de Ira

" Non possum," inquis, " pati; grave est iniuriam sustinere." Mentiris ; quis enim iniuriam non potest ferre, qui potest iram ? Adice nunc quod id agis, ut et iram feras et iniuriam. Quare fers aegri rabiem et phrenetici verba, puerorum protervas manus ? Nempe quia videntur nescire quid faciant. Quid interest, quo quisque vitio fiat imprudens ?

Imprudentia par in omnibus patrocinium est. " Quid ergo ? " inquis, " impune illi erit ? " Puta velle te,

Deinde ad condicionem rerum humanarum respiciendum est, ut omnium accidentium aequi iudices simus ; iniquus autem est, qui commune vitium singulis obiecit. Non est Aethiopis inter suos insignitus color, nec rufus crinis et coactus in nodum apud Germanos virum dedecet. Nihil in uno iudicabis notabile aut foedum, quod genti suae publicum est ; et ista, quae rettuli, unius regionis atque anguli consuetudo defendit. Vide nunc, quanto in iis iustior venia sit, quae per totum genus humanum vulgata sunt.

Omnes inconsulti et improvidi sumus, omnes incerti, queruli, ambitiosi,—quid lenioribus verbis ulcus publicum abscondo ?—omnes mali sumus. Quidquid itaque in alio reprenditur, id unusquisque in sinu suo inveniet. Quid illius pallorem, illius maciem notas ? Pestilentia est. Placidiores itaque invicem simus ; mali inter malos vivimus. Una nos res facere quietos potest, mutuae facilitatis conventio.

" Ille iam mihi nocuit, ego illi nondum." Sed iam aliquem fortasse laesisti, sed laedes. Noli aestumare hanc horam aut hunc diem, totum inspice mentis tuae habitum ; etiam si nihil mali fecisti, potes facere.

Quanto satius est sanare iniuriam quam

" Ista," inquis, " peccare se nesciunt." Primum quam iniquus est, apud quem hominem esse ad impetrandam veniam nocet ! Deinde, si cetera animalia hoc irae tuae subducit, quod consilio carent, eodem loco tibi sit quisquis consilio caret ; quid enim refert an alia mutis dissimilia habeat, si hoc, quod in omni peccato muta defendit, simile habet, caliginem mentis ? Peccavit ;

hoc enim primum ? Hoc enim extremum ? Non est quod illi credas, etiam si dixerit: " Iterum non faciam." Et iste peccabit et in istum alius et tota vita inter errores volutabitur. Mansuete immansueta tractanda sunt.