De Noe

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Prima, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.1). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1896.

altiore autem sensu hoc intellegimus, non solum [*](B ) ab extraneorum insidiis, uerum etiam a nostris, hoc est a domesticis nobis cogitationibus cauendum, deinde obseruandum nobis non solum a malitia mentis, uerum etiam ab ipsis [*]( 6 eum fratrem PBM eum DN, appellauit et eum fratrem OM. C 7 qua re addidi significat CM et significat P (et 8. M. Mt3) T\'B significans DN 8 enim] etenim Z).V 12 alii fratres B 14 ciuitatum B et (uitatum in r<M.) r\' ciuium tantum M cibi tantum (tfh C\') ce<. o 17 non q* (d ef(M.) N 18 nomine... pictatis OM. CJtf 20 caelest!s P (is in ras. ex es) T\'B celesti C3f scelesti D et (sti tM f<M.) N Noster (oster m2) P 23 maiori F (ri ex re) 25 insidiis OM. D.V a alt. om. N ) [*]( XXXII. Ambr. p<tn t, fMc. t. ) [*]( 31 )

482
sermonibus nostris. ideoque ait: de multiloquio non effugies peccatum. ergo hoc significari uidetur, non solum operis nostri, sed etiam sermonis, qui est magis domesticus, rationem domino esse reddendam. et ideo diligentius considerandum, ne uel sermone uel opere contrahamus offensam, [*](c ) quia sicut ore confessio fit ad salutem, sic ore fit lapsus ad mortem.

Qui effuderit inquit sanguinem hominis pro sanguine hominis eius effundetur. non errauit elocutio, sed enphasis facta uerborum est, eo quod is qui effuderit sanguinem hominis ipse quasi sanguis effundetur, quod spem ei posteritatis eripiat, quia sicut sanguis fusus in terram hac atque illac spargitur ita impiorum anima corporeae fragilitatis more soluatur, quia et de anima dictum est mortem eius esse [*](D ) corruptionem, eo quod gratiae caelestis munere defrudetur et uelut conlisa malitiae scopulis salubritatis suae corpus imminuat.

mouet etiam plerosque quod dixerit: ad imaginem dei feci hominem et non dixerit: ad imaginem meam, cum ipse sit deus. sed intellege et patrem esse et filium esse. et licet per filium omnia facta sunt, tamen legimus quia pater fecerit omnia et fecerit per filium, sicut scriptum est: omnia [*](E ) in sapientia fecisti. siue ergo pater dicit, ad imaginem uerbi fecit, siue filius dicit, ad imaginem dei patris fecit. et ideo familiarem quandam et domesticam deo demonstrat hominis esse naturam, id est rationabilis hominis, secundum quod ad imaginem dei creati sumus, eaque causa inultum non esse apud deum quod in domesticum sibi animal uideat crudeliter et inpie esse commissum.

causa ergo addita uindictae facit, [*]( lProacrb.10,19 SGpn.9,6PhiloQuaest.n61 141ob 33, 28 17 Gen. 9. 6 Philo Quaest. II 62 21 Psalm. Cni 24 ) [*]( 2 signari M (ri <. M. M!<?) 9 eiTundetur P (e alt. ea? i m2) eloqantio P 10 enfasis libri his F et (h del.) y 18 iUe P (ac 8. e m2) 15 defrudetnr P defraudetur cet. 18 feci MrtpM fecit libri dixerit T\'NB, om. C, dixit cet. 23 imaginem P (a ex e) 25 quod ymago dei B 26 creati DN, ont. cc<., fort. <facti> )

483
ut primum excludamus philosophorum quorundam opiniones, [*](F ) qui negant deum curam habere super homines, deinde scientes praerogatiuam nostrae ultionis apud deum manere neque in alios committamus quod diuino iudicio uindicandum sit neque ipsi mortem uehementius pertimescamus, cum sciamus necati hominis innocentis apud deum nullum esse contemptum.

