Contra Faustum

Augustine

Augustine. Sancti Aureli Augustini Opera, Sectio VI, Pars I (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 25, Pars I). Zycha, Joseph editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1891.

AUGUSTINUS respondit: Quicquid de Enoch et de Helia et de Moyse scriptura sancta certis et magnis suae fidei documentis in summo culmine auctoritatis locata testatur, hoc credimus, non quod Faustus nos credere suspicatur. quid sit autem secundum naturam, quid contra naturam, homines, qui sicut uos errant, nosse non possunt. dici autem humano more contra naturam esse, quod est contra naturae usum mortalibus notum, nec nos negamus . sicut illud est, quod apostolus ait: si tu ex naturali incisus oleastro ei contra naturam [*]( 3 cf. Ioh. 9 27 Rom. 11, 24 ) [*]( 1 erga ed. Maur.: ergo lib. b huius] ihs SG 2 caecus P1 a deo b iudei C 6 conpagem redditam SlLPGMb 8 quiduae L 12 inlesus C 13 sublimi (i fin in ras.) M monf/te M precipitatus C ■ 14 quur L etiam (ti s. I.) C 15 quia (i s. 1. add. <t. rec.) CX1 16 dialecticę LSG dialectic*e (a 8. I.; a er.) M 17 mortuus (pr. u 8. 1.) L 19 Cap. LI LPSMG Agr L enoc LCM 21 locata] loca LSIGI, (ta add. m. 1) Jf 22 suscipiatur itf1 )

731

insertus es in bonam oliuam; id esse contra naturam dixit, quod est contra consuetudinem naturae, quam notitia humana conprehendit, ut oleaster insertus in olea non oleastri baccas, sed oliuae pinguedinem ferat. deus autem creator et conditor omnium naturarum nihil contra naturam facit; id enim erit cuique rei naturale, quod ille fecerit, a quo est omnis modus, numerus, ordo naturae. sed nec ipse homo contra naturam quicquam facit, nisi cum peccat, qui tamen subplicio redigitur ad naturam. ad naturalem quippe iustitiae ordinem pertinet, ut aut peccata non fiant, aut inpunita esse non ualeant . quodlibet horum sit, naturalis ordo seruatur, si non ab anima, certe a deo. uexant enim peccata conscientiam ipsique animo nocent, cum luce iustitiae peccando priuatur, etiamsi non consequantur dolores, qui uel corrigendis ingeruntur uel non correctis ultimi reseruantur. sed contra naturam non incongrue dicimus aliquid deum facere, quod facit contra id, quod nouimus in natura. hanc enim etiam appellamus naturam, cognitum nobis cursum solitumque nã:turae, contra quem deus cum aliquid facit, magnalia uel mirabilia nominantur. contra illam uero summam naturae legem a notitia remotam siue inpiorum siue adhuc infirmorum tam deus nullo modo facit quam contra se ipsum non facit. spiritalis autem eademque rationalis creatura, in quo genere et anima humana est, quanto amplius illius incommutabilis legis lucisque fit particeps, tanto magis uidet, quid fieri possit quidue non possit; quanto autem remotior inde fuerit, eo magis miratur insolita, quo minus cernit futura. [*]( 1 esse] est SG 2 contra om. SG noticia C 3 conphendit L oleas tribaccas C 4 bacas L olibe M* pingnitadinS M 6 cniq* M re.i LM 7 natura* (e er.) L 9 (et 13) iusticiae C 12 conscientiam (a 8. l.) S 13 peccando (o in ras.) M priuatur (or in V ras.) M priuantur C priuator L 17 nobimus Ml 18 ante appellamus add. nos SG naturam om. L 19 magna*lia (a er.) M 20 naturae (e in ras. am. 2) L naturam PMSlG1 naturarum S*G2 21 noticia C 24 amplius om. M illius (s. I. a Ill. 2) M 25 quod StGt posset MI 26 quid»ue (corr. ex quia due) M quidue non possit (8. l. m. 2) C inde remotior C )

732

Ac per hoc quid de Helia factum sit, nescimus; hoc de illo tamen credimus, quod uerax scriptura testatur. illud sane scimus hoc de illo factum, quod dei uoluntas habet; quod autem dei uoluntas non habet, fieri de quoquam omnino non posse. proinde si mihi dicatur posse fieri, ut caro uerbi gratia huius uel illius hominis in corpus caeleste mutetur, concedo fieri posse, sed utrum futurum sit nescio et ideo nescio, quia quid habeat de hac re dei uoluntas, me latet; illud me tamen non latet sine dubio futurum, si hoc dei uoluntas habet. porro si audiam, quod aliquid futurum erat, sed deus fecit. ne fieret, fidissime respondebo: illud potius futurum erat. quod deus fecit, non illud, quod si futurum esset, hoc fecisset. nam deus, quod facturus erat, utique sciebat et ideo simul sciebat illud futurum non fuisse, quod ne fieret facturus erat; et procul dubio potius uerum est. quod scit deus quam quod opinatur homo. unde tam non possunt futura non fieri quam non fuisse facta praeterita, quoniam non est in dei uoluntate, ut eo sit aliquid falsum, quo uerum est. quapropter omnia, quae uere futura sunt, sine dubio fient; si autem facta non fuerint, futura non erant . ita omnia, quae uere praeterita sunt, sine dubio praeterierunt.