De Peccatorum Meritis et Remissione et de Baptismo Parvulorum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VIII, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 60). Urba, Karl; Zycha, Joseph; editors. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1913.

Hinc et ipse dominus mori uoluit, ut, quemadmodum de illo scriptum est, per mortem euacuaret eum qui potestatem habebat mortis, id est diabolum, et liberaret eos qui timore mortis per totam uitam rei erant seruitutis. hoc testimonio satis etiam illud monstratur et mortem istam corporis principe atque auctore diabolo, hoc est ex peccato, accidisse, quod [*]( 2 cf. Retract. et Epist. ad Mcrcatorem (193) CSEL LVII 3 cf. I Thess. 4,16 8 Hebr. 11,1 11 Hcbr. 11,13 16 Hebr. 11, 39. 40 22Ilebr. 2,14.15 ) [*]( 1 moriturfi A 3 repentina KmlC 4 in med.om.LSPGmlKm2ACMTbd 6 credant Lm2 7 deuilia VmlGml debiles Kml omnino ow. A 8 sperantium (in mrj. al sperandarum)b 9 conuinctio LmlSP coniunctio V et conuictio A uidctnr ACmlM 10 scribtum Lml hacbreos S cbrcos K hebraeos Abd opistulaiS aepistola K cum om. V 11 sequcnter A quodam Vml sec. fidem du fidom inquid V 12 hi /I.l.m2L hii GK homines LmIS homncs G mortui s V 13 promissioue Kml 14 ospites VKmlCml 15 ita om. K 16 testomonium Vml consequuti SVG 17 pro nobis] per fidem K 22 noluit LmlSVmlGml 25 timorB A )

122

ille persuasit; neque enim ob aliud potestatem habere mortis uerissime diceretur. unde ille qui sine ullo peccato uel originali uel proprio , moriebatur dixit, quod paulo ante commemoraui: ecce ueniet princeps mundi,— idest diabolus, qui potestatem habet mortis in me nihil inucniet, id est peccati, propter quod homines mori fecit. et quasi diceretur ci: \'quare ergo moreris?\' sed ut sciant omnes, inquit, quia uoluntatem patris mei facio, surgite, eamus hinc, id est, \'ut moriar non habens mortis causam de peccato sub auctore peccati, sed de oboedientiae iustitia factus oboediens usque ad mortem\'. et hoc ergo illo testimonio demonstratum est et, quod timorem mortis fideles uincunt, ad agonem ipsius fidei pertinere, qui profecto defuisset, si mox esset credentes inmortalitas consecuta.

Quamuis itaque multa dominus uisibilia miracula fecerit, unde ipsa fides uelut quibusdam primordiis lactescentibus germinaret et in suum robur ex illa teneritudine coalesceret — tanto est enim fortior, quanto magis iam ista non quaerit —, tamen illud, quod promissum speramus, inuisibiliter uoluit expectari, ut iustus ex fide uiueret, in tantum ut nec ipse qui die tertio resurrexit inter homines esse uoluerit, sed eis demonstrato in sua carne resurrectionis exemplo, quos huius rei testes habere dignatus est, in caelum ascenderit illorum quoque se oculis auferens nihilque tale cuiusquam eorum carni iam tribuens, quale in carne propria demonstrauerat, ut et ipsi ex fide uiuerent eiusque ustitiae, in qua ex fide uiuitur, praemium, quod post erit uisibile, nunc interim per patientiam inuisibiliter expectarent. ad hunc intellectum credo etiam illud esse referendum, quod ait de sancto spiritu: non potest ipse uenire, nisi ego abiero. hoc enim erat dicere: \'non poteritis iuste uiuere ex fide, quod de meo dono, id est de sancto spiritu, habebitis, nisi [*]( 3 Ioh. 14, 30. 31 9 cf. Phil. 2, 8 17 cf. Rom. 1, 17 20 cf. Marc. 16,7, Luc. 24, 48 26 Ioh. 16, 7. ) [*]( 3 morieba*tur L 4 diabolos Vml habebat zd 5 quod om. V 7 inquit om. z 9 actore K obocdientia ct iust. sMTbd 10 fin. et eras. L 11 timore LmlSVGml 12 inmortalitatis Kml consequutaSFG 13multa om. S 14 ipse Lml quisbusdam Lml lactantibus KAM latesccntibus C lactentibus b 15 conualesceret T 16 enl in mg. add. Km2 17 expcctare Lml lQsuoSVmlPGml 21 aufcrans LvilSGml cuiusquc P 22quale*r 24 post crit] poterit Kml poterant (s.l. 1 n)Km2 postea erit zTbd 25 esset A 26 sco de spiritu KG de spu sco PAbd )

123

a uestris oculis hoc quod intuemini abstulero, ut spiritaliter cor uestrum inuisibilia credendo proficiat\'. hanc ex fide iustitiam identidem loquens de spiritu sancto ita commendat: ille, inquit, arguet mundum de peccato, de iustitia, de iudicio: de peccato quidem, quia non crediderunt in me, de iustitia, quia ad patrem uado etiam non uidebitis me.quaeestistaiustitiaqua eum non uiderent, nisi ut iustus ex fide uiueret et non respicientes quae uidentur, sed quae non uidentur spiritu ex fide spem iustitiae expectaremus?

Qui autem dicunt: si peccato mors ista corporis accidisset, non utique post remissionem peccatorum, quam redemptor nobis tribuit, moreremur, non intellegunt quomodo res, quarum reatum, ne post hanc uitam obsint, deus soluit, tamen eas ad certamen fidei sinit manere, ut per illas erudiantur et exerceantur proficientes in agone iustitiae. posset enim et alius hoc non intellegens dicere: \'si propter peccatum dixit deus homini: in sudore uultus tui edes panem tuum, et spinas et tribulos pariet tibi terra, quare et post remissionem peccatorum labor hic permanet et haec dura et aspera parit etiam terra fidelium? item si propter peccatum mulieri dictum est: in gemitu paries, cur etiam post peccatorum remissionem feminae fideles eosdem dolores in parturiendo patiuntur?\' et tamen constat propter peccatum, quod admiserant, illos a deo primos homines haec audisse atque meruisse nec resistit his uerbis diuini libri, quae posui de labore hominis et de parturitione mulieris, nisi qui prorsus alienus a fide catholica eisdem litteris aduersatur.