Non erit inquit diluuium, ut corrumpat omnem269 [*](A ) terram. dubium uidetur utrum enim non erit diluuium [*](B ) intellegendum sit \'quod diluuium corrumpat terram\' — hoc enim diluuia facere consuerunt — an uero (non erit tale diluuium, quo terra omnis corrumpatur\\ quod posteriora aperiunt, cum dicit omnem terram non corrumpendam; ostendit enim diluuia quidem esse futura, sed non talia quibus omnis possit terra corrumpi.

sensus autem hoc altior habet, quod iam prouidentia futura sit domini, ne tantum sit diluuium corporalium [*](c ) passionum, ut anima omnis intereat. et quidem non audeo dicere quia uidetur dominus statuere quod nullius anima possit penitus interire. quid enim de parricida dicimus? quid etiam de homicida, quid de adultero, quid de praeuaricatore? quas ei partes animae ad ueniam reseruamus? unde magis illud arbitror quod prouocet dominus deus noster, ut etiamsi quis leuiores alias habeat passiones, non penitus diuinam [*](D ) desperet gratiam nec omnimodis uicturum se esse diffidat, sed etiamsi est luxuriosus nec potest studium uitare luxuriae, ab adulterio tamen studeat temperare, sit epulandi delectatio, non stuprandi sit. set etiamsi nescio qui auarus, qui aliena diripuit, eiecit pupillos, eliminauit uiduas, uel postea tamen in paenitentiam regressus restituat quod abstulit. denique [*]( 7Gen.9,llPhitoQuaest.II63 ) [*]( 3 manere P (a ex e m2) 6 contemtum F 8 enim delT\' dilQaium non erit DN 9 malim diluuium quod 10 consneuerunt N 11 quod terra N quod OM. N 13 esse om. T\'BCM possit omnia M 19 quid de adultero <fatMpottt< ante quid etiam N 21 N == noster P non T\' (exp.) B(7, om. M<. 22 non otH. DN diuinam penitua N 25 dilectio B 26 sit. set a<y<p<t ait<nK P sit ce<. qui pr. JPjBC quis y M<. 27 pupillos F (o ex u) 28 denique OM. B ) [*]( 31* )

484
Zacchaeus ideo ueniam meruit, quia non solum se restituturum, sed quadruplum promisit quibus aliqua sustulisset, pauperibus [*](E ) quoque medietatem sui patrimonii donaturum.

Consideremus etiam diligentius quid sit quod ait: arcum meum ponam in nube, et erit signum testamenti aeterni inter me et terram. et erit cum innubilauero nubes super terram, parebit arcus meus in nube, et memor ero testamenti mei. non enim sicut plerique arbitrantur, arcum istum dicit quem aiunt homines esse, quo pluuiarum signa aliqua declarentur, in quo colores diuersi tamquam radiorum solis nunc rutilantium, nunc lumine [*](F ) clariore lucentium figurantur, unde et pluuia futura significatur, eo quod inconstantia quaedam serenitatis uersicolora illa specie demonstretur. arcum hunc irim quidam appellant, sed absit ut hunc arcum dei esse dicamus; hic enim arcus, qui iris dicitur, per diem uideri solet, nocte non apparet. etiam per ipsum diem, si obductus aer taetris nubibus fuerit, ne sic quidem uidetur, ni forte cum grauiores nubes se coeperint relaxare.

ergo uideamus ne, quia arcus, quo sagittae iaciuntur, nunc tenditur, nunc resoluitur, quandam extensionem et remissionem uideatur scriptura significare, per quam neque penitus [*](270 A ) per nimiam extensionem uniuersa rumpantur, sed sit quaedam mensura et quoddam diuinae uirtutis examen. est ergo uirtus inuisibilis dei, quae et specie istius arcus extendendi et remittendi moderatur pro diuina uoluntate misericordia potestate, quae neque omnia confundi nimia solutione neque disrumpi nimia inruptione patiatur. quam ideo in nubibus dicit poni, quia tunc maxime opus est diuinae auxilio prouidentiae, quando agmina nubium in procellas tempestatesque coguntur. ideoque [*](B ) dicit: arcum meum ponam in nube, non \'sagittam ponam\'. [*]( 1 Lnc. 19, 8 4 Gen. 9, 13-16 Philo Quaest. II 64 ) [*]( 1 zacheus PDNM zachaeus cet. se s. u. m2 P restiturum BC et corr. Pm2 T\'m1 2 aliquid B 5 ttestamenti P 14 quidam P (q &B a) uocant CM 16 per noctem DCJtf 17 tetris libri 18 coeperint se B 19 *quo P 27 patiatur post solutione transponit N 28 diuinae est N )

485
arcus enim instrumentum iaculandae sagittae est; itaque non ipse arcus uulnerat, sed sagitta. et ideo dominus in nubibus arcum magis quam sagittam ponit, id est non illud quod uulneret, sed quod habeat terroris indicium, uulneris effectum habere non soleat.