

Atqui in hoc hominum iudicia, depugnant et, quos alii praemio, alii supplicio dignos arbitrantur.

oed concedamus, ut aliquis possit bonos malosque discernere; num igitur poterit intueri illam intimam temperiem, velut in corporibus dici solet, animorum?

Non enim dissimile est miraculum nescienti, cur sanis corporibus his quidem dulcia, illis vero amara conveniant, cur aegri etiam quidam lenibus, quidam vero acribus adiuvantur.

At hoc medicus, qui sanitatis ipsius atque aegritudinis modum temperamentumque dinoscit, minime miratur.

Quid vero a-iiud animorum salus videtur esse quam probitas, quid aegritudo quam vitia, quis autem alius vel servator bonorum vel malorum depulsor quam rector ac medicator mentium ..

wub:- Qui cum ex alta providentiae specula respexit, quid unicuique conveniat, agnoscit et, quod convenire novit, accommodat.