Retractationum

Inter haec Orosi cuiusdam Hispani presbyteri consultationi de Priscilianistis et de quibusdam Origenis sensibus, quos catholica fides inprobat, quanta potui breuitate ac perspicuitate respondi. cuius opusculi titulus est: ad Orosium contra Priscilianistas et Origenistas. et ipsa enim consultatio responsioni meae a capite adiuncta est.

Hic liber sic incipit: Respondere tibi quaerenti, dilectissime fili Orosi. [*]( 1 filius C1D1GS, filiis N sacerdotum om. H 2 legitime 01 mores C1D1, maris H fui H in C2D2 s. 1. repperitur FGHMRV 3 samuhelis om. F sed D2 in ras. 4 omnis V illius] filios BFGN, filius S1, filii S2 populis C1D1 5 filiisishl C, filii* israhel (s ras.) D 7 LXX (X ras.) H, om. BFPQ, XLIV v 8 rosium H presbiterum ES, prespiterum G, om. m priscilianistas CDHP, priscillianistas cet. v post prisco add. RSzm et origeniatas 10 orosi C1D1E1, horosii 0, orosii cet. v hyspani HM, yspani D2F, spani BC1D1GS presbiteri CEM, praesbiteri D consulationi D1, conaultatione R, consolationi GS1 11 priscilianistis (is ex as H2) CDH, priscillianistas P1, priscillianistis cet. v originis C1D1 12 catholicae H preuitate El hac PQ 13 orosium (iu m. 2 in ras.) M, orosium prôm E 14 priscilianistas CD1H, pnscillanistas cet. originistas 01D1, oregianistas H consulatio DI responsionis E1M 16 respondi BD2FGNQS dilectissimae D 17 fili om. E, fili∗∗ (is ras.) C, filii Dl orosii R )

Scripsi etiam duos libros ad presbyterum Hieronymum sedentem in Bethlem, unum de origine animae hominis, alterum de sententia apostoli Iacobi, ubi ait: quicumque totam legem seruauerit, offendat autem in uno, factus est omnium reus, de utroque consulens eum. sed in illo priore quaestionem, quam exposui, ipse non solui; in posteriore autem, quid mihi de illa soluenda uideretur, ipse non tacui, sed utrum hoc annueret etiam ille consului. rescripsit autem laudans eandem consultationem meam, sibi tamen ad id respondendum non esse respondit. ego uero, quousque esset in corpore, hos libros edere nolui, ne forte responderet aliquando et cum ipsa responsione eius potius ederentur, illo autem defuncto ad hoc edidi priorem, ut, qui legit, admoneatur aut non quaerere omnino, quomodo [*]( . 4. epp. 166. 167 6 Iac. 2, 10 ) [*](1 num. om. BFPQ, XLV 11 2 hieronimum BC2DEGHMPS, hyeronimum C1V, iheronimum FNO, ieronimum R presbiterum P unus om. Dl unus-iacobi om. V 3 alter (om. et) B sentia pI, sententia quadam B iacobi apki DzF 4 eciam 01 duobus El presbiterum EMQ hyeronimum C1 V, iheronimum NO, ieronimum F, hieronimum cet. hieronymum preBbyterum v 5 bethlem OE, bethleem BD2 GHMNOPQSV, betlem Dl, bethlehem cet..v) anime 01 6 sequentia C\'D\' iacobi apostoli BRVv 7 seruaberit 01, obseruauerit 0 autem om. FH 8 factum 81 utroquae D consolens C1D1 9 illi Ml priorem M, priori E quaestione E exposui C1D1EO PQ2R, proposui eet. v solQ H in om. H 10 posterore Dl ipse ODEOPR, orn. eet. 11 urum C1D1 hoc М2 in ras. annueret (et ex it corr. C) CDtR, annueret approbaret S, adprobaret∗∗∗ (ad m. 2, hoc ras.) M, adprobaret eet. v ille om. B, illum FGNQS, illud D2 consolui C1D1H 12 rescribsit M laudans (ud m. 2 in ras.) C 13 ad *id (h ras.) C, ad eet. v non C1D1R, nacuum otium non 8, otium non cet. v esse non B respondit (o in ras. m. 2) C, respondet P1 14 quouBquae D hedere Q 15 et] ut E2 s. 1. 16 ederentur potius Bl hederentur Q, ak haberetur a mg. ededi V 17 qui] quid 01Dl amoneatur 01, ammoneatur eet. quaere D1 V1 )

Hoc opus sic incipit: Deum nostrum, qui nos uocauit.

