Expositio Evangelii secundum Lucan

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Quarta (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.4). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1902.

Itaque alii duos animam et corpus accipiunt, alii animam et spiritum, ut si in terra, hoc est in corpore sibi anima spiritusque consentiant nec se inpugnent inuicem diuersis cupiditatibus, omnia in effectum uideantur orata posse deduci. quod ita fit, cum fuerint utraque unum, si subtractis inimicitiis uel solutis duo condantur in unum nouum hominem, id est anima et spiritus, ut oremus spiritu, oremus et mente. licet [*]( 1438 A ) plerique duos populos accipiant ex Israhel et ex gentibus in unum resurrectionis tempore congregandos, ut fiat in aeternum mansura perfectio, et id quod ex parte est destruatur. plerique autem uirum et uxorem consentientes sibi studio caritatis accipiunt.

itaque si in hac uita tres mensurae in eodem fermento manserint, donec fermententur et fiant unum, ut aequalitatum nulla distantia sit nec conpositi ex trium [*]( B ) diuersitate uideamur, erit in futurum diligentibus Christum incorrupta conmunio nec conpositi manebimus; nam et qui conpositi nunc sumus unum erimus et in unam substantiam transformabimur. neque enim in resurrectione aliud erit alio inferius, sicut nunc fragilis in nobis est carnis infirmitas et corporalis habitudo naturae uel uulneribus patet uel iniuriis subiacet uel sui oneris mole depressa supra terras nequit extollere altius atque eleuare uestigium., sed in simplicis [*]( C ) creaturae gratiam figurabimur, cum conpletum fuerit quod dictum est a Iohanne: Carissimi, nunc filii dei sumus, et nondum reuelatum est quid erimus, sed scimus, [*]( 2 Matth. 18, 19 9 Ephes. 2, 14 sq. 11 I Cor. 14, 15 14 I Cor. 9, 10 21 n Cor. 3, 18 23 Gal. 4, 13 28 I Ioh. 3, 2 ) [*]( 1 tunc Βχ 2 dfim (m ex a m3) P 3 quacumque BLX - 6 sibi (ue 8. bi m2) P siue X 8 ut omnia ay 9 utrique X 12 accipiunt P (a e. v m3) L 14 mensure Gj mansure ET 25 suis L et (s alt. eras.) PB, si C honeris (e ex 0 m3) P 26 aluus P (ti 8. u pr. m3) BL 28 filii P (i tert. 8. u.) )

371
quia cum reuelatum fuerit, similes ei erimus. itaque cum dei natura sit simplex — spiritus enim deus est — nos quoque in eandem imaginem figurabimur, ut qualis caelestis tales et caelestes. igitur sicut portauimus imaginem illius terreni, portemus et imaginem huius caelestis, quam animus noster debet induere. [*]( D )

Et ideo primo abhinc loco curatur hydropicus, in quo fluxus [*](14,2 sq. ) carnis exuberans animae grauabat officia, spiritus exstinguebat [*](14,7-11) ardorem. deinde docetur humilitas, dum in illo conuiuio nuptiali adpetentia loci superioris arcetur, clementer tamen, ut persuasionis humanitas asperitatem coercitionis excluderet, ratio proficeret ad persuasionis effectum et correctio [*](14,12 sq. ) emendaret affectum. huic quasi proximo limine humanitas copulatur, [*]( E ) quae ita dominicae sententiae definitione distinguitur, si in pauperes et debiles conferatur; nam hospitalem remuneraturis esse affectus auaritiae est.

postremum quasi emeritae militiae [*](14,15-21 ) uiro contemnendarum stipendium praescribitur facultatum, quod neque ille qui studiis intentus inferioribus possessiones sibi terrenas coemit regnum caeli possit adipisci, cum dominus dicat: uende omnia tua et sequere me, nec ille qui emit boues, cum Helisaeus occiderit et populo diuiserit quos [*]( F ) habebat, et ille qui ducit uxorem cogitet quae mundi sunt, non quae dei, non quo coniugium reprehendatur, sed quia ad maiorem honorem uocetur integritas, quoniam mulier innupta et uidua cogitat quae sunt domini, ut sit sancta corpore et spiritu. nam quae nupta est cogitat quae sunt mundi, quomodo placeat uiro.

sed [*]( 2 Iob. 4, 24 3 n Cor. 3, 18 4 1 Cor. 15, 48 sq. 20 Mattb. 19, 21 21 Reg. m 19, 21 22 et 24 I Cor. 7, 34 ) [*]( 2 deus] dt P (ds m2) L 4 et caelestis {-es m2) P 7 locum P (o s. um) L 10 adpetentia] de potentia PBL 11 corertitionis (h ex r pr. et c ex t pr.) P coertionisa C coercionis X cohertionis Er T 12 persuasiones P (-nis m3) L correptio PL 13 limite PBCL 15 remuneratoris P (a 8. u. m1, o ex u m2) E (v 8. o m2) muneraturis X 16 affectis P (v 8. is m2) L 21 emat P (i s. a m2) cet. et populo diuiserit 8. u. m3 P, om. L 22 cogitet (a s. P) P 26 et corpore et X ) [*]( 24* )

372
ut in gratiam, ut supra cum uiduis, ita nunc etiam cum coniugibus reuertamur, non refugimus opinionem, quam sequuntur plerique, ut tria genera hominum a consortio magnae illius caenae aestimemus excludi, gentilium Iudaeorum [*]( 1459 A ) haereticorum.

et ideo apostolus auaritiam dicit esse fugiendam, ne inpediti more gentili iniquitate malitia inpudicitia auaritia ad regnum Christi peruenire nequeamus; omnis enim auarus aut inmundus, quod est idolorum seruitus, non habet hereditatem in regno Christi et dei.

Iudaei autem corporali ministerio iuga sibi legis inponunt et ideo secundum prophetam disrumpamus uincula eorum et [*]( B ) abiciamus a nobis iugum ipsorum; Christum enim recepimus, qui ceruicibus nostris pietatis suae iugum mite suspendit. quinque autem iuga sunt uerborum decem uel quinque libri ueteris legis, de quibus in euangelio uidetur Samaritanae dicere: quinque enim uiros habuisti.

at uero haeresis uelut Eua femineo rigorem fidei temtat adfectu et lubrica facilitate prolabens lenocinia falsi decoris adfectat [*](14,18 sq. ) intemeratam neglegens pulchritudinem ueritatis. ideo igitur [*]( c ) excusant, quia nemini intercluditur regnum nisi ei quem suae professio uocis excluserit, dominus autem omnes clementer inuitat, sed nos aut desidia nostra aut error auertit.