Apologia Prophetae David Ad Theodosium Augustum
Ambrose, Saint, Bishop of Milan
Ambrose. Sanctii Ambrosii Opera, Pars Altera, (Corpus scriptorum ecclesiasticorum Latinorum, Volume 32.2). Schenkl, Karl, editor. Prague; Vienna; Leipzig: F. Tempsky; G. Freytag, 1897.
Tot igitur operibus tam mirandis unius sanguinem tectum non credimus? merito uox sanguinis Abel iusti clamabat ad dominum, quia nullis Cain impius bonis operibus tegebatur, quia parricidalis erat, quia non confitebatur flagitium, sed \'II [*]( 687 A ) negabat. Dauid uero occiderat quidem uirum minime reum, sed occiderat non studio crudelitatis inpulsus, sed ut obumbraret pudorem, tegeret uerecundiam concupiscentiae. non audeo dicere quod ui criminis fuerit oppressus — neque enim oppressus est qui sciuit quemadmodum a ruina illa peccati se posset leuare —, dico tamen quod ui temptationis inflexus sit. dixerat enim supra: proba me, domine, et tempta me, ure renes meos et cor meum et alibi: ego autem [*]( B )dixi in mea abundantia: non mouebor in aeternum et: igne me examinasti, et non est inuenta in me iniquitas. uoluit eum subiacere dominus temptationi, ne supra hominem sibi aliquid adrogaret; nam uirtus in infirmitate consummatur. neque enim cruento fecit affectu: nihil [*]( 6 Psalm. XXXXI 2 9 Gen. 4, 10 11 Gen. 4, 9 18 Psalm. XXV 2 19 Psalm. XXVIIII 7 21 Psalm. XVI 3 23 II Cor. 12, 9 ) [*]( 1 uolebat om. BO et qui desiderabat add. post bibere P\' m3 D\' 2 elimentum (e s. i m3) P4 7 sed qui AT\' depellere RB\' 8 sanguine B et (corr. -is) T 9 clamabat BPPBxD\'O clamat cet. 10 dum BPP\'1)BxD\'0 dtfi cet. impius PP\'Bx impii cet. 13 crndelitatis studio L et (studio s. u.) 7\' 15 obpressus RP\' neque enim oppressus est s. u. m2 B\' 16 obpressua R 17 possit RB\' 20 abundantia (dan 8. u.) P 21 et ante non Ofn. RBI, 8. u. A 22 eum] enim eum P\' (eum s. u. m2) T (enim 8. u. m2) LO enim ABxD\'T\' eum dominus subiacere DL dominus eum subiacere T\' subiacere eum dominus D\' dominus s. u. P\' 24 consummatur BPRB\'APxT\' perficitur T (in ras.) cet. ) [*]( XXXII. Ambr. pars 2. ) [*]( 21 )
quam praeclarum autem quod tribus sibi oblatis condicionibus, quam uellet eligeret, quando [*]( D ) numerato populo contraxit offensam, cum propositum esset utrum triennio famem super terram fieri uellet aut tribus mensibus fugere a facie inimicorum suorum persequentium se aut triduo mortem fieri in terra, tertium elegit, quod domini mallet se quam hominum committere potestati; dominus enim cito miseratus ignosceret. itaque sic ait: angustiae mihi sunt ualde in his tribus, sed magis incidam in manum domini, quoniam magna est misericordia [*]( E ) [*]( 1 Reg. III 2, 5 sq. 2 Reg. II 3, 28 3 Reg. II 3, 27 6 Reg. II 8, 31 10 Reg. II 24, 12 sq. Paralip. I 21, 11 sq. 17 Reg. II 24, 14 Paralip. I 21, 13 sq. ) [*]( 1 sancto] spo B spui P\' (i postea add.) 0 (i s. w. m2) spiritui D\' potest (st in ras.) P 2 supprema PP\'RB\'APxJDT solomonem BP salomonem eet. 3 ioab (b ex h ut uidetur) B 4 abaenner P (a alt. del.) abenuer R (en eras.) B\' abner eet. ineunda