De Helia et Ieiunio
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.
Quis tale miscuit furoris poculum, quis tantum infudit [*]( B ) mentibus uenenum ? periclitatur homo lutum esse de corpore [*]( 10 Bas. 460 C (129 B) 17 Bas. 457 C (128 C) ) [*]( 1 uerecondior (v s. o) P fuerit et H erubescat (e alt. ex i m2) P urgnere G (s. m3 t surgere) II immoderatos (v 8. o alt.) P immoderatus H\'DP\' 2 teneri H\' non possit teneri lJP anhelare (a pr. ex i m3) G 3 suadare P suadere GH pudet G et (d ex t vi2) H 4 ennarrat PG ubi G sua om. GH praedicat GH 5 trophca P (h s. «) HH\'DP throphea G 6 profecerapt P potat HH\' puta P putet D et (om. et) P\' portat G dormit (t s. u.) P dormiat (om. et) H\'P 7 consurrecturi H (ri ex r\') surrectum DP\' fuerint H 8 gressu GH 9 oppropria (b s. p pr. et tert.) P obprobria GDP\' 10 itaque atque (atque eras.) P huc atque illuc GH nauis H\' gobernatore (v 8. o pr.) P 11 uulneri icti G et (uulnerati m2) II 12 referuntur (er 8. u. m2) P 13 dilubrii P et (s. ludibrii) D expectaueras H\'DP\' uultum in acies G (in mg. 1113 minaces) uultu in acies H 14 uespere DP\' puerilis (in mg. vx3 pueris) G inpugne (m,2 in pugna) H 16 iuuentaiis (v s. a.) P iuuentutis cet. marcentes G m3 Hm2 arcentes mlGH nascente cet. 17 tale G et (-le corr.) H infundit P 18 mentibus GD mentis H (s del. m2) cet. uenenum (e alt. ex i m2) P pocinum D et (n in ras.) P\' pereclitatur P (corr. mf) H (corr. m2) D )
etiam maior uis uini quam ueneni est. denique uenenum uino excluditur, non ninum ueneno. mento deus per Moysen non solum ueneno sed etiam draconum ueneno uinum conparauit dicens: furor [*]( D ) draconum uinum ill orum et ira aspidum insanabilis. et pulcre addidit insanabilis; multi enim a reliquo serpentium ueneno curantur, nemo ab ebrietate. certe ueneno caro uulneratur, mens sine noxa est: ebrietas ad corporis mortem mentis etiam crimen adiungit. aduerte autem et perfidiae uenenum uini declaratum nomine. ait enim supra [*]( 14 Deut. 32, 33 ) [*]( 1 insania uoluntaria H\' uoluptariae H corruptulae (e s. y) P corruptela spontanea G (corr. m3) H 2 et tamen GH 3 emittitis (tit 8. u. m4, is ex es m2) P tua PDP1 4 inebriata asperior est H inebriatur H\' 5 reddit (s. m2 asperiorea) H uindimiae P 6 ebrietates (s eras.) G 7 iucunditatem G 8 ecferre scripai efferre GH nec ferre cet. sepulcrhum P 9 totamenta (corr. m3) G inrogas ... uenena om. H uinam G uenina soffundis 8. u. m.2 (corr. m4) P uenena (ne 8. u.) G infundis DP\' 11 infert GH uis ow. P et (spaiio sex fere litt. relicto) D uis uini quam om. spatio 13 fere liit. relicio P1, uis est H\' 12 ueneni (ne ex ni m2) P est om. H\' uenenum (ne ex ni m2) P uino ex nom m4 P 15 eorum GHH\' 16 pulcrhe (h 8. u. tn2) P pulchre cet. reliquorum (om. a) GH 17 ab om. G certe om. H\'DP\' 18 uino mens (om. sine) noxia est GH est om. H\'DP 19 mortem menti G mentem menti H autem] etiam GH 20 perfidae (corr. 1112) H uintl (corr. m2) H )