Verum quia et tales non desunt, quemadmodum eis hac quaestione proposita respondemus dicentes ante remissionem esse illa supplicia peccatorum, post remissionem autem certamina [*]( 2 cf. Phil. 3, 9 3 Ioh. 16, 8-10 7 cf. Rom. 1, 17. Gal. 3, 11 10 Pelagiani 16 Gen. 3, 19. 18 20 Gen. 3,16 ) [*](1 a om.z 2 idemtidem LmIV 4et de iustitia A et de iudicio AMbd . 5 credunt Lml crederint (ri s.l.) Am2 6 nouidebitis K jin. qu*aS 7 uiderunt z lOita LmlSVmlPGml 11 accedissetyl redemtor LC 12 quorum Kml 13eos LmlSVmlPGKml 14sinitCp.c. 17 terra pariet tibi zA 18 pecca- toruni om.zATd hic om. A 19 paret A 20 dic. est milL KCbd mulieris A 21 femineac Lm1Km2s.l. 22 et] nec LmlSVPG amiserant Kml ammiserant LmlC 25 nisi-litteris om.z 27 hancShQcC 2S certaminiXmi )

124

exercitationesque iustorum, ita et illis, quos de morte corporis similiter mouet, respondere debemus, ut eam et peccato accidisse fateamur et post peccatorum remissionem, ut magnus timor eius a proficientibus superetur, ad certamen nobis relictam esse non dedignemur. si enim parua uirtus esset fidei, quae per dilectionem operatur, mortis metum uincere non esset tanta martyrum gloria nec dominus diceret: maiorem hac caritatem nemo habet, quam ut animam suam ponat pro amicis suis. quod in epistola sua Iohannes ita dicit: sicut ille animam suam pro nobis posuit, sic et nos debemus animam pro fratribus ponere. nequaquam igitur in morte pro iustitia subeunda uel contemnenda laudaretur praecipua patientia, si mortis non esset magna multumque dura molestia. cuius timorem qui uincit ex fide, magnam ipsius fidei conparat gloriam iustamque mercedem. unde mirandum non est et mortem corporis non fuisse euenturam homini, nisi praecessisset peccatum, cuius etiam talis poena consequeretur, et post remissionem peccatorum eam fidelibus euenire, ut in eius timore uincendo exerceatur fortitudo iustitiae.

Caro enim, quae primo facta est, non erat caro peccati, in qua noluit homo inter delicias paradisi seruare iustitiam. unde statuit deus, ut post eius peccatum propagata caro peccati ad recipiendam iustitiam laboribus et molestiis niteretur. propter hoc etiam de paradiso dimissus Adam contra Edem habitauit, id est contra sedem deliciarum, ut significaret quod in laboribus, qui sunt deliciis contrarii, erudienda esset caro peccati, quae in deliciis oboedientiam non [*]( 5 cf. Gal. 5, 6 7 Ioh. 15, 13 9 I Ioh. 3,16 10 cf. Eugippii Exc. CSEL IX 1072—1075 23 cf. Gen. 3, 23 ) [*]( 2 peccata Kmlb de peccato T accedisseV 3 a] acT 4 denegemus Gm2 5 erat V operatur mortis: mctum sqq.b 6 essct] posse LmlSVPGml posset Gm2 dicere Kml 7 maiore S maiora Vml caritate LSG 8 ponat quis (quis s.l.m3)G 9 ille pro nobis an. suam posuit PM sicut Lml 10 animas bd a uoc. nequaquam inc.Ewj. 11 morte P subeunde Lml 13 timor est P uicit Lml 15 uenturam LSV PM praecepisset LmlSml 16 et]ut VA 17 peccatore Kml eam] etiam T cum fidelinus K excrcetur LmlSVmlG exerceretur Pd 18 iustiae V 19 in—caro peccati om.z 22 iustitia V laboris LmlSVPG modestiisV eniteretur d 23 eiectus KCb demissus A cden sLP edenSVGKbd aedSiUA habitabit Lm7 id cst qui £ ? 24 contrari Kml 25 peccato Vml quae-peccati inmg.Lm2A delicis Vml dilicis A )

125

seruauit, antequam esset caro peccati. sicut ergo illi primi homines postea iuste uiuendo-und.c merito creduntur per domini sanguinem ab extremo supplicio liberati—non tamen in illa uita meruerunt ad paradisum reuocari, sic et caro peccati, etiamsi remissis peccatis homo in ea iuste uixerit, non continuo meretur eam mortem non perpeti, quam traxit de propagine peccati.

Tale aliquid nobis insinuatum est de patriarcha Dauid in libro Regnorum, ad quem propheta cum missus esset eique propter peccatum, quod admiserat, euentura mala ex iracundia dei comminaretur, confessione peccati ueniam meruit respondente propheta, quod illud ei flagitium facinusque remissum sit; et tamen consecuta sunt quae deus fuerat comminatus, ut sic humiliaretur a filio. quare et hic non dicitur: \'si deus propter peccatum illud fuerat comminatus, cur dimisso peccato quod erat minatus inpleuit?\' nisi quia rectissime, si dictum fuerit, respondebitur remissionem illam peccati factam, ne homo a percipienda uita inpediretur aeterna, subsecutum uero illius comminationis effectum, ut pietas hominis in illa humilitate exerceretur atque probaretur? sic et mortem corporis et propter peccatum deus homini inflixit et post peccatorum remissionem propter exercendam iustitiam non ademit.

