Dialogi

de proximo, trabibus iumenta tunduntur, sed nihil penitus saeuae manus agebant: uno adque eodem in loco stabant fixa simulacra. quid agerent infelices homines nesciebant, nec iam ultra dissimulare poterant, quin quamlibet brutis pectoribus agnoscerent, diuino numine se teneri.

tandem ergo in se regressi coeperunt quaerere, quis ille esset, [*]( 1 eo dum] eodem Y, eodem dum AF II diocisis nisitata V 3 puplicum F 4 raeda V: reda AF, rheda v et sic infra § 5 5 circumiectum V 6 cesserant ABV: haeserunt Fv 7 deinde v 8 ipsa V: illa AFv 9 facere Fpr. m. 10 saltibus om. F pro m. 11 dehinc V: dein A, deinde Fv 12 ille non motus 2 codd. Gisel. 14 furentibus Mj at tt. de Prato 15 ilico AFV: illico v II cruentato F corr. 16 terra AF 19 furore suo satiati M, furore fatigati V; atcf. Paulinus: Interea expleto satiati corda furore 20 signa om. AFQ 21 adtollentibus BMV: . tollentibus AFv 24 trauibus V 29 regressi in se F, in se reuersi M )

igitur omnes rapidis nos passibus consequuntur. conscii facti ac meriti, pudore confusi, flentes et puluere, quo se ipsi foedauerant, caput adque ora conspersi, ant Martini se genua prouoluunt, ueniam precantes et ut eos abire sineret postulantes: satis se uel sola conscientia dedisse poenarum satisque intellexisse, quam eodem ipsos uiuos absorbere terra potuisset, uel ipsi potius amissis sensibus in inmobilem saxorum naturam rigescere debuissent, sicut adfixa locis quibus steterant iumenta uidissent: orare se adque obsecrare, ut indulgeret sceleris ueniam et copiam praestaret abeundi.

senserat etiam, priusquam occurrerent, uir beatus illos teneri, nobisque id ante iam dixerat: ueniam tamen clementer indulsit eosdemque abire permisit, animalibus restitutis.

Illud autem animaduerti saepe, Sulpici, Martinum tibi dicere solitum, nequaquam sibi in episcopatu eam uirtutum gratiam suppetisse, quam prius se habuisse meminisset. quod si uerum est, immo quia uerum est, conicere possumus, quanta fuerint illa, quae monachus operatus est et quae teste nullo solus exercuit, cum tanta illum in episcopatu signa fecisse sub oculis omnium uiderimus.

multa quidem illius prius gesta innotuere mundo neque potuere celari, sed innumerabilia esse dicuntur, quae dum iactantiam uitat, occuluit neque in hominum notitiam passus est peruenire, quippe qui humanam substantiam supergressus, uirtutis suae conscientia mundi gloriam calcans, caelo teste frueretur.

quod uerum esse uel ex his, quae conperta nobis sunt nec latere potuerunt, possumus aestimare, siquidem ante episcopatum duos mortuos uitae restituerit, quod liber tuus [*]( 1 percontantes A V et corr. F: percunctantes F pr. m. et v 3 tum BMV: tunc AFv 5 conBcii BV et corr. F: conscio AF1 vII merito de Prato cum Aldina 9 satisque se L A 11 eodem V: eosdem AFv 10 absoruere V 14 occurrerent V: accurrerent AFv 16 eosdemque V, sed s sup. lin. 17 sulpicii V 18 episcopatum F 19 meminirat V 20 fuerint MV: fuerunt AFv 21 monacus A 23 gesta prius v 25 occuluit BV (sed V occoluit): occultauit AFv II et neque V 28 fruetur V\' )

fuerat causa nescio qua Carnotum oppidum petebamus. interea, dum uicum quendam habitantium multitudine frequentissimum praeterimus, obuiam nobis inmanis turba processit, quae erat tota gentilium: nam nemo in illo uico nouerat Christianum. uerum ad famam tanti uiri campos omnes late patentes confluentium multitudo contexerat.

sensit Martinus operandum et adnuntiante sibi spiritu totus infremuit, nec mortale sonans uerbum Dei gentilibus praedicabat, saepius ingemescens, cur tanta Dominum Saluatorem turba nesciret.