Ad Emeritum, Donatistarum episcopum, qui in conlatione nostra, quam cum illis habuimus, eorum causam maxime agere uidebatur, aliquanto post eandem conlationem scripsi librum satis utilem, quoniam res, quibus uincantur uel uicti esse monstrantur, commoda breuitate conplectitur.

Hic liber sic incipit: Si uel nunc, frater Emerite.

Per idem tempus in oriente, hoc est in Syria Palaestina, Pelagius a quibusdam catholicis fratribus ad episcopalia gesta [*]( 1 Retract. I, 1, 8. II, 82 9 non extat 19 Aug. de gest. Pel. 1, 2. 11, 24. 35, 60 ) [*]( 1 anima (i in ras.) M eaml mè ad M, mea OS, etiam B 2 solutione G N ammittere MP1, amittere C1D1 contra H non sit bis script. H 3 quamuis BDFGNRS, qua∗∗∗s (mui ras.) C, quas cet. v 4 paruolis C1D1 regenerentur] in r. N, regenerentur a xpm V 5 damnatis D1R, damnatis C, damnandis eet. v posteriore Dl uiro OIDl ut om. H 6 nuscatur C1D1V, nascatur G 7 dum DZE 8 num. om. BFPQ, XLVI v 9 donatistarum episcopum EFOv post conlationem om. a 10 conlacionem 01 11 episcopum om. N 12 illis] in i. H eorum] et eorum EF causa CD1ERS1 13 aliquando BFOlPRSa scribsi HPl 14 quoniam ex quod S quibus] qm Ql uincantur CD1, uincuntnr eet. v 15 demonstrantur D2, uidentur B commoda om. R ueritate P 16 si uel ex siue E2 emeritae OlD 17 num. om. BFPQ, XLVII v 18 pelagi Dt, pelagii cet. 19 siria BODE palastina C1D1, palestine 02, palestina eet. )

Hic liber sic incipit: Posteaquam in manu.s nostras.

De praesentia dei scripsi librum, ubi nostra intentio contra heresem Pelagianam maxime uigilat non expresse nominatam. [*]( 2 Aug. c. Inlian. I, 5, 19. 7, 32 7 Aug. c. Iulian. I, 5, 19. op. inperf. c. lulian. II, 66. ep. 186, 31 12 ep. 185. ) [*]( *** 1 perductus C, perductus est Oa eiaquae D 2 quoniam] quem B ainodi DG, sinhodi pI, sydoni ER 3 auditus est om. CIDl docmata C 4 gratia Dl Christi] dei a aduersus (- ras.) C eam EOa 5 catholicam P1 pronunciarunt C1, pronunciauerunt Ba nostras om. BF 6 scribsi EH ne] de C1D1, ne ab B uelud E HPQ, uel a absoluta F 7 docmata CD1 8 nulla DI nisi damnatus] indemnis a 10 num. om. BFPQ. XLVIII v 11 correctione (rectione m. 2) D, conrectione V, correptione NR 12 eo HMSl scribsi H etiam om. B correccionem C1D1, conrectione F, correptione NR 13 illos] eos B imperi∗∗alibus D 14 conrigi V, corrigi* (t ras.) D et admiror om. F, etiammiror CDl 15 num. om. BFPQ, XLIX v 16 bardanum Dł 17 presentia 01 scripsi] descripsi E, ad dardanum scripsi V intentione E 18 heresim BC2FHRa pelagianum C1D1 euigilat H non] nam El expressim B )

Hic liber sic incipit: Fateor, frater dilectissime Dardane.

Posteaquam Pelagiana heresis cum suis auctoribus ab episcopis ecclesiae Romanae, prius Innocentio, deinde Zosimo, cooperantibus conciliorum Africanorum litteris conuicta atque damnata est, scripsi duos libros aduersus eos, unum de gratia Christi, alterum de peccato originali.

