De Genesi Ad Litteram

Forte ergo animae eorum sexto illo die factae erant, ubi et ipsa imago dei recte intellegitur in spiritu mentis eorum, ut postea corpora formarentur? sed neque hoc credere scriptura eadem permittit. primo propter illam operum consummationem - quae non uideo quomodo possit intellegi, si defuit aliquid tunc non causaliter conditum, quod postea uisibiliter conderetur — deinde quia sexus ipse masculi et feminae nisi in corporibus esse non potest. quod si quisquam secundum intellectum et actionem tamquam utrumque sexum in una anima accipiendum putauerit. quid faciet de his, quae ad escam deus ipso die dedit de lignorum fructibus, quae nisi homini habenti corpus non utique congrua est? nam si et hanc escam figurate quisquam accipere uoluerit. recedet a proprietate rerum gestarum. quae primitus in huiusmodi narra- . tionibus omni obseruatione fundanda est. [*]( 8 Eccli. 18, 1 ) [*]( 3 conserta] conseruata S 5 ille S intellega S qua tQ P 6 scribtura E 7 hominem factum b 11 nam] cd b 12 ilIo. (s eras.) E eos s. l. m. 1 R illos E 13 permittit (i fin. ex a) R permittat Pb 14 cap. VIII E die illo bd diae P erant E1, (e ex f) P 15 recte R 16 conformarentur b eadem scriptura PRSbd 17 prima b 24 dedit die b 25 si et] etsi b 26 figuratae ER accipere quisquam bd 28 fuudata b )

Quomodo, inquit. ergo loquebatur eis. qui nondum audiebant nec intellegebant, quia nec erant, qui uerba perciperent? possem respondere sic eos adlocutum deum, quemadmodum Christus nos nondum natos et tam longe post futuros, nec tantum nos, sed etiam eos omnes, qui futuri sunt post nos. omnibus enim dicebat, quos suos futuros uidebat: ecce ego uobiscum sum usque in consummationem saeculi; sicut deo notus erat propheta, cui dixit: priusquam te formarem in utero, noui te, sicut decimatus est Leui, cum esset in lumbis Abraham. cur enim non ita et ipse Abraham in Adam et ipse Adam in primis operibus mundi, quae deus creauit omnia simul? sed uerba domini per os carnis eius et uerba dei per ora prophetarum temporali corporis uoce proferuntur et omnibus syllabis suis congruas temporum moras sumunt atque consumunt; cum uero deus dicebat: faciamus hominem ad imaginem et similitudinem nostram; et habeat potestatem piscium maris et uolatilium caeli et omnium pecorum et omnis terrae et omnium repentium, quae repunt super terram, et: crescite et multiplicamini et replete terram et dominamini eius et habete potestatem piscium maris et uolatilium caeli et omnium pecorum et omnis terrae et omnium repentium, quae repunt super terram, et: ecce dedi uobis omne pabulum seminale seminans semen, quod est super omnem terram, et omne lignum fructiferum, quod habet in se fructum [*]( 6 Matth. 28, 20 8 Hier. 1, 5 10 cf. Hebr. 7, 9. 10 16 Gen. 1, 26-29 ) [*]( 1 ergo loquebatur inquit PRSbd inquid El 3 eos] illos b alloquutum PR quemammodum EPRl 4 et tam] etiam PRSbd poet işţų (corr. m. 1) S 6 dicebagt (n exp. m. 1) P futuros suos S 7 in] ad S 8 profeta E prophaeta R 9 formare Et 10 abrae b 13 ora] os El ora* (m eras, (?) P 15 uero (a. I. m. 2 at ergo) E 19 repentium] reptilium PBtl reppunt B 20 et crescite — 24 terram om. b 24 panulum El 25 semen? E ) [*](12* )

seminis seminalis, quod erit, uobis ad escam, ipse sermo eius ante omnem aeris sonum, ante omnem carnis et nubis uocem in illa eius summa sapientia, per quam facta sunt omnia, non quasi humanis auribus instrepebat, sed rebus factis rerum faciendarum causas inserebat et omnipotenti potentia futura faciebat hominemque suo tempore formandum in temporum tamquam semine uel tamquam radice condebat. quando condebat, unde inciperent saecula ab illo condita, qui est ante saecula. creaturae quippe aliae creaturas alias quaedam tempore, quaedam causis praecedunt; ille autem omnia, quae fecit, non solum excellentia, qua etiam causarum effector est, uerum etiam aeternitate praecedit. sed de hoc oportunioribus deinde scripturarum locis fortassis plenius disserendum est.

