Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum

Ambrose, Saint, Bishop of Milan

Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.

. Sed iam se ipse defendat; nam quinquagensimum psalmum [*]( C ) ad eam scripsit historiam. et cum priorum gestorum suorum historiam subiecerit, ut de proditione Doec Syri, cuius est [*]( D ) titulus in psalmo quinquagensimo primo, et Ziphaeorum, quae conprehendi titulo uidetur psalmi LIII, istam quae posterior est praemisit historiam, cum Doec ante prodiderit uel Ziphaei quam regnum Dauid propheta susciperet, quandoquidem regem Saul fugiens adhuc per diuersa secreta exul errabat, Bersabee autem iam cum regnaret accepit.

cur ergo secundum [*]( 7 Luc. 7, 47 11 Psalm. LI 2 12 Psalm. LIII 2 16 Psalm. LI 2 ) [*]( 1 transduxit PBxT\' transtulit D\' traxit C 2 texit (t pr. s. u.) P a caritate RB\' 3 et om. BPDiLO et (t pr. in texit in ras.) T, atque operuit et texit om. T\' est om. B\' 5 inprobitatis (is ex e m2) P 6 misterii P 7 lauachrum RB\' direxit P multnni ṃụḷṭụṃ B (alt. del.) 8 tegeret P et (t alt. s. u. m2) A tegere Bx (e ult. in ras.) quemuia B (quemuis del. m1) quamuis P1 (exp.) B\' quauis (a ex ft) A quguis ex quaeuis uel quauis P\' 9 iam se ipse T ipse iam T (iam se m3) Px quinquagensimum BRB\' quinquagesimum cet. 10 suorum om. PD1 11 historiam om. B\' subiecerit Px (e s. i alt.) T (ex subiceret) subieceret BB\' subiceret ACDT4 11 doee BPBB\'D\' dohec P (qui desinit in hoc uerbo; cetera excidertmt) T dohaec A doech cet. 12 quinquagensimo primo B LI R L. I. A licet (om. deinde et) B\' Lmo primo Px quinquagesimo primo cet. zyfeorum BPBL zvpheoruin 0 zifeorum B\'PxT zafeorum Bx zipheorum D (i ex y ut uidetur) eel. 14 doec BPD1 doaec A dohec T doech eet. ziphaei B" et (zi ex ze) Px zyfei BP\'0 zyephaei RB\' zyphei D\' zyphaei T\' ziphei AD zifei CT zifaei L 15 susciperet (i ex e) B susceperit 0 16 bersabe B bersabeo P\'RB\'C bersabee 0 betsabee AT bethsabeae piT bethsabee D (beth m2 tn ras.) cet. 17 cum iam BIiD\'L )

