Epistulae imperatorum pontificum aliorum

habeant illi basilicas auro coruscantes pretiosorumque marmorum ambitione uestitas uel erectas magnificentia columnarum; habeant quoque porrectas in longum possessiones, ob quas et fides integra periclitata est: quid etiam suis impietatibus uindicant communes Romanis omnibus ciuitates, ut neminem in his pie uiuere permittant, in quibus a plurimis etiam uana superstitio sine periculo colitur et sine illorum inuidia uindicatur? liceat saltem ueritati uel inter ipsa uilissima et abiecta praesepia Christum deum pie colere ac fideliter adorare. ubi et aliquando natus secundum carnem idem [*]( 1 Hierem. 6, 15. ) [*]( C 2 ne Sirm. si Vo, si * confessionem nY 3 et ignominiam.. cognouerunt om. cl) 6 fecimus «1» christi Cl) 8 discribuntur cl) amatoribus cl) 9 quid enim .. glorientur om. V 11 hii CP 13 uestram Sirm. 15 catholicae .. patiamini om. ? inserens uerba et patimini catholice fidei paulo inferius ante nusquam patimini II) 22 communis cĮł 24 uana o: uasa V, om. (I) sine periculo Y: \'cum periculo cl) 25 saltim cĮJ )

hoc, quod petimus, non. ideo petimus, quasi expauescamus pro uero interfic: deus testis est, qui uerus speculator est cordis, quia per dei gratiam nobis ut summum refrigerium est et certa spes futurae beatitudinis. si pro hac fideli adsertione iugulemur. non ergo quasi qui timeamus perpeti, ideo sumus ista prosecuti, sed ne aliorum impietatibus et crudelitatibus sanguis effusus fidelium Christianorum diu piissimum uestrae principalitatis grauet imperium.

maxime sub te, religiosissime Auguste Theodosi, qui mira deuotione contra omnes haereticos Christianae religionis pia confessione conspiras, magnum nobis apud deum fore supplicium credidimus, si apud te tam religiosum, tam piissimum imperatorem et Christo deo diuino ac plenissimo timore consecratum, quem uere ad imperium deus Christus elegit, quae sunt uerae fidei ac uerae ecclesiae, taceremus. post haec non ambigimus. quo sollicitus agas qua pater imperii, ne in orbe Romano professae fidei communionisque sinceritas affligatur. quicquid in causa sacrae fidei ac professae ueritatis sanctius gesseritis, tanto gloriosius et hic et in perpetuum Christi fauore regnabitis.

ego Marcellinus preshyter optans felicissimo imperio uestro securam quietem et in regno Christi et dei perpetuam beatitudinem, piissimi imperatores. ego Faustinus, qui non possum dignus uocari presbyter dei, optans ut et hic multos annos clementissimae diuinitatis auxilio feliciter imperetis et in futuro Christi filii dei regno perpetuam cum sanctis beatitudinem consequamini, gloriosissimi imperatores. [*](2 quasi V: ut II) 4 ut et Sirm. futura et VOtX beatitudines V 5 si om. n 6 perpeti om. Ix sed ne om. x 7 aliquorum cĮ) effundatur II) 8 diu V: ne diu itx, nedum Y 9 te om. q. religiosissimi augusti cl) 10 omnes V: eos 11 conspirans *l» 14 dei cl- 15 taceremus post V: acerrimus pontifex II) 16 ambigemus II) sollicitius Hartel in om. Ix 17 communionisquo Clt 18 in om. 19 sanctius V: sanctae q. 20 regnabitis (regnauetis n) Marcellianus presbyter obtuli JTX reliquis omissis; regnabitis Marcellinus presbyter obtulit epistola explicit feliciter /, regnabitis Marcellinus presbyter obtulit epistolam 9 reliquis omissis 23 dei p: dedi Y )

AD HAS PRECES ITA LEX AUGUSTA RESPONDIT :