Hoc opus sic incipit: Quantum, de uestra corporali et maxime spiritali salute gaudemus.

Aliquanto post conlationem, quam cum hereticis Donatistis habuimus, orta est nobis necessitas pergendi in Mauritaniam [*]( 10 Aug. de grato Chr. I, 30, 32. ll, 17, 19. 21, 24. Prosp. Tir. chron. 1261 ad ann. 416 (p. 468 ed. Momms.) ) [*]( 1 quam C2Q2RV et summum CD1, summum cet. v uerum et summum a alt. et] ei Dl 4 fateor G2 in ras. frater om. E dilectissimae D\' 5 *XXVI (L desectum) M, om. BFPQ, L v 6 celestium C, celestinum BFGNS1 7 et om. H de om. BF, del. D2 originali peccato EO albinum BFGNS, albiniam E 8 pinianum om. 8 melanium Gl, melinam 0 9 hereses GNQ1S1 10 aecclesiae D romanae] ille r. H innoncentio B 11 affricanorum BGH 12 scribsi HPi aduersus (- ras.) 0 14 corporali CEPR, et corporali cet. 15 maximae D, om. B gaudemus ODI, gaudeamus cet. v 16 num. om. BFPQ, LI v 17 F hunc titulum habet: contra sermonē arrianonorum lib \'I\' erito P donatista] donatistarum epo D20a 18 aliquantum F, aliquando H 19 horta G1S1 mauretaniam MPIQ, mauretaneam Dt, mauritaneam El, mauritania HR )

Hic liber uel haec gesta sic incipiunt: GLORIOSISSIMO HONORIO AVGVSTO XII ET CONSTLVTIO ITERVM VV. CC. CONSVLIBVS XI KALENDAS OCTOBRIS CAESAREA IN ECCLESIA MAIORE.

Inter haec uenit in manus meas quidam sermo Arrianorum sine nomine auctoris sui. huic petente atque instante, qui [*]( 1 cf. Aug. ep. 87. ) [*]( 1 caesarienaem ibi] caesariensem sibi (sem 8. l. m. 2) C, cessariem si ibi Dl, cesariensi ubi R ipsa B caesariam C2HQ, cessariam Dl 2 uidemus C1D1 septem] de septem H 4 maximae Dl illo om. H, ille C1D1 egerimus (e pro 8. l. m. 2) 0, egerim D2HMOPSV 5 prouinciae (ae in ras.) D cesariensis 0 6 aecclesiae D memoratum Ql 7 aecclesiastica D testantur gesta B 8 opuacolis OIDl respondere C1D1 9 quae DI maximianiseis EI 10 explicui H 11 sic] ita HM gloriosissimo mss., gloriosissimis imperatoribus v 12 honorio om. EI agusto S1, . om. E\'v XlI om. EIOPV, duodecies (es in ras. F) E2FHMN et om. H constantio] constantino E2F1R, theodosio u iterum om. E1, VIII v 13 ūū. c̄c̄. DsOPQV, 11. č. ODIGMS, om. p, -IIII- ce. R, no El, u. cS. H, uiro consule N, quinquies centies F consule E2 XI OENB, dici XI 0, die XI cet. v octobres Q, octof> EMV, octobrium OP 14 caesarea C1DEFHNSV, caesaria 02GQ, caesareae cet. aecclesiae D maioras 01, maioris EHMOR, maiori C2, maiori. (s ras.) D, om. P 15 num. om. BFPQ) LII v 16 sermonēn H unus eras. M 17 in om. CIDl nostras a 18 petenti BC2 instanti B02 )

Hic liber post eorum sermonem, qui a capite adiunctus est, sic incipit: Eorum praecedenti disputationi hac disputatione respondeo.