Teneamus ergo indeclinabilem fidei confessionem. solus unus est qui sine peccato natus est in similitudine carnis peccati, sine peccato uixit inter aliena peccata, sine peccato mortuus est propter nostra peccata. non declinemus in dexteram aut sinistram; in dexteram enim declinare est se ipsum decipere dicendo se esse sine peccato, in sinistram autem per nescio quam peruersam et prauam [*]( 10 cf. II Ucgn. 12,13 24 cf. Prou. 4,27 ) [*]( 1 seruabit A 3 liberari AM in om.Eug. 4 ad] id A para- dvsum VG etiamsi (si tn mg.)l\' 5 iuste Kp.c. mcremur EugippiiV 7 no*bis pcccatum insinuatu (t ex ntl)Lm2 8 comissus (om.cum)yl 9 aniiserat Kml ammiserat C commiserat b 11 illud om.zd sit] est A Eugippii V 12 ut-comminatus om. V ut—filio om.T humiliatur Kml 13nonom. A 14 quur LSV qllrG dcmissoGwZ fin. qui Ktnl 15 sic LmltiV, om. Aeug. V 16 subsequutum S subsecutā A 17 effectā A exemplum Eug. impictas A 18 pvouaretur SV et all. om. Ab 21 fidei indeclinabilem confessionem Eug. 23 uixit in carue inter alicna peccata Eug. pcccato] peccata V 24 dextram LSm1PGMd dexatram 7 aut] add. in LSVGbd 25 dextraSVff dextram LPJI dextera C 26 in sinistra SV PGGEug. V et] atque KCb )

126

securitatem se tamquam inpune dare peccatis. uias enim, quae a dextris sunt, nouit dominus, qui solus sine peccato est et nostra potest delere peccata; peruersae autem sunt, quae a sinistris, amicitiae cum peccatis. tales etiam illi uiginti annorum adulescentuli figuram noni populi praemiserunt, qui in terram promissionis intrarunt, qui nec in dextram nec in sinistram dicti sunt declinasse. non enim et uiginti annorum aetas conparanda est innocentiae paruulorum, sed, ni fallor, hic numerus mysticum aliquid adumbrat et resonat. uetus enim testamentum in quinque Moysi libris excellit, nouum autem quattuor euangeliorum auctoritate praefulget. qui numeri per se multiplicati ad uicenarium perueniunt; quater enim quini uel quinquiens quaterni uiginti sunt. talis populus, ut praedixi, eruditus in regno caelorum per duo testamenta, uetus et nouum, non declinans in dextram superba praesumptione iustitiae neque in sinistram secura dilectione peccati in terram illius promissionis intrabit, ubi iam peccata ulterius nec nobis donanda optemus nec in nobis punienda timeamus ab illo redemptore liberati, qui non uenundatus sub peccato redemit Israhel ab omnibus iniquitatibus eius siue propria cuiusquam uita commissis siue originaliter tractis.

Non enim parum scripturarum diuinarum auctoritati ueritatique cesserunt, qui, etsi noluerunt litteris suis aperte exprimere paruulis remissionem necessariam peccatorum, redemptionem tamen eis opus esse confessi sunt. alio quippe uerbo, etiam [*]( 1 Prou. 4, 27 4 cf. Num. 14, 29 sqq. 6 cf. Ios. 23, 6 17 cf. Rom. 7, 14 ) [*](1 securitate A tamquam m3s.exp. naq: V inpone Lm1Sm1Vm1Gm1 2 ad K qui*solus Lm2 3 perucrsa Vm1 4 sinistris] add. sunt b 5 ado- lcscentuli PmlGm2r 6 dexteram GmlACdEug. 7 enim et] enim e Lml SVmlGml enim hec Lm2Vm2 enim PGm2d enim ea b 8 nisi LmlPGm2A numerumLmJ misticum zA lOquatuorFCiU euangeliorum (in mg. al cuangelistarum) b 11 uicenarium AMbEug. uicena K nicenum cet. pcruenerunts 12 quinquies Vm2Gm2r Evg. 13 in regno eruditus P 14111] ad A AextcTamGmlKCbd 15dolectatione Pbd in terra V interM illius mn. zCTd promissiones M 16 intrant z intranit AMEug. V ibiGm1 optamus Eug. 17 teneamus A timemus Eug. redemtore L uenumdattis AM 18 peccatore A redimit LSVG demittit A 20 scripturarum om. z paginarum Td, b in mj. post diuin. add. m2s.l. litteraruL 21 csensers. cesser m3G noluerint AM 22 paruulis suis K redemtione LEug. 23 eis s.l.m2V necesse esse (in mg. al opus) b )

127

ipso de christiana eruditione deprompto, nihil aliud omnino dixerunt. nec dubitandum est eis qui diuina scripta fideliter legunt, fideliter audiunt, fideliter tenent, quod ab illa carne, quae prius uoluntate peccati facta est caro peccati, deinceps per successionem transeunte in omnes transcriptione iniquitatis et mortis caro sit propagata peccati excepta una similitudine carnis peccati, quae tamen non esset, nisi esset caro peccati.

De anima uero, utrum et ipsa eodem modo propagata reatu, qui ei dimittatur, obstricta sit-neque enim possumus dicere solam carnem paruuli, non etiam animam indigere saluatoris et redemptoris auxilio alienamque ab ea esse gratiarum actione, quae in Psalmis est, ubi legimus et dicimus: benedic, anima mea, dominum et noli obliuisci omnes retributiones eius, qui propitius fit omnibus iniquitatibus tuis, qui sanat omnes languores tuos, qui redimit de corruptione uitam tuam —, an etiam non propagata eo ipso, quo carni peccati aggrauanda miscetur, iam ipsius peccati remissione et sua redemptione opus habeat, deo per summam praescientiam iudicante, qui paruulorum ab isto reatu non mereantur absolui, etiam qui nondum nati nihil alicubi propria sua uita egerunt uel boni uel mali, et quomodo deus, etiamsi non de traduce animas creat, non sit tamen auctor reatus eiusdem, propter quem redemptio sacramenti necessaria est animae paruuli, magna quaestio est aliamque disputationem desiderat, eo tamen, quantum [*]( 12 Ps. 102, 2-4 19 cf. Kom. 9, 11 ) [*](1 ipsi Vm2 christiauae K (leprom+ttofi cras.) L dcpromto SYGC 2 dibitandum V esse zb his zMTbd diuina scripturaVA diuiiia scriptura M diuinas scripturas b 3 illo SVvJPm/G uoluptate2,i (m mg. ai uoh:ntate) 5 transscriptione*# transscriptiones A proscriptione zbd iniquitatis (in mg. al peccati) b 6 excepto KC 7 et caro Lm2d 8 eodem modo et ipsa XC 9 carnem solam A 10 paruoli Ltnl rcdemptris (ris in ras. ni2; in mg. m2 1 redijtoris) V redemtoris LEug. 11 esse ab ea 2^17 actione KmlC 12 dno V 13 retributiollisGml 14 fit] fuit b langores LEI/g. 15 redemit VPGmlKmlAb rediniat Eug. 16 quod Eug. 17redemtioue (p s.mml)L 18 p̄sentiā (scientiā s.m2) K praescntā A paruoli Lml paruuli SVPGd 19nihihrtws.m2V 20 *egeruntL peregerunt Cb traauciTmZ 21 reatus auctor KC actor Lml reatur Vml 22redemtio (p s. m)L arūne Lm1 arume S anme V erumne P harum. e (h s. l.)G et auimae d paruoli Lml paruulis K 23 est om. K )