Putatis me tamquam uino crapulatum intemperantius ieiunii praedicationi hunc miscuisse sermonem: et adhuc propter hos fortissimos uiros quanta praeterii, quanto minora [*]( F ) dixi quam dominus locutus est! audistis quid per Moysen dixerit, audite quid in libro sermonum Esaiae scriptum est. inuehitur enim dominus in huiusmodi uersus et ait: u ae his qui surgunt mane et sectantur sicera, qui ebrii sunt uesperi; nam uinum eos comburet. cum cithara enim et psalterio et tympanis uinum bibunt, opera autem dei non respiciunt et opera [*]( 552 A ) manuum eius non considerant. cui uae inquit, cui iudicia, cui tumultus? diuersa singulis, temulentis omnia. uae enim his qui ebrii sunt uesperi! quid igitur illis qui et ante uesperam et frequenter in lucem madent? ergo uae sibi debitum habent concertationes. conserunt lites, in caedem prosiliunt, ueniunt ad iudicia uel uocantur. habent ergo et iudicia tamquam rei. fit nonnumquam grauior tumultus, [*]( 1 Deut. 32, 32 10 Eaai. 5, 11 sq. Bas. 456 A (127 B) 15 Prouerb. 23, 29 ) [*]( 1 alienigenis (e alt. ex i wi2) P nescirent (e alt. ex i m2) P nesciunt DP\' sodomorum G 2 uinum Pml GH uinea Pm4 cet. est PDP\', om. cet. 3 uue P fellęs (i 8. e) G fellis et HP et (& s. it. postea add.) D botrus P (u ex y) cet. 6 praedicatione G praedicationS H mississe G misisse H 7 propter (ex pp) G hos om. H uiros quanta om. H quanto Pml HDP\' quanta P m2 GH\' 8 quid (d s. u. m3) G 9 esaiae (a pro ex e) P scriptum sit G 10 inuenitur H uisus H 11 consurgunt GH\' sicera sectantur H\' siceram GDP\' 12 uespere DP\' uespertina (om. nam) GH comburit H\'DP\' cflburet G 13 timpanis PH\'D 14 autem] enim G dni GH d! cet. (\'tOD xtjptou LXX) 18 luce DP4 lucem habent H 19 concertationes (cer s. u.) G in lites DP\' in cedem GH incident P incidenti H\' incidunt uel DP\' 20 et ueniunt G 21 reij reges P\' )
praeterieram certe ego citharam psalteria tympana, quae cognouimus conuiuiis huiuscemodi frequenter adhiberi, ut uino et cantu excitentur libidines. plerique etiam Persico more mulieres[*]( C ) dignas temulentorum consortio induci iubent et ab his fialas accipiunt atque illis se substernunt sedentibus. et hunc ritum sacratae habent obseruationis, ebrietatis ministerium. habent ergo uinum et barbari: libenter his Romani indulgent, ut et ipsi soluantur in potus et eneruati ebrietate uincantur. nec solum uinum ebrietatem facit, sed et sicera. denique Hebraei omnem potum qui inebriat sicerae nomine uocant. [*]( D )
Non inmerito ergo uae illis qui mane ebrietatis potum requirunt, quos conueniebat deo laudes referre, praeuenire lucem et occurrere oratione soli iustitiae, qui suos uisitat et [*]( 1 Hesdrae III 3, 21 sq. 16 Bas. 456 B (127 B) 18 Bas. 460 B (129 A) 20 Halach. 4, 2 ) [*]( 1 quia] cui a H ebriosis H ebrii D (ex ebriosi) P 2 nec] uel P* per talenta] aperta GH 4 biberent GH 5 sed non post multum GII sunt gladiis H a om. HH\' 6 surrexerint P (n s. u.) GH\' resurrexerint D et (re exp.) 1x exsurrexerunt et II gesserint (i ex u nt2) H 7 ergo om. H mercedem (e alt. ex i) P praeteriti H 8 ergo HH\' et (r s. u.) D chitaram P cithara H cythara G timpana P11\' tymphana (na 8. u.) G 9 huiuscemodi (ce eras.) P huiusmodi eet. 10 libidinis P libidine H etiam om. H 11 filialas (li eras.) P 12 ritum GH metum cet. 13 obseruationis (is ex es m3) G ebrietatis (is ex es m3) G 14 romanus indulget GH ut om. G 15 uincantur (n pr. s. u. m4) P uincamur (-antur m3) G 16 uino ebrietatis (om. facit) DP\' et om. G 17 sicera DP\' 18 potum ebrietatis DIx 19 quos] quibus DP\' 20 orationi G (-ne m3) H et iustitiae soli H qui uos G (nos m3) 11 quis nos DP\' uisitabit DP\' )