BUD\'T et (in s. u. m2) D adeunda BP\'LO et (ade in ras. m2) T eunda cet. tractarit P 5 obcubuit P 6 lectum scripsi (ϰλίνην LXX) luctuin BPP\'BxD\'LO et (luc in ras.) T feretrum T\' fletum cet. est (om. eius) ambolans P 7 exsequiarum PRB\'CBx T\' exequiarum cet. iusta (b s. j) P\' busta D\' lustra (r 8. u.) A (in mg. m2 busta) bella T\' aduersarius B\' 9 honeste B (ne eras.) C non tam PBx mitis PBx miti cet. hereditatem P, fort. mitis suae hereditatis pietate etft P 10 deterrit R 11 ut quam L elegeret B 13 uellit RB\' uellet A (1 pr. s. U., et ex it) uelit Px et (wi2 uellet) D\'T aut BPP\'BxD\'O an cet. 14 fugeret BPP\'BxD\'0 et (t s. tc.) T 15 tertium Bx, om. cet. 17 sunt mihi D\' 19 manu PxT\' manus LT quoniam ex quam B\' quia T\' misericordia magna est BP\'D\'O )
quam uero etiam illud admirabile, quod angelo ferienti plebem se obtulit dicens: grex iste quid fecit? fiat manus tua in me et in domum patris mei! quo facto statim dignus sacrificio iudicatus est, qui absolutione aestimabatur indignus. nec mirum [*]( F ) si tali sua oblatione pro populo peccati sui adeptus est ueniam, cum Moyses offerendo se domino pro plebis errore etiam plebis peccata deleuerit.
Texit igitur peccata sua an non ? sed quis hoc neget, cum hic ipse docuerit propheta quod remittantur iniquitates, tegantur peccata, non inputentur a domino ? peccatum remissum sibi ipse docuit, sicut scriptum est: delictum meum [*]( 688 A ) agnosco et iniustitiam meam non operui. dixi: pronuntiabo aduersum me iniustitiam meam domino, et tu dimisisti inpietatem cordis mei. si dixit pronuntiabo et ueniam meruit antequam pronuntiaret, quanto magis, ubi de se pronuntiauit dicens: iniquitatem meam ego agnosco, remissum est ei omne peccatum. licet specialiter de hoc et Nathan propheta responderit: et [*]( 4 Paralip. I 21, 15 Reg. II 24, 16 7 Reg. II 24, 17 Par. I 21, 17 8 Reg. II 24, 25 16 Psalm. XXXI 5 21 Psalm. L 5 23 Reg. II 12, 13 ) [*]( 1 eius PBx illius cet. incidam hominum DBx haec R (e eras.) B\'APxT\' 3 ut R utrum A usus Px dm P\'D\'LT 8 domo BP\'D\'0 9 aestimabitur B\' 10 ablutione ATx obiectione T\' 11 pro plebęs (i 8. ţ) P4 12 delnerit RB\' dilueret A diluerit CDPx T\' 13 igitur in mg. jP 14 hic s. u. T, om. BB\'ACDPx 16 edocuit B\'AD uerba sicut... operui transponit post cordis mei («. 19) P1 siglis \'f. supra sicut et dixi additis 18 aduersum me a. u. T, om. CD 19 dimissisti P 22 enim meam LT agnosco (s s. ta.) P post agnosco add. et delictum (peccatum T\') meum contra (coram D) me est semper RB\'ACDLTT\' 23 natham BP propheta om. BP\'D\'O et dominus traduxit (tx transuxerit) s. u. m2 P ) [*]( 21* )
ergo et [*]( B ) remissionem meruit iniquitatis et texit caritate atque operuit peccata sua et texit operibus bonis. nec inputatum est ei peccatum, quia non fuit in eo dolus malitiae, sed lapsus erroris. deinde quia non fuit inprobitatis aestus, sed umbra mysterii. et tamen confessus est delictum suum, agnouit iniquitatem, uidit lauacrum et uidit et credidit. dilexit multum, ut nimia caritate tegere quemuis posset errorem.