128

arbitror, moderamine temperatam, ut magis inquisitio cauta laudetur quam praecipitata reprehendatur assertio. ubi enim de re obscurissima disputatur non adiuuantibus diuinarum auctoritatum certis clarisque documentis, cohibere se debet humana praesumptio nihil faciens in partem alteram declinando. etsi enim quodlibet horum, quemadmodum demonstrari et explicari possit, ignorem, illud tamen credo, quod etiam hinc diuinorum eloquiorum clarissima auctoritas esset, si homo id sine dispendio promissae salutis ignorare non posset. habes elaboratum - utinam tam commodum quam prolixum I - pro meis uiribus opus, cuius prolixitatem fortasse defenderem, nisi id uererer facere defendendo prolixius.

LIBER TERTIVS.

Carissimo filio Marcellino Augustinus episcopus, seruus Christi seruorumque Christi, in domino salutem.

De quaestionibus, quas mihi proposueras ut ad te aliquid scriberem aduersus eos qui dicunt Adam, etiamsi non peccasset, fuisse moriturum nec ex eius peccato quicquam ad eius posteros propagando transisse maxime propter baptismum paruulorum, quem more piissimo atque materno uniuersa frequentat ecclesia, et quod in hac uita sint, fuerint futurique sint filii hominum nullum habentes omnino peccatum, iam duos prolixos absolueram libros. quibus [*](1 temperatuPml tempcrataV 2qua(as.ras.)Lm2 assertiaVml 3auc- toritatu C scripturarum zd,bin mg. 4 debat Kml praesumtio V 7 huncGm1 hicC 8 id] illud b possit K 9 habere laboratum (elab. V) LmlSrm1 PG habet se laboratu Kml plixum V 10 uiribus meis K illud b 11 prollxus VmlGml prolixitate Explicit liber secundus sci augustini episcopi ad marcellinum. Incip tertius LSG Explicit lib II Incipit liber tercius (litl. unc.JV Finit liber secundus de perfectione institiae. Incip epystola de causa baptismi paruulorum K Explicit lib scds sci augustini de bapt paruulorum. Incipit liber tertius eiusdem A Explicit lib II sci agustini epi ad marcellinii. Incipit liber tertius (litt. mai.) P Finit lib -II- Incip lib III 111 Per Leo \'1\' Per Finum. liber *II* Incipit epistola de causa baptismi paruulorum (liti. unc.) C ) [*](13 karissimo V agustinus VP 16 discribcrem A 17 ne Kml peccato (0 ex u) V qquāGm1 quidquam Md 18 transisset A baptismos LmlSGml baptismu (ū in ras.)V 19 frequentct LmlSPG frequentat (tat in ras.) V quid b 20 pro sint om. z; ct. pag. 71, 16 futuri quae S nullu s.l.m2G 21 lib*ros K )

129

mihi uisus sum non quidem omnibus omnium occurrisse in hac causa motibus animorum, quod uel a me uel a quoquam utrum fieri possit ignoro, immo fieri non posse non dubito, sed tamen egisse aliquid, quo de his rebus a maioribus traditae fidei defensores contra nouitates eorum qui aliter sentiunt non inermes usquequaque consisterent. uerum post paucissimos dies legi Pelagii quaedam scripta, sancti uiri, ut audio, et non paruo prouectu Christiani, quae in Pauli apostoli epistolas expositiones breuissimas continerent, atque ibi conperi, cum ad illum uenisset locum, ubi dicit apostolus per unum hominem peccatum intrasse in mundum et per peccatum mortem atque ita in omnes homines pertransisse, quandam eorum argumentationem qui negant paruulos peccatum originale gestare, quam, fateor, in illis tam longis uoluminibus meis non refelli, quia in mentem mihi omnino non uenerat quemquam posse talia cogitare uel dicere. quapropter quoniam illi operi, quod iam certo fine concluseram, nihil addere uolui, et ipsam eisdem uerbis quibus cam legi et quid mihi contra uideatur huic epistolae inserendum putaui.

Sic ergo illa argumentatio posita est: hi autem, inquit, qui contra traducem peccati sunt, ita illam impugnare nituntur: si Adae, inquiunt, peccatum etiam non peccantibus nocuit, ergo et Christi iustitia etiam non credentibus prodest, quia similiter, immo et magis dicit per unum saluari, quam per unum ante perierunt. huic ergo, ut dixi, argumento in illis duobus libris, quos ad te scripsi, nihil respondi neque [*]( 9cf. Rora. 5,12 1S Pelagius cf. De peccato originali 21, 24 (CSEL XLII 183, 13). Operis impcrf. I 56 (XLV 1078 M). Hicron. opera XXX 695. 696 M. Mercatoris Comm. super nom. Cael. (XLVIII 86 M). Zimmer, Pclagius in Irlaiul p. 296. Souter, The Commentary of Pelagius (Proccedings of the British Academy II) p. 3 sqq. ) [*](1 honiinibus Pml 2 quod s.l.m2L,om. SVtalG pr. uel om. P 4 quod z ACM traditac 5 qui alitcr (ipr. s.l.)Lml VmlKm2 qualiteri\'C/1 consisteret Kml 6 paucos A ulagii Lm1 pelagiSVml 7 uiri ut audio sancti bd parui Km2 pro paruo M profectu (u b. f ml)L,A prouectum C prouectusK in eras. V 8 apostoliom. A epistolã LC epistolaSPJI aepystolas A\',ow. V preuissimas Kml 11 quadam Kml 12 gestare om..N quam om. V 13 non refclli] n respondiq: F quaSml quia in mg. m2 V 14 uenerat] nouerant S posset alia GmlCM possit alia Kml 15 quapter Kml quo illic opcm Kml quo LmlSG ccrtc Vml 16uolui*G eidein KmlM quibus s.l.m3V,om.M mihi (hisJ.n»2)L 18 hii SA hi∗G 19quiom. A peccati*!\' illaJi aede £ a*dae VG 20inquity 22perier(er s.l.ml)G et(us. e)T dLxi. r ) [*]( LX. August. VIII pars I. Vrba et Zycha. ) [*]( 9 )