Nunc de homine quod coeptum est terminetur ea moderatione seruata, ut in profundo scripturae sensu magis praestemus diligentiam requirendi quam adfirmandi temeritatem. quia enim nouerat Hieremiam deus, priusquam eum formaret in utero, dubitare fas non est; apertissime quippe dicit: priusquam te formarem in utero, noui te. ubi autem illum nosset, antequam ita formasset, etsi nostrae infirmitati adsequi uel difficile uel inpossibile est - utrum in aliquibus propinquioribus causis, sicut Leui in lumbis Abrahae decimatus est, an in ipso Adam, in quo genus humanum tamquam radicaliter institutum est; et in eo ipso utrum iam cum de limo formatus esset, an causaliter in his operibus [*]( 20 Hier. 1, 5 ) [*]( 1 seminalis in mg. m. 1 R 2 aeris-onmem om. S 8 summa. eius PRSbd qua Et 4 instraepebat E 5 inferebat Si 6 hominem quae R 7 radicerp E 8 quando] Unde R quando condebat om. EP18 unde] omne unde b 9 post saecula inc. cap. VIIII E 10 autem] autem etiam E 11 quaę Pl 12 etiam om. b praeceditj praecellit b opportunioribus Pbd 15 ceptum E coeptum (0 8. I. m. 1) S 17 prestemus E adfirmandi El 18 deus] dfis S 21 antaequam P1 antequam ilJtnii (illum exp. m. 1) S 22 adsequi E1 24 humanum genus b humanum] hominum S 26 post an add. cum bd )

factus, quae creauit omnia simul; an uero ante omnem potius creaturam, sicut elegit et praedestinauit sanctos suos ante mundi constitutionem; an potius in omnibus praecedentibus causis, siue quas commemoraui siue quas non commemoraui, priusquam in utero formaretur —: non arbitror scrupulosius quaeri oportere, dummodo Hieremiam constet ex quo est in hac luce a parentibus editus ex illo egisse uitam propriam, qua grandescens aetatis accessu posset uiuere seu male seu bene, antea uero nullo modo, non solum priusquam in utero formaretur, sed nec iam ibi formatus, antequam natus. neque enim habet ullam cunctationem apostolica illa sententia de geminis in utero Rebeccae nondum agentibus aliquid boni aut mali.

Nec tamen frustra scriptum est nec infantem mundum esse a peccato, cuius est unius diei uita super terram, et illud in psalmo: ego in iniquitatibus conceptus sum, et in peccatis mater mea me in utero aluit, ed quod in Adam omnes moriuntur, in quo omnes peccauerunt. nunc autem liquido teneamus, quaelibet parentum merita traiciantur in prolem, quaecumque gratia dei, antequam nascatur, quemque sanctificet, nec iniquitatem esse apud deum nec boni maliue agere quemquam, quod ad propriam personam pertineat, antequam natus est, illamque sententiam, qua nonnulli putant alibi peccasse magis minusque animas et pro diuersorum meritis peccatorum in diuersa corpora esse detrusas, apostolicae non conuenire sententiae, cum apertissime dictum sit nihil egisse nondum natos siue boni siue mali. [*]( 2 cf. Ephes. 1, 4 12 cf. Rom. 9, 11 15 cf. lob. 14. 5 16 Ps. 50, 7 17 cf. Rom. 5, 12 ) [*]( 2 praedistinauit PRS 4 in fine šiue-commemol\'aui om. Sl 5 scriuulosius ElPR 7 aeditus (a exp. m. 1) S 8 aetat.s P seu] sine (bis) bd seu bene seu male S 9 ante b 11 illa apostolica b 12 rebeccae utero PRSbd 17 in utero mater mea me aluit S 20 prole E1 quemque] quaeque El 22 pertineant S 25 de?trusas (s m. 1 exp.) S 26 apertissimae R 27 siue—siuej seu—seu PRSbd )

Ac per hoc alia quaestio est suo loco retractanda, quid de peccato primorum parentum, qui duo soli fuerunt, generis humani contraxerit uniuersa consparsio; nihil tamen talium mcritorum habere potuisse hominem, antequam de terrae puluere fictus esset, antequam suo tempore uiueret, nulla quaestio est. sicut enim Esau et Iacob, quos nondum natos dixit apostolus nihil egisse boni uel mali, non possemus dicere traxisse aliquid meriti de parentibus, si nec ipsi parentes egissent aliquid boni aut mali, nec genus humanum peccasse in Adam, si ipse non pecasset Adam — non autem peccasset Adam, nisi iam suo tempore uiueret, quo posset uiuere siue bene siue male —: ita frustra peccatum eius seu recte factum requiritur, cum adhuc in rebus simul creatis causaliter . conditus nec uita propria iam uiuebat nec in parentibus erat sic uiuentibus. in illa enim prima conditione mundi, cum deus creauit omnia simul, homo factus est, qui esset futurus — ratio creandi hominis, non actio creati.