Commentarii in Apocalypsin

(Et cum aperuisset signaculum qnwrtum, audiui[*]( 6,7.8 )quartum animal dicens: aeni et uide. et ecce equus pallidus, et qui sedebat in illo nomen illi mors.] Equus autem pallidus, et qui sedebat super eum nomen habebat mors. haec eadem quoque inter ceteras clades praemiserat dominus: uenturas pestes magnas et mortalitates. cum enim dicat: et infernus sequitur illum, id est expectat deuorationem animarum multarum impiarum. hic est equus pallidus.

[Et cum aperuisset quintum signacuJum, uidi subtus[*]( 6, 9 )altare animas interfectorum.] Animas occisorum uidisse sub ara id est sub terra. ara enim et caelum et terra dicitur, sicut lex ait imaginaria, ueritatis faciem meditante, qui duas aras, auream intrinsecus et aeream extrinsecus, fecerat. nos autem intellegimus aram ita dici domino nostro nobis et quod per malos praepositos uerbum praedicationis paruulis minime praebeatur ...... Proprie autem extenditur uerbum usque ad Antichristi tempus, quando grandis fames est futura, quando et omnes laedentur. statera autem in manu libra est examinis; in qua singulorum merita ostendet, id est iustitiae simulationem, cum foras ostendit quod intus non habet; ait enim: uinum et oleum ne laeseris. dum autem in medio animalium dicitur: ne laeseris, ostenditur illic intra ecclesiam esse simulationem sanctitatis, quae ecclesiam spiritualiter laedit, quia infirmas mentes ad suam sectam perducit; cui tamen dicit: ne laeseris, acsi dicat: hominem spiritualem ne plagis percusseris etc. [*]( 6 cf. Matth. 24, 7 14 cf. Ex. 30, 3 et 27, 2 ) [*]( 1 Et cum .. mors add. X 2 pallidus equus K 4 autem om. <I> 5 promiserat IKgs$ (p. 300) 6 uentura IK 7 cum enim dicat om. F, quod enim dicit IK inferus H, item cod. Amiatinus sequitur T, sequebatur X cum Vulg. illum] eum CBK expectabat BIKg 10 Et cum .. interfectoram add. X sigillum H cum Vulg. sub altari H 11 post altare add. dei HIKM occisorum] interfectorum FK post interf. (occisorum I) add. dicit se IK post uidisse add. se narrat S 12 post ara (pr.) add. dei S terra (aZ £ .)] terram T 13 faciem scripsi, factae F, facie cet. meditante TFM, mediante IK et codex Millanii, meditantes S, medietatem H; post meditante supple eo qui TFHMS, quae cet. 14 aureas TD(l) et aeream S, et H, om. cet. extrinsecus om. DCBIKM fecerat ponit post aras S 15 aram <&SS, auream T, aram auream S, aram auream coelum g nobis om. M )

[Et uicli, cum apcruisset signum sextum: terrae[*]( 6, 12 )motus factus est magnus.] Sextum sigillum: factus est terrae motus magnus: ipsa est nouissima persecutio.

[Et factus est sol niger tamquam cilicium.] Sol fit ut saccus: incredulis obscurabitur splendor doctrinae.

[Et luna tota facta est sanguis.] Luna sanguinea: ecclesia sanctorum ostenditur pro Christo sanguinem fundere.

[Et stellae ceciderunt in terram.] Stellas cadere: fideles [*]( 6, 13 ) turbari. [quemadmodum ficus iactat grossos suos.J agitata ficus amittit grossos: per persecutionem homines ab ecclesia separari.

[Et caelum recessit acsi Liber qui inuoluitur.] Caelum[*]( 6, 14 ) inuolui: ecclesia de medio fit. (et omnis mons et insulae de locis suis motac sunt.) et mons et insulae de [*]( 77, 3-79, 2] hanc sectionem ex Ticonii commentariis depromptam addunt Hieronymi et posteriorum recensiones ) [*]( 3 Et.. magnus add. X signum FM, signaculum HIK, sigillum S et ecce terrae motus magnus I 4 sextum sigillum T, in sexto sigillo X est alt. om. g 5 ipse S post est add. illa S pers. nou. CB 6 Et.. cilicium add. X cilicium (IJ93, saccus cilicinus S Sol.. saccus om. <l> ut om. T 7 post saccus add. id est X splend. doct. obsc. CB 8 Et.. sanguis add. X tota om. H post est add. sicut HI, ut g Luna sanguinea om. <I> 9 qui pro Christo sanguinem fuderunt H fundens IKM 10 Et.. in terram add. X stellas cadere TD>8, stellas eiusdem CB, stellarum casus FHKMS, stellarum casus signat I 11 perturbari Φβ, pro Christo turbari 8 quemadmodum .. suos add. X 12 post grossos add. suos X per persecutionem IS, persecutionem TH, persecutione cet. 13 separari] quando (per) pers. hom. ab eccl. separantur X 14 Et.. inuoluitur add. X acsi] quasi HI, ut K 15 inuolui] inuoluitur IK post inuolui add. id est FHMS ecclesiam S, ab ecclesia H fiet S post fit codd. FHM propter foliorum in archetypo transpositionem statim transeunt ad uersum c. XI u. 1: Et data est mihi harundo et.. sunt add. S cum Vulg. 16 et pr. om. S mons] montes Ill insula T )