130

id mihi prorsus redarguendum proposui. nunc ergo prius illud adtende quemadmodum, cum dicunt: si Adae peccatum etiam non peccantibus nocet, ergo et Christi iustitia etiam non credentibus prodest, absurdissimum utique et falsissimum iudicant, ut Christi iustitia etiam non credentibus prosit. unde putant confici nec primi hominis peccatum paruulis non peccantibus nocere potuisse, sicut Christi iustitia prodesse ullis non credentibus non potest. dicant itaque, iustitia Christi quid baptizatis paruulis prosit, dicant omnino quod uolunt. profecto enim, si se Christianos esse meminerunt, aliquid prodesse non ambigunt. quodlibet igitur prosit, prodesse, sicut etiam ipsi adserunt, non credentibus non potest. unde coguntur paruulos baptizatos in credentium numero deputare et auctoritati sanctae ubique ecclesiae consentire, quae fidelium eos nomine non censet indignos, quibus iustitia Christi etiam secundum istos prodesse non nisi credentibus posset. sicut ergo eorum per quos renascuntur iustitiae spiritus responsione sua traicit in eos fidem, quam uoluntate propria nondum habere potuerunt, sic eorum per quos nascuntur caro peccati traicit in eos noxam, quam nondum uita propria contraxerunt. et sicut eos uitae spiritus in Christo regenerat fideles, sic eos corpus mortis in Adam generauerat peccatores; illa enim carnalis generatio est. haec spiritalis; illa facit filios carnis, haec spiritus; illa filios mortis, haec filios resurrectionis; illa filios saeculi, haec filios dei; illa filios irae, haec filios misericordiae; ac per hoc illa peccato originali obligatos, ista omnis peccati uinculo liberatos.

Postremo ad id quod intellectu perspicacissimo adsequi non ualemus, auctoritate diuina consentire cogamur. bene, quod ipsi nos [*]( 2 Pelagius. ) [*]( IproposuifV 2 cum] eu V non ea: uunc nuncS 3 ergo om.bd 4 absordissimum Lml absurdissimum—prosit om.A utique ex atque P 6 paruolis Lmlpassim potuisse om.b sicut] add. et zbd 7 nullis (n s.l.m2) V illis Mb fin. non om.z dicant om.A 8 Christi iustitia bd 9 xpianus Lm1 meminerint VM 10 prode ee(5is)S 11 ipsi s.l.m2G 12 et s.l.mlL,om.SVPG auctoritatis Krn2, om.z 13 fid. nomine eos censet indo b non censet] nocens etLmlVmlPG non cessetKmlAC dignos A 14 secundum] scm (d s.l.m2add.)V 15 possit K expositio quastionisa<W.A ante sicut 16 traiecitKACT 20*«generaucratG generatb enim s.l.m2G regeneratio G 21 carnalisSTwil pr.hacc] add. filios bd 23 * ac G 24 liberatus A 25 asequiLwI 26 ualuimusJ. cogimurXntS )

131

admonent, iustitiam Christi nisi credentibus prodesse non posse et prodesse aliquid paruulis confitentur. unde, ut diximus, necesse est eos baptizatos in credentium numero sine ulla tergiuersatione constituant. consequenter igitur, si non baptizentur, inter eos qui non credunt erunt ac per hoc nec uitam habebunt, sed ira dei manet super eos, quoniam qui non credit filio, non habebit uitam, sed ira dei manet super eum, et iudicati sunt, quoniam qui non credit, iam iudicatus est, et condemnabuntur, quoniam qui crediderit et baptizatus fuerit, saluus erit, qui autem non crediderit, condemnabitur. iam nunc uideant isti, qua iustitia temptent uel conentur adserere non ad uitam aeternam, sed ad iram dei pertinere et iudicari diuinitus atque damnari homines, qui sine peccato sunt, si quemadmodum proprium ita nullum in eis est etiam originale peccatum.

Iam ceteris, quae Pelagius insinuat eos dicere, qui contra originale peccatum disputant, in illis duobus prolixi mei operis libris satis, quantum arbitror, dilucideque respondi. quod etsi quibusdam uel parum uel obscurum uidebitur, dent ueniam et conponant cum eis, qui fortasse illud non quia parum est, sed quia nimium reprehendunt; et qui ea, quae pro natura quaestionum dilucide dicta existimo, adhuc non intellegunt, non mihi calumnientur pro neglegentia uel pro meae facultatis indigentia, sed deum potius pro accipienda intellegentia deprecentur.

