De Iacob

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

Et hoc defuncto tertium statui sibi iussit. et cum eum partim temptaret insidiis, partim cuperet terrore percellere respondit ad eum: \'non faciam uoluntatem tuam nec succumbam imperio tuo. per beatam illam fratrum passionem et nobilitatem non negabo piam germanitatem. quaeuis adhibeto supplicia, quibus magis urguens hoc proficies asperitate poenarum, ut maiora testimonia nostrae germanitatis accipias). [*]( C ) iussit itaque ei linguam amputari. at ille clamans \'uictus es\' inquit, \'Antioche, qui organum uocis abscidi iubes. confessus [*]( 3 de Macc. 402, 20 8 I Cor. 11, 3 Ephes. 5, 30 10 de j JMacc. 402, 43 sq. 11 de Macc. 402, 46 13 de Macc. 402, 51. cf. I 403, 18 16 de Macc. 403, 1 19 de Macc. 403, 5 et 24 23 Macc. II 7, 10 de Macc. 403, 30 24 de Mace. 403, 31 ) [*]( 3 ne A 6 hanc galeam nemo auferre potest 91 xE 10 par»*«*»«» A (a. m2 ricidalib;) parridalicis (is ex iis) T 12 religioni A (corr. 1n2) hi 14 <ta\'citil! scripsi citius Am1 P tuis Am2 cet. uehentiusA 19 fratrum meorum A (meorum 8. u. m2) T 20 nobilitatem A ml P nobilem uitam A m2 (s. u., add. t) cet. 21 urguens Aml urgens P urguas Am2 urgeas cet. proficias P nra A (corr. m. ant.) 23 clamans AmlP exclamans A m2 cet. 24 anthioche P et (h alt. 8. u. m. ant.) \'it\' anthioce \'K )

63
es te respondere non posse rationi maioraque probas linguae nostrae flagella quam tua uerbera. nos enim tua uerbera non timemus. tu nostrae uocis flagella non potes sustinere. sed haec flagella pietatis sunt, tua flagella perfidiae. sed etiam lingua sublata grauius te suo cadens murmure flagellabit. euadere [*]( D ) te putas, Antioche. si uocem eripias? et tacentes deus audit et magis audit. ecce aperui os meum, laxaui linguam meam. abscide linguam, sed non abscides constantiam, non uirtutem auferes, non rationem obliterabis, non eripies testimonium ueritatis, non eripies cordis clamorem. si lingua amputetur, sanguis clamabit et dicetur tibi: uox sanguinis fratris tui clamat ad me. audit enim sanguinis uocem, qui audit internas cogitationes — \'tenebrae licet operiant et parietum [*]( E ) saepta circumdent\' dicat inpius, quia nullus sibi testis adsistat — explorat uniuersa, uidet omnia deus, nec est aliquod facinus quod possit latere omnium iudicem, qui cognoscit uniuersa, antequam fiant. quid uerba damus? loquaciora sunt uulnera: etsi uulnera tegantur, etsi abscondatur cicatrix, non absconditur fides. nec tamen plaudas quod auferendo linguam confessionem laudis eripias. satis iam deum sermone laudauimus, nunc passione laudemus\'. [*]( F )

Et hoc perempto iussit quartum uinciri ad rotam, ut eius uertigine membris omnibus solueretur. at ille cum torqueretur inmaniter \'dissoluis\' inquit \'corporis membra, sed adiungis gratiam passioni nec eripis solacium morti.\' est enim uox tonitrui in rota, quia in bono et inoffenso uitae istius cursu caeleste resultat oraculum, sicut in Iohanne et in Iacobo tonitrui [*]( 6 de Mace. 403, 32 7 Iob 38, 2 de Macc. 403, 32 11 Gen. 4, 10 13 Sir. 23, 18 (26) 22 de Macc. 403, 13 27 Marc. 3, 17 ) [*]( 4 pietatis flagella WE 6 putes A anthioce A11 anthioche P et (h alt. 8. u. m. ant.) 21\' 7 aperuit A laxauit A (t exp.) P 9 oblitterabis vw.xET 15 exploret AN et (corr. ml) T explorat D (at in ras.) 16 iudicem A (u 8. u.) 19 plaudes (es ex as) A m. ant. T 20 iam A {8. m2 t enim) enim T («. iam) laudaui VN 23 ait A (i exp. in2) P (it in ras.) 25 aolacium SHWE solatium cet. 26 et 27 tonitrui A (r s. u.) 26 intRota A 27 in alt. A, om. cet. filii. tonitrui N\' T )

64
filiis resultabat. itaque illud quod legi nunc manifestius recognosco, quia rota intra rotam currit nec impeditur. teres [*]( 477 A ) enim uita sine ulla offensione in quauis passione uersatur et intra haec quoque rota currit. currit lex intra gratiam et obseruantia legis intra diuinae curriculum misericordiae est: nam quo magis uoluitur, plus probatur. \'potius est hic ab impiis aduersa tolerare, ut ibi a domino consolationem inuenire possimus\'. et iste consummans cursum suum abrupit spiritum animamque uictor effudit.