325

gestorum ordinem psalmorum quoque ordo non quadrat? [*]( E ) quia non tam ordinem ordini quam mysterium gestis uoluit conuenire ideoque numerum remissionis aptare huic uoluit historiae. quinquagensimus enim numerus remissionis est numerus, sicut in euangelio dominus ipse nos docuit dicens: duo debitores erant cuidam faeneratori. unus debebat denarios quingentos, alius quinquaginta. non habentibus illis unde redderent donauit utrisque. quis ergo eum plus diligit? et in lege habes quia iubeleus dicitur numerus quinquaginta annorum recursus [*]( F ) celebrabilis admodum, quo debita uacuantur, confirmantur Hebraeorum libertates, possessionum refusiones. hunc numerum laeti celebramus post domini passionem remisso culpae totius debito chirographoque uacuato ab omni nexu liberi et suscipimus aduenientem in nos gratiam spiritus sancti: die pentecostes uacante ieiunio laus dicitur deo, alleluia cantatur. denique et puellae pater illius, quae per uim concubitus nulli ,łĮ\'I.J [*]( 689 A ) desponsata pertulerit, quinquaginta didragma argentea accipit, ipsa autem in coniugio permanebit. hoc ergo numero etiam uitia uertuntur in gratiam. magnus igitur psalmus, quo docemur quemadmodum agenda paenitentia sit. I [*]( 6 Luc. 7, 41 sq.. 9 Leuit. 25, 10 sq. 17 Dent. 22, 28 stj. ) [*]( 2 eşţ (x 8. gt) gestis P\' ex gestis D\' 3 huic uoluit historiae BP D\'O uoluit huic (uhic R, hic B\') historiae cet. 4 quinquagensimus BR В\' quinquagesimus eet. 8 reddere RB\' utrique B 10 iubileus LT\' 11 uacuantur BP\'B \'D\'LO et (in ras.) T celebraḅạntur C caelebrantur RB\' celebrantur T (s. m2 l uacualltur) ADPx 12 haebreorum B 13 remissi B remisso (o ex i) P1 remissio PxBxC et (i alt. eras.) T remissione T\' 14 cirografoque B cirographoque 0 (o pr. m2 ex e) cirographorum Bx cyrographoque eet. suscepimus RB\'OFx 15 pentecosten BPD\' et fn alt. exp.) 0 16 uacante ieiunio BP\'D\'0 aacant a (a 8. u.) ieiunio D uacant (uacuant T) ieiunia cet. aleluia B 17 puellam RB\'.APx puella D propter puellam T\' fort. coucubitum 18 disponsata A (e s. i) BP\'RB\'CD didragmata Px (ta a. u.) DD\' didragmas AC argenti A argenteas C accipit BxD\'LTT\' et (i pr. ex e) BP\' accepit eet. accipiet a )

326

Miserere mei inquit, domine, secundum magnam misericordiam tuam. et secundum multitudinem miserationum tuarum dele iniquitatem meam. in multum laua me ab iniustitia mea et a delicto meo munda me. quoniam iniquitatem meam ego[*]( B ) agnosco et delictum meum contra me est semper. tibi soli peccaui et malum coram te feci, ut iustificeris in sermonibus tuis et uincas, cum iudicaris. ecce enim in iniquitatibus conceptus sum, et in delictis peperit me mater mea. quis nostrum etiamsi confiteatur delictum suum, non perstringendum potius quam repetendum putet? quis secundo repetat aut tertio? uide quot uersibus tantus propheta peccatum suum resonet, quam nullus uersus sine confessione delicti sit. congessit omnia [*]( C ) simul iniquitates suas et iniustitiam personando iungens delicta peccatis atque ea saepe repetendo merito magnam misericordiam poscit, nec solum magnam misericordiam, sed etiam multitudinem miserationum. quod ergo peccatum talis non diluat deploratio, quam culpam precatio huiusmodi non emundet? ille pro uno peccato miserationum multitudinem deprecatur, nos pro pluribus peccatis uix semel eius misericordiam credimus obsecrandam. deinde legimus quia in [*]( D ) uirtute sua magna et bracchio suo excelso populum suum de terra Aegypti liberauit, quando transduxit eum per mare [*]( 1 Psalm. L 3-7 23 Psalm. CXXXV 11 sqq. ) [*](1 ante hunc uersum in B" haec leguntur: EXPOSITIO SCI AMBRO- SII IN PSALMO QUINQUAGESIMO inquit mei BxD\'T\' 6 coram P\'CD\'T\' 11 praestringendum BD\'LT perestringendum P1 12 qui BRU\'A quis (s s. «.) P\' quam LT 13 quod BRpx et (s. quot) A tantus om. BP\'D\'() propheta s. u. IM 14 sine 8. u. m3 P1 congessit P (n s. u., ssit in ras.) 15 iniustitiam BP\' ABxD\'O iniustitias cet. 16 merito ... poscit om. BP\'D\'O 17 nec solum] non solum D\'O, s. u. m 2 P, om. B 18 post multitudinem add. promeruit P\' (s. u. m2) D\'0 19 huiusmodi BPBxDD\'LO et (huiuB ex eius) T eiusmodi ctt. 20 peccato] delicto BB\'ACPxLTT\' 23 sua B, om. cet. et BPB\'CBxD 0 et in eet. bracchio B brachio eet. 24 transduxit BP\'OT\' ct (ns ems.) Bx tradnsit eet. )