Verum tamen nos non neglegenter oportet aduertere istum, sicut cum qui nouerunt loquuntur, bonum ac praedicandum uirum hanc argumentationem contra peccati propaginem non ex propria intulisse persona, sed quid illi dicant qui eam non adprobant [*]( G. Ioh. 3, 36 7 Ioh. 3, 18 9 Marc. 1G, 16 ) [*]( 1 prode ee S prod*essc V ut4 3 numeros Km2 numeru A iilaS constituere (ere in ra$.m2)V 5 nec onuV non habebunt(non in ras.s.l.m2)V 6 per eos et judicati sunt (eos m2 ex eu) K 11 iusti a temnent Kml 12 ad s.l.m2K diuinitusiudicaribd diuinatusKml 14eet etia(etia inmg.m2)K lSIam-peccatum om. Vml; in mg.m3 add. sed eis qui talia 18 componunt Kml 20 qui*ea quç L quia aequae (aeque PG) SVmlPG quia ea quae (quae om.A) KA pro natura] ponatur a LSVmlPG extimo A 21 intelligunt (in s.l.m2)G 22 indientiaKml 24 ueruntamen A negligenter Km2 aduertere] adten- dere Pd 25iustQ(u pr.s.l.)L locuntur PK bonum om.z ac] ad V 26 propaginem peccati V 27 intulisse posuisse in ras.m3V eu.4 ) [*]( 9* )

132

intimasse nec solum hoc quod modo proposui eique respondi, uerum etiam cetera quibus me in illis libris iam respondisse recolui. nam cum dixisset: si Adae, inquiunt, peccatum etiam non peccantibus nocuit, ergo et Christi iustitia etiam non credentibus prodest — quod in his quae respondi cernis quam non solum non expugnet quod dicimus, sed etiarn nos admoneat quid dicamus -, secutus adiunxit: deinde aiunt: si baptismus mundat antiquum illud delictum, qui de duobus baptizatis nati fuerint debent hoc carere peccato; non enim potuerunt ad posteros transmittere quod ipsi minime habuerunt. illud quoque accedit, inquit, quia, si anima non est ex traduce, sed sola caro, ipsa tantum habet traducem peccati et ipsa sola poenam meretur, iniustum esse dicentes, ut hodie nata anima non ex massa Adae tam antiquum peccatum portet alienum. dicunt etiam, inquit, nulla ratione concedi, ut deus qui propria peccata remittit imputet aliena.

Videsne, obsecro, quemadmodum hoc totum Pelagius non ex sua, sed ex aliorum persona indiderit scriptis suis usque adeo sciens hanc nescio quam esse nouitatem, quae contra antiquam et ecclesiae insitam opinionem sonare nunc coeperit, ut eam ipse confiteri aut uerecundatus aut ueritus fuerit. et forte hoc ipse non sentit, quod sine peccato nascatur homo, cui fatetur necessarium esse baptismum, in quo fit remissio peccatorum; quod sine peccato damnetur homo, quem necesse est non baptizatum in non credentibus deputari, quia utique scriptura euangelica fallere non potest, in qua apertissime legitur: qui non crediderit, condemnabitur; postremo quod sine peccato imago dei non admittatur ad regnum dei, quoniam nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu, [*]( 3.6 Pelagius 8 cf. Contra Iulianum Pel. VI 7, 18 (XLIV 843 M) 24 Marc. 16, 16 26 Ioh. 3, 5 ) [*]( 2 iam] et iam V respodisse Kml 3 si ml ex sed L sed SVG adeae S adQ**G inquiunt] equi dicunt V 4 et eras.V eis K hiis A iis d 5 alt. non om.A expugne∗t L expugnent SVPG 6 admonea*tL admoneant SVPG ammoneatX sequutusLSVG 7 baptissimus Pm2 munda tanti.. (s.l.ml quū)L munda tanticumSG anticu Vml illu A 8 poterunt/i 9 accidit LmlSVPGA 10 quia si] quasi LmlSVmlG 11 esset V 12 Adae tam] adętiã V adae etam K adae**ta (e et t s.l.m2) G 14 remittat VwJPG 15 hoc totum om.P 17 esset V 18 etom.zMl\'bd 19iautG uerucundatusG 20 baptissimum Pm2 21 et quod bd peccato] baptismo b 22 quem] cu A 23 fellereluS fallere (a in ras.) V iaaqua Pm2 25 posttremo V peccato] baptismo b amittatur (d s. a m2) K ammittatur C amittatur M committatur T )

133

non potest introire in regnum dei, atque ita uel in aeternam mortem sine peccato praecipitetur aut, quod est absurdius, extra regnum dei habeat uitam aeternam, cum dominus praedicens quid suis in fine dicturus sit: ucnitc, benedicti patris mei, percipite regnum quod uobis paratum est ab initio mundi, manifestauerit etiam quid sit ipsum regnum quod dicebat ita concludens: sic ibunt illi in ambustionem aeternam, iusti autem in uitam aeternam. haec ergo et alia, quae hunc sequuntur errorem, nimium peruersa et christianae repugnantia ueritati credo quod uir ille tam egregie christianus omnino non sentiat. sed fieri potest, ut etiam istorum argumentis, qui contra peccati traducem sentiunt, adhuc fortasse ita moueatur, ut audire uel nosse quid contra eos dicatur expectet; et ideo quid illi dicant qui contra peccati traducem sentiunt nec tacere uoluit, ut quaestio discutienda insinuaretur, et a persona sua remouit, ne hoc etiam ipse sentire iudicaretur

Ego autem etsi refellere istorum argumenta non ualeam, uideo tamen inhaerendum esse his quae in scripturis sunt apertissima, ut ex his reuelentur obscura aut, si mens nondum est idonea, quae possit ea uel demonstrata cernere uel abstrusa uestigare, sine ulla haesitatione credantur. quid autem apertius tot tantisque testimoniis diuinorum eloquiorum, quibus dilucidissime apparet nec praeter Christi societatem ad uitam salutemque aeternam posse quemquam hominum peruenire nec diuino iudicio iniuste aliquem posse damnari, hoc est ab illa uita et salute separari? unde fit consequens, ut, quoniam nihil agitur aliud, cum paruuli baptizantur, nisi ut incorporentur ecclesiae, id est Christi corpori membrisque socientur, manifestum sit eos ad damnationem, nisi hoc eis conlatum fuerit, pertinere. non autem damnari possent, si peccatum utique non haberent. hoc [*]( 4 Matth. 25, 34 7 Matth. 25, 46 26 cf. Eph. 1, 23 ) [*]( 2 aut] uel zbd absordius A 3 praedicaens V qui AM 6 sit ipsum] sit etia suum (u alt. s.l.m2) V 7 ambustionem (co s. a ni2) V 8 hunc] istum zd secunturz 9 perucrscjLmlSVPG repugnantia* L repugnantiaeSFmfPO 12 quid (d s.l.m. rec.)P 13 eos] nos V 15 ne∗ L nec Km2 16 refelle Vml lshiisyliis<2 aut] ut A ē∗∗G 19obstrusa A inucstigarezbd 21 dilicidissime Kml lucidissime A 22 aeternam (a jin. ex u) V possit Vml quenquam Lm2A 23 iniuste post aliquem praeb. Kb posse aliquem KJlbd 24 et] ac Kb saparariG 25 fiua (cu?.m2)A quamSTG baptizantur (e s.a)F 26 xpi id est V 27 hoc om. z 28 possint Kml )

134

quia illa aetas nullum in uita propria contrahere potuit, restat intellegere uel, si hoc nondum possumus, saltim credere trahere paruulos originale peccatum.