Quintus cum sisteretur, caeso prius eidem ignes iussit[*]( B ) admoueri, subici incendia. manabat e uulneribus cruor et effossis ulceribus sanguis effusus ipsos flammarum extinguebat globos, at ille inter ignium crepitus audiebatur dicens: \'gratias tibi, domine, quod dedisti nobis dicere: transiuimus per ignem, sicut alibi idem dicit tuus propheta: igne nos examinasti, sicut igne examinatur argentum.; adstabo tibi sicut aurum purgatus incendio, et si quid fuit culpae, ignis exussit\'. itaque et iste transfiguratus a corruptela ad incorruptionem uitam exalauit. [*]( c )

Sexto quoque admota tormenta sunt. at ille \'noli\' inquit \'frustra errare et tuae hoc adscribere potestati, quod ista aduersum nos exerceas. nostrorum hoc delictorum est pretium, ut peccantes puniamur, et gratias domino, quod hic a nobis duplicia peccata exiguntur, ut ibi nobis consolatio deferatur. gratias autem et tibi, quod tam durus et inmitis es, ut talibus nostris suppliciis dominus, in quem peccauimus, genti nostrae [*]( D 1 ) propitius fiat. nos quoque ableuamus aerumnam, dum fidei\' passionibus delectamur\'. et iste duris atque asperis dilaceratus,, suppliciis adpositus est ad fratres suos. [*]( 2 Ezech. 1, 16 sq. 8 de Macc. 402, 86 9 Uerg. Aen. I 98 11 de Macc. 402, 8 et 22 sqq. 14 Psalm. LXV 12 15 Psalm. LXV 10\', 18 de Macc. 402, 29, cf. I Cor. 15, 42 22 Macc. II 7, 18 | ) [*]( 4 rotam (m exp. m2) AP roti (it ex a m2) 5}(1 6 ab impiis P (b ex\' corr. ml, i pr. in ras. m2) 10 iussit ignes i(up ignes V (e ex i) 13 audiebatur A (u pr. 8. u.) 15 et sicut A (et s. u.) cet. 17 incendio A (i alt. 8. n.) 19 exhalauit PI\' I )

65

Supererat iunior ex fratribus, et iam pudebat Antiochum inmaturae aetati ita se fuisse ludibrio. itaque dolis eum desiderans circumscribere pollicebatur honores, diuitias, amicitiam suam, consortium secretorum. at uero pia mater monebat filium dicens et huic sicut ceteris: \'nescio quemadmodum in [*]( E ) uterum meum introistis, neque ego spiritum donaui uobis neque membra formaui, sed haec omnipotentis dei munera sunt\'. putauit Antiochus uidens matrem sollicitam quod saluti eius timeret et ipsi quoque suadere coepit, ut filium ab intentione reuocaret. at illa uoce patria dicebat filio: (tu solus, fili, superes, summa uotorum meorum; tu postremus clausisti partus meos, tu postremus conclude gaudia mea. miserere mei, quae te in utero tot mensuum curricula portaui, ne uno [*]( F ) momento confundas senectutem meam, ne decolores tot fratrum tuorum tropaea, ne sacrum eorum comitatum relinquas, ne consortium deseras. te adhuc isti expectant triumphi. aspice in caelum, unde hausisti spiritum, ad patrem omnium, aspice in terram, quae tibi ante alimoniam ministrauit, aspice ad fratres, qui collegam requirunt, aspice ad matrem, quae tibi lac dedi. redde mercedem pii sanguinis: noli a fratribus, noli a matre diuelli. temporales opes sunt, quas promittit Antiochus, temporales honores: perpetua corona, quae a deo omnipotente [*]( 47SA ) defertur. nos mihi septem dierum dominus lumina dedit, sextum iam diem clausi et omnium opera bona ualde. debes [*]( 3 Macc. II 7, 24 de Macc. 404, 38 5 Macc. II 7, 21 sq. 8 Macc. II 7. 25 10 Macc. II 7, 27 12 Macc. II 7, 27 16 Macc. II 7, 28 18 Macc. II 7, 29 (27) 23 Gen. 2, 2; 1, 31 de Macc. 406, 33 ) [*]( 1 anthiocum AN anthiochum 31\' (h alt. s. u. m. ant.) 4 at A m2 (ad ml) 5 filium suum N\' 8 anthiocus APBI anthiochus 21\' (h alt. s. u. m. ant.) 9 et AP, 8. u. T, om. cet. 10 intentione sua 21 xE 11 superes fili 81x 13 mensuum AgI mensium 2T (i ex u) cet. 15 trophea P (h del. m2) 21 (h s. u. m2) cet. 16 triumfi P 17 hausisti (h 8. u.) A m2 V m2 21 m3, ex auxisti m2 V ausisti P 18 ante s. u. A 20 dedi AP dedit cet. 21 diuelli A (i pr. ex e m2) anthiochus A et (h alt. 8. u. m. ant.) 21\' anthiocus P2t 23 lumina dominus dedit P2121\' lamina dedit dominus %xE ) [*]( XXXII. Ambr. para t. ) [*]( . 9 )

66
mihi, fili, ut quae in illis sex laboraui, in te requiescam septimo, tamquam a saeculi iam operibus feriata. itaque proripiens so iuuenis ait: quid sustinetis? et multa uociferans, quod nequaquam diuelli posset a fratrum consortiis, quorum multo beatiora essent funera quam regis imperia, cum urgeret conuiciis regem, et ipse acerbis excruciatus tormentorum [*](B ) generibus uitae huius munus absoluit.