Scripsi duos libros ad inlustrem uirum, comitem Valerium, cum audissem Pelagianos ei nescio quid scripsisse de nobis, quod scilicet nuptias damnaremus asserendo originale peccatum. quorum librorum titulus est: de nuptiis et concupiscentia. bonitatem quippe defendimus nuptiarum, ne putaretur earum esse uitium concupiscentia carnis et lex in membris repugnans legi mentis, quo malo libidinis bene utitur ad filios procreandos pudicitia coniugalis. ut autem duo libri essent, primus uenit in Iuliani Pelagiani manus, et scripsit [*]( 12 Aug. op. inperf. c. Iulian. praef. 16 I 10. 2, 16 Rom. 7, 23 18 Aug. c. Iulian. IIII, 1, 1. op. inperf. c. Iulian. II, 31 ) [*]( 1 et om. OSa, ac m celeritate om. Oa, e alt. in ras. m. 2 M 2 sermonem C1D1 responsioniş Q 3 adhibetis Dl quid ex quod M cui] cuique N 4 locorum a responderimus 02ER, responderemus C1D 1, responderim cet. v 5 post eorum] posterum El 6 eorum om. ER praecidenti Dl disputationi] om. PQa, hac disputatione V hac] hanc 02, hec El disputatione 02, disputationi 0 8 LXXVIII OJ, om. BFGPQ, LIII v 9 titulum om. G concupiscentia. (s ras.) F, concupiscentiis R2 ualerinum pi, ualerianum O1, ualerium comitem m 10 liber 01 11 scribsi EHM libruB 01 u.lerium D, ualerianum F 12 pelagianus 01 ei om. BQl scribsisse BMpl 13 damnarē E1 14 concupiscentiam H 15 bonitatemconcupiBcentia om. QI putetur B, putarent Q2 16 uicium 01 et lex] edex Et 17 libidinis om. N, libidine S2 utitur bene Q 18 pudititia DEG 19 prior V in om. H )

Huius operis primus liber sic incipit: Heretici noui, dilectissime fili Valeri, secundus autem sic: Inter militiae tuae curas.

Septem libros de septem libris diuinarum scripturarum, id est Moysi quinque et uno Iesu Naue et altero Iudicum, feci notatis locutionibus singulorum, quae minus usitatae sunt linguae nostrae, quas parum aduertendo sensum quaerunt, qui legunt, diuinorum eloquiorum, cum sit locutionis genus, et nonnumquam exculpunt aliquid, quod a ueritate quidem non abhorreat, non tamen id sensisse auctor, a quo id scriptum est, inuenitur, sed genere locutionis hoc dixisse credibilius apparet. multa autem in scripturis sanctis obscura [*]( 1 Aug. op. inperf. c. Iulian. I, 16. IIII, 3 2 ep. 200 et 207 ) [*]( 1 aduersQs (- ras.) C eos C1D1Q1 librum Ql quibus om. V quidam (qui a. l.) D, quedam El, quidem Ba 2 descripsit ODIEt, decerpsit cet. 11 (cf. Op. inperf. c. Iul. praef et II, 22. 25.) 3 accepi sse H ad M in ras. eadem] eodem H, ea BD2EFGNQ1S1 4 prior V liber om. B heretici-sic om. Ql dilectissimi 01, dilectissimae D 5 ualerii R, ualere Dl sic (c s. l. m. 2) E, sic incip N milicia C1, militia DI tuae (t add. tn. 2) 0, auae Dl 6 curas om. Q 7 *XXX (L desect.) M, om. BFGPQ, LIV v 8 titulum om. G loquutionum HO liberi 01 libri VII locutionum B 9 librus 01 alt. septem (tem in ras.) M scribturarum H 10 moyse C1DQ1 biesu S, ihesn N iudico R 11 loquutionibus EHP 12 quaerant Q2 s. l., quaerut Dl 13 eloquiorum] e. scripta 82 s. l. loquutionis EHP1 14 nonnunque C1 exculpant BEFGNRS1 Va,exculpent D 15 aborreat 01DEV, horreat pi, abhorreat (eat m. 2 in ras.) G id D1ERS2, id C, hoc cet. v autor C1, auctorem (om. a seq.) GS1 quo] quod C1DG G 16 id om. BDEFHNQS2a, hoc m est] esse GSl genera GS1 loquutionis EHP1 dixisset H 17 credebilius OlD1, credibilius est D2 apparit Cl scripturis DER, ****** scripturis C, litteris cet. sanctis CDER, sacris cet. )