Pro Fonteio

tam integrae sibi suscipient ut, cum omnes legati nostri qui illo triennio in Galliam venerunt, omnes equites[*](omnes in equites V ) Romani qui in illa provincia fuerunt, omnes negotiatores eius provinciae, denique omnes in Gallia qui sunt socii populi Romani atque amici, M. Fonteium incolumem esse cupiant, iurati privatim et publice laudent, vos tamen cum[*](cum om. χl ) Gallis iugulare[*](iugulare Müller: iurare Vk: credere χl: peierare Koch ) malitis? quid ut secuti esse videamini? voluntatemne hominum? gravior igitur vobis erit hostium voluntas quam civium? an dignitatem testium? potestis igitur ignotos notis, iniquos aequis, alienigenas domesticis, cupidos moderatis, mercennarios gratuitis, impios religiosis, inimicissimos huic imperio ac nomini[*](ac nomini om. Cus. ) bonis ac fidelibus[*](ac fid. χl: ad fid. V: et fid. k ) et sociis et civibus anteferre?

an vero dubitatis, iudices, quin insitas inimicitias istae gentes omnes et habeant et gerant cum populi Romani nomine? sic existimatis eos hic[*](eos hic Naugerius (1): eosic V: eos sic χl: eos k ) sagatos bracatosque versari, animo demisso[*](animos V demissos V1 ) atque humili, ut solent ei qui adfecti iniuriis ad opem iudicum supplices inferioresque confugiunt? nihil vero minus. hi [*](ii χl, ed. R ) contra vagantur laeti atque erecti[*](erecti χl: recti Vk ) passim toto foro cum quibusdam minis et barbaro atque immani terrore verborum; quod ego profecto non crederem, nisi aliquotiens ex ipsis accusatoribus vobiscum simul, iudices, audissem, cum praeciperent ut caveretis ne hoc absoluto novum aliquod bellum Gallicum concitaretur.

si M. Fonteium, iudices, in causa deficerent omnia, si turpi adulescentia, vita infami, magistratibus quos ante oculos vestros gessit male gestis [*](male gestis suppl. Lambinus ), convictus[*](convictus ς, ed. R: convictis V ) virorum bonorum[*](virorum bon. testimoniis del. Madvig ) testimoniis, legationibus flagitiose obitis, invisus[*](invitus V: invitis ς: corr. Manutius ) suis omnibus in iudicium vocaretur, si in eo iudicio colonorum populi Romani Narbonensium, fidelissimorum sociorum Massiliensium, civium Romanorum omnium testimoniis tabulisque premeretur, tamen esset vobis[*](vobis vel vobis V2 ) magno opere providendum ne, quos ita adflictos a vestris patribus maioribusque accepissetis ut contemnendi essent, eos pertimuisse et eorum minis et terrore commoti esse videremini.

nunc vero cum laedat nemo bonus, laudent omnes vestri cives atque socii, oppugnent idem[*](idem Müller: id V: ii ς ) qui saepissime hanc urbem et hoc imperium oppugnarunt, cumque inimici M. Fontei vobis ac populo Romano minentur, amici ac propinqui supplicent vobis, dubitabitis non modo vestris civibus, qui maxime gloria ac laude ducuntur, verum etiam exteris nationibus et [*](et l, Halm: ac suppl. Naugerius (1)) gentibus ostendere vos in sententiis ferendis civi parcere quam hosti cedere maluisse?

Magna me hercules[*](mehercule ς ) causa, iudices, absolutionis cum ceteris causis haec est, ne quae[*](quae Halm: que V: qua ς ) insignis huic imperio macula atque ignominia suscipiatur, si hoc ita perlatum erit in Galliam, senatores[*](senatores Faernus: senates V: senatus (-um k) ς ) equitesque populi Romani non testimoniis Gallorum, sed minis commotos rem ad illorum libidinem[*](lib. lub. V2 ) iudicasse. ita vero, si illi bellum facere conabuntur, excitandus nobis erit ab inferis C. Marius qui Indutiomaro isti minaci atque adroganti par in bello gerendo[*](belligerendo V1: belligerando V2ς : corr. Faernus ) esse possit, excitandus Cn. Domitius et Q. Maximus[*](Q. k, Faernus: O. V: om. χ ) qui nationem Allobrogum et belli [*](belli supplevi (cf. Prov. Cons. 19, Verr. v. 39, et ad Phil. xiii. 2 et 47)) reliquias[*](reliquas Lambinus ) suis iterum armis conficiat atque opprimat, aut, quoniam id quidem non potest, orandus erit nobis amicus meus, M. Plaetorius, ut suos novos clientis a bello faciendo deterreat, ut eorum iratos animos atque horribilis impetus deprecetur, aut, si non poterit, M. Fabium, subscriptorem eius, rogabimus ut Allobrogum animos mitiget, quoniam apud illos Fabiorum nomen amplissimum est [*](est k: om. Vχl (est ampl. Halm) volunt] ut velint Angelius ). volunt isti aut quiescere, id quod victi ac subacti solent, aut, cum minantur, intellegere se populo Romano non metum belli sed spem triumphi[*](triumphos (-is χl, -i k) tendere codd.: corr. Naugerius (2)) ostendere?

