Tusculanae Disputationes
Cicero, Marcus Tullius
Cicero. M. Tulli Ciceronis. Scripta Quae Manserunt Omnia. Pohlenz, M, editor. Leipzig: Teubner, 1918.
Qui modum igitur vitio quaerit, similiter facit, ut si posse putet eum qui se e Leucata praecipitaverit sustinere se, cum velit. ut enim id non potest, sic animus perturbatus et incitatus nec cohibere[*](neccoloco K) se potest nec, quo loco[*](neqoloco G1 necquiloco R1 (corr. 2)) vult, insistere. omninoque, quae crescentia[*](omnino quaeque cr. X (quaequae K) pernitiosa GRV) perniciosa sunt, eadem sunt vitiosa nascentia;
aegritudo autem ceteraeque perturbationes amplificatae certe pestiferae sunt: igitur[*](pestiferunt ig. K1 ) etiam susceptae continuo in magna pestis parte versantur. etenim ipsae[*](ipse GV) se impellunt, ubi semel a ratione discessum est, ipsaque sibi imbecillitas[*](inb. G) indulget in altumque provehitur imprudens nec reperit[*](repperit X) locum consistendi. quam ob rem nihil interest, utrum moderatas perturbationes adprobent an moderatam iniustitiam, moderatam ignaviam, moderatam intemperantiam; qui enim vitiis modum apponit, is partem suscipit vitiorum; quod cum ipsum per se odiosum est, tum eo molestius, quia sunt in lubrico incitataque semel proclivi labuntur sustinerique[*](sustineri quae X (que V)) nullo modo possunt.
Quid, quod idem Peripatetici perturbationes istas, quas nos[*](nos Vc s non X) extirpandas putamus, non modo naturalis esse dicunt, sed etiam utiliter a natura datas?
quorum est talis oratio: primum multis verbis iracundiam laudant, cotem fortitudinis esse dicunt, multoque et[*](imit. Lact. inst. 6, 14) in hostem et in inprobum[*](et inprobum V (im ss. 2) et inprobum GK (imp.) R (imp.)) civem vehementioris[*](vehementiores V (e ex i2)) iratorum
proelium rectum est hoc fieri, convenit dimicare[*](demicare K1 ) pro legibus, pro libertate, pro patria;haec nullam habent[*](habentPeripateticorum argumentatio- nem recta oratione C. referre pergit ut mox v. 13) vim, nisi ira excanduit fortitudo.[*](noctu eqs. (cf. p. 447, 26 fin. 3, 62. 64 al.)) nec vero de bellatoribus solum disputant: imperia severiora nulla esse putant sine aliqua acerbitate iracundiae; oratorem denique non modo accusantem, sed ne defendentem quidem probant sine aculeis iracundiae, quae etiamsi non adsit, tamen verbis atque motu simulandam arbitrantur, ut auditoris iram oratoris incendat actio. virum denique videri negant qui irasci nesciet,[*](nesciet W (nesciat edd. plur.) o(/stis ou)de/pote o0rgisqh/setai, tou=ton ou)d' a)/ndra dokei=n ei/(nai/ fasin Cf. o( sofo\s o)rgisqh/setai, amaturum esse p. 398, 5 vincetur 427, 28 al. Hor. ars 35 ) eamque, quam lenitatem nos dicimus, vitioso lentitudinis[*](vitiosolitudinis K) nomine[*](nomine in mg. G1 ) appellant.[*](eamque ... 13 appellant Non. 134, 4 )
Nec vero[*](nevero G1 ) solum hanc libidinem laudant—est enim ira, ut modo[*](modo cf. p. 371, 7 321, 18 Lact. ira 17, 20 ) definivi, ulciscendi libido—, sed ipsum illud genus vel[*](alt. vel om. KR) libidinis vel cupiditatis ad summam utilitatem esse dicunt a natura datum; nihil enim quemquam nisi quod lubeat praeclare facere posse. noctu[*](sqq. Val. Max. 8, 14 ext. 1) ambulabat in publico Themistocles, quod somnum capere non posset,[*](posset: indicatur non externa ambulandi causa, sed ratio qua adductus adulescens inquietus consilium ambulandi ceperit (cum pro quod Sey.)) quaerentibusque respondebat Miltiadis[*](militiadis (alt. i del. V3) trophaeis GR(corr. R1)V militia adstropheis K (tropea miliciadis Val. Max.)) tropaeis se e somno suscitari.[*](suscitare X corr. Vrec s ) cui non sunt auditae Demosthenis[*](demostenis X dolore GR1V1 ) vigiliae? qui dolere se aiebat,[*](agebat K) si quando opificum antelucana victus esset industria. philosophiae denique ipsius principes numquam in suis studiis tantos progressus sine flagranti cupiditate facere potuissent.