Ac per hoc si ambigui aliquid habent uerba apostolica, quibus dicit: per unum hominem peccatum intrauit in mundum et per peccatum mors et ita in omnes homines pertransiit, possuntque in aliam duci transferrique sententiam, numquid et illud ambiguum est: nisi quis renatus fuerit ex aqua et spiritu, non potest introire in regnum dei? numquid et illud: uocabis nomen eius Iesus; ipse enim saluum faciet populum suum a peccatis eorum? numquid etiam illud, quia non est opus sanis medicus, sed aegrotantibus, hoc est quia non est necessarius Iesus eis qui non habent peccatum, sed eis qui saluandi sunt a peccato? numquid etiam illud, quia nisi manducauerint homines carnem eius, hoc est participes facti fuerint corporis eius, non habebunt uitam? his atque huiusmodi aliis, quae nunc praetereo, testimoniis diuina luce clarissimis, diuina auctoritate certissimis nonne ueritas sine ulla ambiguitate proclamat non solum in regnum dei non baptizatos paruulos intrare non posse, sed nec uitam aeternam posse habere praeter Christi corpus, cui ut incorporentur sacramento baptismatis inbuuntur? nonne ueritas sine ulla dubitatione testatur eos non ob aliud ad Iesum, hoc est ad saluatorem et ad medicum Christum, piis gestantium manibus ferri, nisi ut per medicinam sacramentorum eius possint a peccati peste sanari? quid ergo cunctamur apostoli uerba, de quibus forte dubitabamus, etiam ipsa sic intellegere, ut his congruant testimoniis, de quibus dubitare non possumus?

Quamquam toto ipso loco, ubi per unius peccatum multorum condemnationem et per unius iustitiam multorum iustificationem [*](5 Rom. 5, 12 8 Ioh. 3,5 9 Matth. 1, 21 11 Matth. 9,12 14 cl. Ioh. 6, 54 27 cf. Rom. 5,18 ) [*](1 nulla(u s. a m2) L nullaSVPGd restet Tr 2 saltemCMbd 4 hac LSV 6 edita exp. et in mg. add. et ita Km2 7 in] et (in mg. m21 ad) T\' et om.z 9 intrare zd 10 ihm Kbd hiesum M 11 etiam] add. et LSPG 13 Iesus om.z 14 sint Gml etiam bis K 17 pr. diuina P 19 paru. non bapt. KC 20 praeter] propter LmlSVP 22 eos om.z 24 peste m2 ex perte r uoce quid noui capituli init. sumit b 25 forte] uerba r dubitamus GmlACJI deputamus V 27 quanqua (n s.l.m2) L )

135

apostolus loquitur, nihil mihi uideatur ambigui, nisi quod ait \'Adam formam futuri\'. hoc enim reuera non solum huic sententiae conuenit, qua intellegitur futuros eius posteros ex eadem forma cum peccato esse generatos, sed etiam in alios et alios intellectus possunt haec uerba deduci. nam et nos aliud inde aliquando diximus et aliud fortasse dicemus, quod tamen huic intellectui non sit aduersum, et ipse Pelagius non uno modo id exposuit. cetera uero quae ibi dicuntur, si diligenter aduertantur atque tractentur, sicut in primo duorum illorum libro utcumque conatus sum, etiamsi subobscurum pariunt rerum ipsarum necessitate sermonem, non tamen poterunt alium sensum habere, nisi per quem factum est. ut antiquitus uniuersa ecclesia retineret fideles paruulos originalis peccati remissionem per Christi baptismum consecutos.

Vnde non inmerito beatus Cyprianus satis ostendit, quam hoc ab initio creditum et intellectum seruet ecclesia. qui cum paruulos a materno utero recentissimos iam idoneos ad percipiendum Christi baptismum adsereret, quoniam consultus fuerat, utrum hoc ante octauum diem fieri deberet, quantum potuit, conatus est eos demonstrare perfectos, ne quis ipso numero dierum, quo octauo antea circumcidebantur infantes, eos adhuc perficiendos existimaret. sed cum magnum eis defensionis patrocinium praestitisset, ah originali tamen peccato eos inmunes non esse confessus est, quia, si hoc negaret, ipsius baptismi causam, propter quem percipiendum eos defendebat, auferret. potes ipsam epistolam memorati martyris [*](1 cf. Rom. 5,14 5 if. Epist. 157 (CSEL XXXXIV 469). pag. 14,13. De nuptiis ct conc. II 46 (CSEL XLII 300). Contra Iulianum VI 9 (XLIV 826 M) 7 cf. Ilieron. opera XXX 694 M 14 cf. Cypriani epist. 64 ad Fidum (CSEL III pars I 362). ) [*](1 uidetur LmlSYGA 3 qu*a L quia SVPG ex] et b 5 diu duci K diduci C 9 quodcunque A lOsuboscurum Lml ipsorum 5 12 tenet m2s. exp.pertineret A\', b fidelis Kml 13 peccati (cati aa ras. m2) T 14 cipri- anus KA 15 hocmw/.P ob S 16 ideneos Ltnl id non eos M a Gm 1 17 asseret LmlSG, (i s. fin. e m2) l\' consul*tus K 19 ne qui si pro numero LmlSPG nequi* pro num. V ne quis quasi numero bd quia (a s.l.1II1) L,bd qui SYG 20 circuncidebantur A ęstimare A existimarent M 22 non immuncsfr confisus (i ex u corr.) V quasiST 23 qua P 24 auferre liiul postes (pr. s pacne eras.) P epistulam LS )