quod si in turpi reo patiendum non esset ut quicquam isti se minis profecisse arbitrarentur, quid faciendum vobis in [*](in χl: de k: om. V ) M. Fonteio[*](Fontei V ) arbitramini? de quo homine, iudices—iam enim mihi videor hoc prope causa duabus actionibus perorata debere dicere—de quo vos homine ne ab inimicis quidem ullum fictum probrorum[*](probrorum scripsi (cf. § 39): probrosum codd. ) non modo crimen sed ne maledictum quidem audistis. ecquis [*](ecquis (et- kl) ς: haec quis V ) umquam reus, praesertim in hac vitae ratione versatus[*](vorsatus V2 ), in honoribus petendis, in potestatibus[*](potestatibus obtinendis Mommsen ), in imperiis gerendis, sic accusatus est ut nullum probrum, nullum facinus, nulla turpitudo quae a libidine[*](lib. lub. V ) aut a petulantia aut ab audacia nata esset, ab accusatore obiceretur, si non vera[*](si vera non V ), at ficta[*](at ficta k: atdeficta (ex atficta credo) V: at tamen ficta χl: at commode ficta Halm ) cum aliqua ratione ac suspicione?

M. Aemilium Scaurum, summum nostrae civitatis virum, scimus accusatum a M. Bruto. exstant orationes, ex quibus intellegi potest multa in illum ipsum Scaurum esse dicta, falso; quis negat? verum tamen ab inimico dicta et obiecta. quam multa M'. Aquilius[*](M'. Manutius: M. codd. ) audivit in suo iudicio, quam multa L. Cotta, denique P. Rutilius! qui, etsi damnatus est, mihi videtur tamen inter viros optimos atque innocentissimos esse numerandus. ille igitur ipse homo sanctissimus ac temperantissimus[*](temperatissimus ς ) multa audivit in sua causa quae ad[*](ad libidinem codd.: corr. Faernus ) suspicionem stuprorum ac libidinum pertinerent.

exstat oratio hominis, ut opinio mea fert, nostrorum hominum longe ingeniosissimi atque eloquentissimi, C. Gracchi; qua in oratione permulta in L. Pisonem turpia ac flagitiosa dicuntur. at in quem virum! qui tanta virtute atque integritate fuit ut etiam illis optimis[*](optumis V ) temporibus, cum hominem invenire nequam neminem posses, solus tamen Frugi nominaretur. quem cum in contionem Gracchus vocari iuberet et viator[*](iuberet et viator χl: iubertet vator V: iuberet viator k ) quaereret, quem Pisonem, quod erant plures: 'cogis me,' inquit, 'dicere inimicum meum Frugi.' is igitur vir quem ne inimicus quidem satis in[*](in del. Bake ) appellando significare poterat, nisi ante laudasset, qui uno cognomine declarabatur non modo quis esset sed etiam qualis esset, tamen in falsam atque iniquam probrorum insimulationem vocabatur; M.

Fonteius ita duabus actionibus accusatus est ut obiectum nihil sit quo significari vestigium libidinis[*](lib. lub. V2 ), petulantiae, crudelitatis, audaciae possit; non modo nullum facinus huius protulerunt sed ne dictum quidem aliquod reprehenderunt[*](reprehenderint χ ). quod si aut quantam voluntatem habent ad hunc opprimendum aut quantam ad male dicendum licentiam, tantum haberent aut ad ementiendum[*](aut ad ement. χl: aut ement. Vk ) animi aut ad fingendum ingeni, non meliore fortuna ad probra non[*](probra non probra nunc l, ed. R ) audienda M. Fonteius[*](audienda M. Halm: audiendam V: audienda ς ) quam illi de quibus antea commemoravi fuisset. Frugi igitur hominem, iudices, frugi, inquam, et in omnibus vitae partibus moderatum ac temperantem, plenum pudoris, plenum offici, plenum religionis videtis positum in vestra fide ac potestate, atque ita ut commissus sit fidei, permissus potestati.