Salue, Cynegi carissime nobis. Etsi nulla humanis pectoribus maior quam diuinae legis debet esse reuerentia nec adici quicquam ad eam possit, cuius ambitiosa praestantia, mundi terraeque moderatrix, omne, quod sub nobis esse uoluit fauor omnipotentis dei, propitiata custodit:

tamen, quia per Faustinum atque Marcellinum plenissimos fidei sacerdotes interpellata clementia nostra, uenti sumus ne, si per nos nihil fuisset responsum petentibus, nos uideremur annuere his, qui diuinae legi, cui seruimus, contra propositum nostrum aliquid addidissent, atque ideo ita utrumque moderamur, ut.petitionem. quae est oblata. ueneremur, fidei autem nihil ex nostro arbitrio optemus uel iubeamus adiungi. nemo enim umquam tam profanae mentis fuit. qui cum sequi catholicos doctores debeat. quid sequendum sit, doctoribus ipse constituat.

et sane probabilis et iusta laudatio precum est, quae omnem prope seriem haereticae superstitionis, quae contraria est fidei catholicae. ordinemque complexa est. nam et unde exorta et quo prouecta auctore fuisset, aperuit, quippe cum persuasu quorundam totius saeculi antiquitate mutata acti pro fide in exilium innocentes uitam cum summa laude posuerunt.

sed circa eos non est dilata ultio, qui insidiati bonis moribus et caelestibus institutis paulisper ex contentione non fide sed factione multorum mentes detestanda insinuatione peruerterent. nam usque adeo omnipotentis dei mota patientia est. ut poenam. quae criminosis post fata debetur, in exemplo omnium ante fata sentirent.

sed ne hoc quidem facto conuerti ad praeceptum dei flectique potuerunt: catholicos occultis molitionibus [*](4 addici V, corr. o 7 propitiata custoditJ cf. ep. GO § G custmlita seruauit, ep. 66 § 1 seruata custodit quia om. Sinn. 8 marcellum r. corr. Sirm. fort.<est interpellata 9 ne si o2Sirm.: nisi V 17 laudatio r": fort. illatio, cf. § 6 26 poena 1", correxi 27 sq. facta utroque loco Sirm. in exemplo omnium V: extevnplo omnia Sirrn. )

in quo petentum laudanda illatio est, qui communicantes Gregorio Hispaniensi et Heraclidae Orientali, sanctis sane et laudabilibus episcopis, optant in fide catholica sine oppugnatione alicuius ac molestia uiuere nullisque appetentum insidiis conuentionibusque pulsari, quippe quibus placeat susceptam semel fidem omni in aeuum religione seruare.

sit itaque inuiolatum, quicquid esse meruit aeternum; non conuentio aliquid, non appetitio, non fraus attemptet aliena; utantur, quo in loco uoluerint, proposito suo, utantur ad catholicam fidem amore diuino, Cynegi parens carissime atque amantissime.

sublimitas tua praeceptum nostrae serenitatis, quo catholicam fidem omni fauore ueneramur, sine qua salui esse non possumus, ita iubeat custodiri. ut Gregorium et Heraclidam sacrae legis antistites ceterosque eorum consimiles sacerdotes, qui se parili obseruantiae dederunt, ab improborum hominum atque haereticorum tueatur et defendat iniuriis sciantque cuncti id sedere animis nostris, ut cultores omnipotentis dei non aliud nisi catholicos esse credamus.

UALENTINIANUS THEODOSIUS ET ARCADIUS AUGUSTI SALUSTIO PRAEFECTO URBIS. Desiderantibus nobis contemplatione uenerationis antiquitus iam sacratae basilicam Pauli apostoli pro sanctimonio religionis ornare, pro quantitate conuentus amplificare, pro studio deuotionis attollere gratum fuit tuae sublimitatis officium, quod ad inspicienda uniuersa, [*]( 3 recte Hartel 5 heraclyde V 7 circumuentionibusque Strm. 9 omne .. religiose Hartel 13 Cynegi p. c. a. a. uulgo coniungebantur cum eis quae sequuntur 15 sine scripsi: et sine V 16 heraclydam V ) [*](3. Dat. a. 386. Ed. Baronius, Annal. eccl. ad annum 386, 40. 24 archadius V 29 ad Bar.: ab V )

quare participato examine cum uenerabili sacerdote intimatisque omnibus et magnificentissimo ordini et Christiano populo, quae iubemus, sublimitas tua rem diligentiore tractatu et plena rerum inspectione discutiat. ac si placuerit tam populo quam senatui iter uetus, quod basilicae praeterit dorsum quodque ripae Tiberini amnis adiacet, innouari, ita ut praesens uia spatiis futuri operis applicetur, eatenus per architectos futurae basilicae diriget formam, quatenus se planities extructioni amica praetulerit, ne ulla inaequalitas splendorem fabricae amplificentioris oblimet; siquidem in omni moenium facie decor summus est, quem seruari oportere prima statim fronte magnarum aedificationum demonstrat intentio.

