Commentarii in Apocalypsin
Victorinus, Saint, Bishop of Poetovio
Victorinus Saint, Bishop of Poetovio. Victorini Episcopi Petavionensis Opera (Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum, Volume 49). Haussleiter, Johann, editor. Vienna, Leipzig: Tempsky, Freytag, 1916.
[*]( 4, 2 )Significanter solium positum, quod est sedes iudicii et regis, super quem solium uidisse se ait similitudinem iaspidis et sardi. quia iaspis aquae color est et sardi ignis, haec duo testamenta posita esse usque ad consummationem orbis super tribunal dei exinde manifestabatur, quorum iudiciorum duum unum iam consummatum est in cataclismo per aquam, aliud autem per ignem consummabitur. [*]( 2 cf. Apoc. 1, 13 13 cf. ibid. 4, 3 ) [*]( 4 similitudinibus correxit ex similitudine A 8 ferturus scripsi cum TS (cf. fertilis, fertor), laturus A ait] Ait enim A 9 factus sum] factum suum A 12 signifieanter scripsi, significantur id est A 13 queni] item TD 14 sardi] item TI) 15 uerte: daB diese (zwei Edelsteine) als die beiden Testamente (= als die Sinnbilder der beiden Testamente) iiber dem Throne Gottes angebracht sind 16 cf. exinde manifestatur duorum iudiciorum ordo Beatus p. 234 17 duum scripsi, diuinum A )
[*]( 4, 7. 8 ) (Quattuor animalia) quattuor sunt euangelia. primum, inquit, similem leoni secundum similem uitulo, tertium similem homini, quartum similem aquilae uolanti: (habentes) alas senas in circuitu, oculos et intus et deforis: et non cessant dicere, inquit: (hagios hagios hagios) [*]( 3 Gen. 9, 13 ) [*]( 1 ardentem colorem] infra (lin. 4) uidemits irim ad ignem pertinere 12 qu. animalia om. A 13-14 similem A quater, item T habentes om. A 16 inquit] item TD hagios .. hagios om. A )
Simile leoni animal euangelium est cata Iohannem, quod, cum omnes euangelistae hominem factum Christum praedicauerunt, ille autem illum antequam descenderet et carnem sumeret deum praedicauit dicendo: deus erat uerbum et quoniam tamquam leo fremens exclamauit, leonis uultum sustinet praedicatio eius. hominis Matheus enititur enuntiare nobis genus Mariae, unde carnem accepit Christus. ergo dum enumerat ab Abraham usque ad Dauid et ab Dauid usque ad Ioseph, tamquam de homine locutus est; ideo praedicatio eius effigiem hominis accepit. Lucas quoque (a) sacerdotio Zachariae offerentis hostiam pro populo et apparente sibi angelo dum enumerat, propter sacerdotium et hostiam ipsa conscriptio uituli tulit imaginem. Marcus interpres Petri ea quae in munere docebat commemoratus [*]( 2 cf. Apoc. 4, 4 3 cf. Th. Zahn, Geschichte des neutestamentlichen Kanons II p. 338 sq. 7 cf. Th. Zahn, Forschungen zur Gesell. des n. t. Kanons II p. 258 sqq. 10 Ioh. 1, 1 20 cf. Papias apud Euseb. hist. eccl. III 39 ) [*]( 2 sunt om. A 3 iudicii] Indicio A in noua sectione 7 interpretationem inter se contrariam praebent codex A et reliqui testes: ille id quod Irenaei exemplum (lib. III 11, 8) et genus dicendi (cata Iohannem) probant. Victorini propriam, hi id quod alii loci testificantur ex Hieronymi libris sumptam, cf. eiusdem prologum in euangelia quattuor, comment. in Ezech. lib. I c. 1, contra Iouinianum lib. I 26 etc. similem A 13 enititur scripsi, enim mittitur A 14 ergo dum enumerat ab] et indumentum erat A 16 ideo] Idem A eius eius A 17 a om. A offerenti A 18 angeli A duro enumerat] indumentum erat A 20 in munere scripsi, imminere A )
[*]( 4, 6 b ) Oculos autem intus et deforis habere ea animalia. id est (praedicationem noui testamenti\', prouidentiam spiritalem ostendit, quae et secreta cordis inspicit et superueni- [*]( 4, 8 ) entia uidet, quae sunt intus et deforis. alae testimonia ueteris testamenti sunt librorum ideoque XXIIII sunt, tot numero. quot et seniores super tribunalia. (sed) sicut animal uolare non potest nisi pennas habeat, sic nec praedicatio noui testamenti fidem habet, (nisi habeat) ad ueteris testamenti testimonium testimonia praenuntiata, per quae tollitur a terra [fol. 8r] et uolat. semper enim quod ante dictum est futurum (et) postea factum inuenitur, illud est quod fidem facit indubitabilem. rursus tamen et alae si non haereant in animalibus, uitam unde trahant non habent. nisi (enim) quae (prae)dixerant prophetae in Christo essent consummata, inanis fuerat praedicatio illorum. hoc tenet ecclesia catholica et antea praedicata et postea consummata et merito uolat et tollitur a terra, uiuum animal. haeretici autem qui testimonio prophetico non utuntur, adsunt eis animalia, sed non uolant, quia sunt terrena. Iudei autem qui non accipiunt noui testamenti [*]( 1 tota pars a uerbis hae ergo praedicationes usque ad uerba nisi uictori (p. 60, 2) exstat apud Beatum (p. 264—H66) 2 cf. Apoc. 1, 16 b 3 cf. Gen. 2. 10 10 cf. p. 50, 2 (Apoc. 4, 4) ) [*](1 hae om. A 7 est secreta A (est pro et) 10 quot] quid A sed om. A 12 nisi habeat om. A 14 ante dictum] interdictum A futurum] item quod ante dictum est futurum Ps.-August. homil. III (XXXV 2423 l. 24 M) et om. A 16 haereant] habeant A 17 enim om. A praedixerant scripsi, dixerant A 21 heresiaci A )