327

rubrum, in quo fuit figura baptismatis. si ergo uirtus magna in figura fuit sacramentorum, quanto magis in ueritate eorum magna misericordia est. recte quoque illic poscitur miserationum multitudo, ubi multitudo peccantium est.

in multum laua me ab iniustitia mea et a delicto meo munda [*]( E ) me. non tam saepius quam plenius lauari petit, ut conceptam sordem possit eluere. nouerat secundum legem pleraque <qui>dem mundandi esse subsidia, sed nullum plenum atque perfectum. ad illud ergo perfectum tota intentione festinat, quo iustitia omnis impletur, quod est baptismatis sacramentum, sicut ipse docet dominus Iesus. nam cum uenisset ad Iohannem, ait Baptista: ego a te debeo baptizari, et tu uenis ad me? respondit dominus: sine modo; sic enim decet nos implere omnem iustitiam. sed posteaquam [*]( F ) baptizatus est Christus et spiritus sanctus super eum tamquam columba descendit et pater filium signauit e caelo, iustitia omnis impleta est. ideo propheta dicit: in multum laua me ab iniustitia mea; grandis enim squalor et macula I non exiguo, sed multo aufertur lauacro.

quod si quis aliter accipere uult, potest ita suum formare intellectum. mundat [*](690 A ) sermo diuinus, mundat nostra co-ntessio, ille dum auditur, ista dum promitur; mundat bona cogitatio, mundat honesta operatio, bonae quoque usus conuersationis. his mundatus unusquisque facilius haurit et tamquam in se rapit splendorem [*]( 1 I Cor. 10, 2 4 Psalm. L 4 12 Matth. 3, 14 13 Matth. 3, 15 14 Matth. 3, 16 17 Psalm. L 4 23 Iac. 3, 13 ) [*]( 2 fuit in figura LT\' fuit in figura fuit D 7 pleraque quidem scripsi plena quaedam BP\'BxD\'O et (quaedam ex quidem) T quaedam L plena quidem cet. plura quidem a pleraque tacite Maurini 10 quo BV\'D\'LOT\' in quo T (in eras.) cet. 12 baptiszati B 14 docet B postea quando PD\' 16 e BP\'BxD\'0 de eef. 17 omnis (i ex e) B 20 formare euum PD\' 22 honesta] bona D\'T\' 23 bonae) bene F\'D\' boni RP\'APx bong (e ex i) T mundatur BP\'D\' 24 hauriet B haurit (h et t s. u.) P\' et tamquam BP\'BxD\'L0 et (e.r etiam suum) T et infusQ (infusQ in raa. m2j D et etiam T\' etiam suum C i in mg. m2 sensuum) cet. )

328

gratiae spiritalis. denique non una infusione uelleris statim pretiosus fucus inradiat, sed primum suco ignobili uellus inficitur, deinde aliis atque aliis sucis naturalis eius species [*]( B ) frequenter eluitur et diuerso saepius colore mutatur ac sic postea uelut plenioris lauacri adhibetur infectio, ut purpurae uerior atque perfectior fulgor inrutilet. sicut igitur muricum plurimum in purpurae infectione ita in lauacro regenerationis miserationum est multitudo caelestium, ut iniquitas deleatur. itaque qui in multum lauatur ab iniustitia mundatur et a delicto et peccandi quandam inolitam studiis ac moribus deponit habitudinem et obliuiscitur qualitatem. et bene lauatur [*]( C ) ab iniustitia uel iniquitate, quae maior est, emundatur a delicto, quod minus est.