iam illud ipsa res exigit, ut et synopsis operis construendi fideli tendatur examine sumptuumque omnium iuxta pretia rerum, quae in sacratissima urbe, praetaxatio plenius ordinetur atque ad nostram clementiam debita maturitate referatur; ut communi omnium consilio nostrae quoque serenitatis nutus accedat, quo facilius id, quod deuota mens statuit, pro tantae religionis meritis explicetur. ET ALIA MANU PRINCIPIS : Diuinitas te seruet per multos annos, parens karissime atque amantissime.

Haue Piniane carissime nobis. Populum urbis aeternae gaudere concordia et optimum eligere sacerdotem et populi [*]( 1 res o: rex V exigeat V, exigat o, corr. 02 6 diligentiore F, non diligentiorem, ut adfert Meyer 8 quo V, corr. Bar. 9 tyberini V 10 spatii V, corr. Petschenig \'Neue phtlol. Bundschau\' 1888 n. 24: spatio Bar. 13 amplificentiori sublimet V, correxi menium V 16 sinopsis V pendatur Petschenig 17 quae <sunt> Meyer ) [*]( 4. Dat. 24 Febr. a. 385. Edd. Bar. ad a. 385, 6; Coustant Epp. Pont. I 639; Collectiones Conciliorum; Haenel Corp. Leg. 230. 25 SYRII V, corr. Meyer 26 habe V )

proinde quoniam religiosum Siricium antistitem sanctitatis sic praeesse sacerdotio uoluerunt, ut Ursinum improbum acclamationibus uiolarent, nostro cum gaudio memoratus episcopus esse permaneat, Piniane karissime ac iocundissime; siquidem magnum innocentiae et probitatis exemplum est in una acclamatione et ipsum eligi et ceteros improbari. Data VI. Kal. Mar. Mediolani.

Haue Praetextate karissime nobis. Licet iusta uideatur fuisse uindicta. quae illic turbulenter exercitam factionem cohercitione sedauit, ubi maxima debet esse concordia, scilicet in ecclesiae uel sede uel causa, quarum rerum utraque et modestiam poscit et cultum: tamen nos omnes, qui nuper propter illum tumultum deportatione damnati sunt, et propriae lenitate naturae et ipsius religionis ac legis contemplatione miseremur, Praetextate karissime ac iocundissime.

cunctos igitur, qui sunt eius et sortis et culpae, praecelsa snblimitas tua nostri auctoritate iudicii liberabit. hanc uero formam tenebit in posterum, ut si idem pristino statui restituti aliquid spiritu iterum gesserint inquieto, quo tranquillitas reformata turbetur, seuerissima in eos sententia proferatur. nullam enim possunt ueniam promereri, qui non desinunt peccare post ueniam. [*]( 1 nostri V, corr. 0 2 syrieiuin V 3 Ursicinum in marg. Bar., hanc formam aliis locis etiam in textum recipiens; cf. Rath, Uamasit* Bischof von Rom (1882) p. 11 adn.1 4 uiolarent V: noluerint minus apte Coust. 5 ac Bar.: iam V, atque o2 iocondissime V 8 Dat. VII. Bar. ) [*]( 5. Dat. a. 307 ante diem 15 1nensis Septembris. Edcl. Bar. ad a. 308, 4; Haenel Corp. Leg. 223. 11 liceat V, corr. Bar. 12 excitatam 02 13 sedat V, corr. Meyer maxime Bar. 15 possit r, corr. Meyer 17 regionis r, corr. 0 22 spiritni r, corr. o2 )

UALENTINIANUS UALENS ET GRATIANUS PRAETEXTATO P. U. Dissensionis auctore sublato omnis causa discordiae sopienda est, ne aliqua manente materia nihil prosit e medio sustulisse fomitem iurgiorum, Praetextate parens karissime atque amantissime.