136

De baptizandis paruulis legere, si uolueris; neque enim potest deesse Karthagini. uerum in hanc etiam nostram, quantum praesenti quaestioni satis nisum est, pauca inde transferenda arbitratus sum, quae prudenter adtende: quantum uero, inquit, ad causam infantium pertinet, quos dixisti intra secundum ueltertium diem quo nati sunt constitutos baptizari non oportere et considerandam esse legem circumcisionis antiquae, ut intra octauum diem eum qui natus est baptizandum et sanctificandum non putares, longe aliud in concilio nostro uisum est. in hoc enim, quod tu putabas esse faciendum, nemo consensit; sed uniuersi potius iudicauimus nulli hominum nato misericordiam dei et gratiam denegandam. nam eum dominus in euangelio suo dicat: \'filius hominis non uenit animas hominum perdere, sed saluare\', quantum in nobis est, si fieri potuerit, nulla anima perdenda est. aduertisne quid dicat, quemadmodum sentiat non tantum carni, sed animae quoque infantis exitiabile esse atque mortiferum sine illo salutari sacramento exire de hac uita? unde, si iam nihil aliud diceret, intellegere nostrum fuit sine peccato animam perire non posse. sed uide paulo post defendens innocentiam paruulorum quid tamen de illis apertissime fateatur: ceterum si hominesinquit, inpedire aliquid ad consecutionem gratiae possetmagis adultos et prouectos et maiores natu possent inpedire peccata grauiora. porro autem si etiam grauissimis delictoribus et in deum multum ante peccantibus, eum postea crediderint, remissa [*]( 4 cf. CSEL III pars II 718,1-11 14 Luc. 9,56 22 cf. CSELIII p. II 720,14 sqq. ) [*]( 2 kartagini LV PG cartagini KM carthagine A carthagini Cb hac etiam nra z hunc nrm M 5 tercium L 6 quam Cypr. sint Gypr. 7etsic A,om.M considerando Lm2 esse exp. L antiq: LSP sutom. 2 10 nostro] suoF nostro (in mg. al sancto) b tu om. M 11 consentit3/ 13 gratia di negandam (negandum S)LS gratia di ec (esse om. TG) neganda VPG 14 suo om. b 15 poterit iCM potest Cypr. 16 quod SV 17 carni. L carnis SV PGACM 18 ullo zAM; sed cf. 137,21 19 dicere A 20 animę A nide] inde 6 22 impedire (im s.l.m2) G aliquod K ad s.l.m2S 23 possit G possent M profectos V 26 remissa (in mg. 1 a remiss parte folii resc.) V remissio C\' )

137

peceatorum datur et a baptismo atque gratia nemo prohibetur, quanto magis prohiberi non debet infans, qui recens natus nihil peccauit, nisi quod secundum Adam carnaliter natus contagium mortis antiquae prima natiuitate contraxit! qui ad remissam peccatorum accipiendam hoc ipso facilius accedit, quod illi remittuntur non propria, sed aliena peccata.

Vides quanta fiducia ex antiqua et indubitata fidei regula uir tantus ista loquatur. qui haec documenta certissima ideo protulit, ut illud quod erat incertum, unde consuluerat ille cui rescribit et unde concilii decretum constitutum esse commemorat, ut scilicet etiam ante octauum diem, ex quo die natus esset infans, cum, si afferretur, baptizare nemo dubitaret, per haec firmamenta probaretur. neque enim hoc tunc quasi nouum aut quasi aliqua cuiusquam contradictione pulsatum concilio statuebatur scu firmabatur, quod ob?tricti originali peccato tenerentur infantes, sed cum illic illa consultatio uersaretur et disceptaretur, propter legem carnalis circumcisionis utrum eos et ante octauum diem baptizari oporteret. ideo ei qui hoc negabatnemo consensit, quia iam non consulendum necdisceptandum, sed firmum certumque habebatur animam saluti aeternae pcrituram, si hanc uitam sine illius sacramenti consecutione finiret, quamuis ab utero recentissimi paruuli solo reatu essent peccati originalis obstricti; quare illis etsi multo facilior, quod alienorum, sed tamen esset necessaria remissio peccatorum. his certis illa incerta de octauo die quaestio dissoluta est atque in concilio iudicatum homini nato, ne in [*]( 1 datur om. z dantur A a om.zd prohibere uocatur corr. m2 in pro- hibetur nec uocatur K prohibere uocatur 6 3 pecc.] peccatum P 4 antiq: LSP 5 ad remissa peccatorum accipienda iSVPGKml ACM 6 in hoc ipso codd. b 7 pcccata s.l.m2S 9 iste (in ras. m2)K,ACMb quia L quia SrGKCJlb 10 consuleritS consulerat VmlG describit (sic) V 11 cciliis A consentitum esse z 12 octauom Vml offerretur/1 13 dubitaretmlex baptizaretS 15 conciliuvl 16 illa] alia zd 17 conuersaretur Sm2 circuncisionis A 18 baptizares.iTd ei om. P 19 nagabat Gml negat K consentit KmlA 20 habeatur Kb saluti*L salutis VPGM 21 ullius VA conscquutione Ijml et quauis L Et quauis BV PJI 22 paruulis oloreatu Kml 23 quare] quia et ex corr. Km2 qui A quae CKml T facilior] add. quam A sed tamen etiam nec. (om. esset) b 25 desoluta A iudicatur V )

138

aeternum pereat, omni die licere succurrere, cum etiam de ipsa carnali circumcisione ratio redderetur, quod umbra esset futuri, non quo intellegeremus etiam baptismum octauo ex quo natus est homo die dari oportere, sed nos in Christi resurrectione spiritaliter circumcidi, qui tertio quidem post diem passionis, in diebus tamen ebdomadum, quibus tempora prouoluuntur, octauo, hoc est post sabbatum primo die, a mortuis resurrexit.