De consolatione philosophiae

Hic iam 6t illud fatalis ordinis insigne miracuium, cum ab sciente geritur, quod stupeant ignorantes.

..Nam ut pauca, quae ratio valet humana, de divina proluncntate perstringam, de hoc, quem tu iustissimum et aequi servantissimum putas, omnia scienti providentiae diversum videtur.

Et victricem quidem causam dis, victam vero Catoni placuisse familiaris noster Lucanus ammonuit.

Hic igitur quicquid citra. spem videas geri, rebus quidem rectus ordo est, opinioni vero tuae perversa confusio.

Sed sit ; aliquis ita bene moratus, ut de eo divinum iudicium pariter humanumque consentiat, sed est animi viribus infirmus, cui si quid eveniat adversi, desinet colere forsitan innocentiam, per quam non potuit retinere fortunam.

Parcit itaque sapiens dispensatio ei, quem deteriorem facere possit [*](19 sq. Verg. Aea. II 426: iustissimus uaas .. et servantissimus aequi 22 Lucan. 1128 victrix causa deis placuit, sed victa Catoni ) [*]( d1 atquin hoc P hominem P 5 veluti P ditio P T qui )[*](PTLVDK) [*]( de P 8 adiuventur 2-\' ad PV1 13 mediator F 21 diis T2L 23 rebus om.P 26 et humanum T1 Peip. 2T desinat iL devenit F ) [*]( 7* )

adversis, ne, cui non convenit, laborare patiatur. Est alius cunctis virtutibus absolutus sanctusque ac deo proximus;

hunc contingi quibuslibet adversis nefas providentia iudicat adeo, ut ne corporeis quidem morbis agitari sinat. Nam ut quidam me quoque excellentior:

1. ἀνδϱὸς δὴ ἱεϱοῦ δέμας αἰϑέϱες οἰϰοδόμησαν
.

Fit autem saepe, uti bonis summa rerum regenda.

deiera.tur, ut exuberans retundatur improbitas. Aliis mixta quaedam pro a.nimorum qualitate distribuit, quosdam ... remordet, ne longa, felicitate luxurient, alios duris (sinit)

agitari, ut virtutes animi patientiae usu atque exercitatione confirment. Alii plus aequo metuunt, quod ferre possunt, alii plus aequo despiciunt, quod ferre non possunt;

hos in experimentum sui tristibus ducit. Nonnulli venerandum saeculi nomen gloriosae pretio mortis emerunt, quidam suppliciis inexpugnabiles exemplum ceteris praetulerunt invictam malis esse virtutem; quae quam recte atque dispo-

site et ex eorum bono, quibus accedere videntur, Rant, nulla dubitatio est.

Nam illud quoque, quod improbis nunc tristia., nunc optata. proveniunt, ex eisdem ducitur causis. Ac de tristibus quidem nemo miratur, quod eos malo meritos omnes existimant — quorum quidem supplicia. tum ceteros [*]( 6 ParmeMtdt tribuebat Peip. (coll. 8,56 << 1C, 1 Diels) ) [*]( PTLVDK ) [*](6 AKAPOC V Aur. Laud ANAPOC E\' anapos P AH PV Aur. Laud f<p<w T* fpoc D rpor V MpM) r<-J. δέμας Haupt (Henn. III 146) Δ L ααιμαις P ααινας F δαινας Aur. K δαιμας rel. AIEeEPC y οιϰο- δονησαν F OIKOAOecHAK P OIKAAOAXNICAN JT 7 ut P 8 exuperana F, cy. supra 29,13 10 remordet (rerum s. s.) F itaque et rerum <t ex quo pendet, ablativus rehtt mutatione (cf\'. 21, 6; 44,2: 54, 6) videtur MCtdtMe (de glussis codicis F, quae ad aliam lectionem pertinent, cf. 9, 19; 42,19; 44,14; 79,25; 89,13; 105,28), remordet corruptum censet Baa. (coM. Plan.: ἀηδοῡς συγχωϱεī πειϱαϑη̄ναι), v. Eng. iQxorient P1T1 duris (permittit <. a.) F (sinit) j5oMd 11 agit. (sinit) Goth. quidam Obb. <. XY. agit. 〈vult〉 JHMM. virtute f, ut ctd. Z virtutis T f-D 12 mutunnt F possunt — (13) ferre OM. Vi alii — possunt om. P lo saeculis Βασ. 18 accidere ZT\', cf-. 86,16 20 eis P 21 male P(?), L2 Peip. )

In qua re illud etiam dispensari credo, quod est forsitan alicuius tam praeceps atque importuna natura, ut eum in scelera potius exacerbare possit rei familiaris inopia; huius morbo providentia collatae pecuniae remedio medetur.

Hic foedatam probris conscientiam spectans et se cum fortuna sua comparans forsitan pertimescit, ne, cuius ei iucundus usus est., sit tristis amissio; mutabit igitur mores ac, dum fortunam metuit amittere, nequitiam derelinquit.

Alios in cladem meritam praecipitavit indigne acta felicitas, quibusdam permissum puniendi ius, ut exercitii bonis et malis esset causa supplicii.

Nam ut probis atque improbis nullum foedus est, ita ipsi inter se improbi nequeunt convenire.

Quidni, cum a semet ipsis discerpentibus conscientiam vitiis quisque dissentiat faciantque saepe, quae, cum gesserint, non fuisse gerenda, decernant?