Dialogi

Consequenti itidem tempore iter cum eo, dum dioeceses uisitat, agebamus. nobis nescio qua necessitate remorantibus aliquantulum ille processerat.

interim per aggerem publicum plena militantibus uiris fiscalis raeda ueniebat. sed ubi Martinum in ueste hispida nigro et pendulo pallio circumtectum contigua de latere iumenta uiderunt, paululum in partem alteram pauefacta cesserunt.

dein funibus inplicatis protentos illos, quibus, ut saepe uidistis, misera ipsa animalia conglobantur, ordines miscuerunt: dumque aegre expediuntur, moram fecere properantibus. qua permoti iniuria militantes praecipitatis in terram saltibus se dederunt.

dehinc Martinum flagris ac fustibus urguere coeperunt, cum quidem ille mutus et incredibili patientia praebens terga caedentibus maiorem insaniam infelicibus commoueret, magis ex hoc furentes, quod ille quasi non sentiens uerbera inlata contemneret.

nos ilico consecuti foede cruentum adque uniuersa corporis parte laniatum, cum exanimis in terram procubuisset, inuenimus: statimque eum asello suo inposuimus ac locum caedis illius exsecrantes raptim abire properauimus. interea illi regressi ad raedam suam furore satiato, agi quo ire coeperant, iumenta praecipiunt.

quae cum omnia solo fixa ac si aenea signa riguissent, adtollentibus altius uocem magistris, flagris hinc adque inde resonantibus, nihil penitus mouebantur. consurgunt deinde omnes pariter in uerbera: consumit Gallicas mularum poena mastigias. tota rapitur silua.

de proximo, trabibus iumenta tunduntur, sed nihil penitus saeuae manus agebant: uno adque eodem in loco stabant fixa simulacra. quid agerent infelices homines nesciebant, nec iam ultra dissimulare poterant, quin quamlibet brutis pectoribus agnoscerent, diuino numine se teneri.

tandem ergo in se regressi coeperunt quaerere, quis ille esset, [*]( 1 eo dum] eodem Y, eodem dum AF II diocisis nisitata V 3 puplicum F 4 raeda V: reda AF, rheda v et sic infra § 5 5 circumiectum V 6 cesserant ABV: haeserunt Fv 7 deinde v 8 ipsa V: illa AFv 9 facere Fpr. m. 10 saltibus om. F pro m. 11 dehinc V: dein A, deinde Fv 12 ille non motus 2 codd. Gisel. 14 furentibus Mj at tt. de Prato 15 ilico AFV: illico v II cruentato F corr. 16 terra AF 19 furore suo satiati M, furore fatigati V; atcf. Paulinus: Interea expleto satiati corda furore 20 signa om. AFQ 21 adtollentibus BMV: . tollentibus AFv 24 trauibus V 29 regressi in se F, in se reuersi M )

igitur omnes rapidis nos passibus consequuntur. conscii facti ac meriti, pudore confusi, flentes et puluere, quo se ipsi foedauerant, caput adque ora conspersi, ant Martini se genua prouoluunt, ueniam precantes et ut eos abire sineret postulantes: satis se uel sola conscientia dedisse poenarum satisque intellexisse, quam eodem ipsos uiuos absorbere terra potuisset, uel ipsi potius amissis sensibus in inmobilem saxorum naturam rigescere debuissent, sicut adfixa locis quibus steterant iumenta uidissent: orare se adque obsecrare, ut indulgeret sceleris ueniam et copiam praestaret abeundi.

senserat etiam, priusquam occurrerent, uir beatus illos teneri, nobisque id ante iam dixerat: ueniam tamen clementer indulsit eosdemque abire permisit, animalibus restitutis.