[*](9, 13-14 )[Post haec audiui unum ex quattuor cornibus altaris aurei quod est in conspectu dei dicens angelo qui habebat tubam: solue quattuor angelos stantes in quattuor angulos terrae, tenentes quattuor uentos qui ligati sunt apud flumen magnum[*]( 9, 13. 14; cf. 7, 1 I in ΥΦ = capitis IX u. 13. 14 expositio in S (V 332 M) )Eufraten.] Quattuor angelos per quattuor angulos [*]( 7, 1 ) terrae siue quattuor uentos trans Eufraten flumen: [*]( 9, 14 ) gentes sunt quattuor, quia omni genti a deo deputatus est angelus, sicut lex dicit: statuit eos per numerum angelorum dei. donec sanctorum compleatur numerus, suos non egrediuntur terminos, quia in nouissimo cum Antichristo uenient.

[Post haec aidi: ct cccc turba multa, quam dinumerare nullus poterat, ex omni gente et tribu et populis et linguis amicti stolas\'[*]( 7, 9 )[*](II in ΥΦ = capitis VII u. 9 expositio in S (V 331 M) )[*]( 10 Deut. 32, 8 )[*]( 1 post motae add. sunt I post nouissima TD (persecutio add. Dm21, nouissimam CB, Nouissima persecutio 1K transitur ad uerba: arundinem similem uirgae etc. (Et data est mihi liarundo etc. add. IK) id est ad capitis XI u. 1 expositionem; huius autem loci id est capitis VII u. 1 interpretationem post caput XII u. 5 a continuari ex apparatu critico apparet, qui illic exstat nouissima .. fugientes praebet S bis: hoc loco et cap. XII u. 5 a Sequuntur tria additamenta llieronymi (T), quorum ordo in recensione (I) ita seruatwr, ut textus apocalypsis accedat, in recensione mixta S mutatur, ut primum capiti IX u. 13 et 14, alterum cap. VII u. 9, tertium cap. VIII u. 1 adiungatur 3 Post haec... Eufraten add. X Post haec] et S cum Vulg. unum] uocem unam g cum Vulg. 4 dicens] dicentem sexto g cum Vulg. 5 stantes in] id est g angulis IK 6 ad fiuuium magnum Euphratem g 7 quattuor angelos otn. X angeli CB 8 uenti CB flunien DHIKM, flumine TFS, fluuium CBg 9 post sunt quattuor add. quattuor uero IKM genti] generi I a deo om. HS 10 lex om. CB eos] terminos gentium I, cf. Vulg. super numeros CB 11 expleatur g 12 egredientur IKM 13 ueniunt MS, ueniant F 14 Post... albas add. X uidi turbam magnam HK cum Vulg. et ecce turbam magna 1 nullus] nemo Mg cum Vulg. 15 ex omnibus gentibus et populis H amictis Fill stolas albas F, stolis albis cet. cum Vulg. )

[*]( 8, 1 )[Et cum aperuisset signaculum septimum, factum est silentium in caelo fere medium horae.] Septimo aperto sigillo silentium fit in caelo semihora: initium est quietis aeternae; sed partem intellexit, quia interrupto silentio eadem per ordinem [*]( 8, 1 ) [*](III in ΥΦ = capitis VIII u. 1 expositio in S (V 333. 332 M ) repetit. nam si esset iuge silentium, hic finis narrandi fieret.

[*]( 7, 2 )[Et uidi angelum ascendentem a solis ortu, habentem signaculum dei uiui.] Angelum autem ascendentem ab oriente sole: Heliam prophetam dicit, qui anticipaturus est tempora Antichristi ad restituendas ecclesias et stabiliendas a magna et intolerabili persecutione. haec in apertione libri et ueteris testamenti et noui praedicata legimus; ait enim dominus per Malachiam: ecce ego mittam uobis Heliam Thesbiten, [*]( 17 Mal. 4, 5. (5 ) [*]( 1 autem om. X dicitur IK turbam I multa] magna K ex omnibus tiibubus II et ex omnibus FII ex omnibus om. CB 2 credentibus] gentibus F in sanguine S cum Vulg. 3 per baptismum S 5 Et.. horae add. X sigillum K cum Vulg. silentium .. horae om. S 6 fere] quati II cum Vulg. rnedium F, medio K, dimidium 31 dimidia hora JI, media hora 1 cum Vlllg. Septimo.. sigillo om. S aperto] autem B 7 semihora] st-niora F, media ferme hora g post semihora add. spmihora CB. add. per quod significatur X est om. X 8 interruptio e silentio om. DCB pandem C, eam g 9 repetiuit IK hie] id F 11 Et.. uiui add. X post uidi add. alterum g cum Vulg. ab ortu solis HIK cum Vulg., om. F sigt.uni FH cum Vulg. 12 Angelum .. sole om. X 13 solo Dml, solum CB est] erit I, erat KM. om. CB 14 a om. FH 15 intollerabili IKM haec ... legimus] quae in libris et ueter;s et noui testamenti praedicta legitur 1K apertione] appetitione F librorum e et (ante ueti-ris) om. CBg 16 noua F dominus om. g 17 malachim T, malitiam F mitto FIK tesbiten TF, prophetam I ) [*]( XXXXIX. Victorinus Pet. ) [*]( 6 )