Liber Apologeticus

Sed concedo, ut hoc, quantulumcumque lumen est, indefioienti usque in finem uigore permaneat, id est donum illud, quod sortitus est specialis gratiae, non amittat — alioquin plenitudo lucis adsistit in toto, caligo non remanet: caliginem autem dico insipientiae de peccati sordibus accidentem - quid si conpetens ratio est, ut quantum de luce [*]( AVCTOHES 1 loh. 1, 9 3 Matth. 5, 14 9 credentes-11 loco Petr. 2, 1, 19 12 Luc. 12, 35 15 Matth. 6, 23 ) [*]( 1 illuminat Σψ4 tota in ras. ψ6 electionem ΣΦΧ 7 quid post] qui post Xm 10 tanquam V || lucerne Φ || caligoeo] ΣΥΦΧ caliginoso Vv 11 quasi] ΣΥΦΧψ qua cfsg quum h || illustrati V ,12 preparatae Φ || post bonis trium litt. spat. relictum in Φ || lncerne Φ1 13 urls (i. e. uestris) X || fatigare ΥΦ1 14 defecto ΥΦ1|| semper] p X || pereclitantnr Σ1 16 tenebre Φ || sunt ipsae tenebrae om. ΣΥΦΧ || quante s 17 eruntJ Vv sunt ΣΥΦΧ 18 eat om. 2 19 id corr. in ida\' m. 1 s JdS (quod tam idem quam id eat significare potest) 2 U donum] domum sic T 20 alioquin] aliquando V Alioquin si S 21 assistit V 23 competens V )

porro antem difficillimum est, ut offendiculum caligo non habeat. neoesse est homini, in quantitate luminis et in reliquiis caliginis constituto, uolenti bonum et non effugienti malum, et subsistere adiutorium et non deesse peccatum.

quod si cuiquam obscure dictum uidetur,, accipiat exemplum conuersationis humanae. duo singuli habent dona diuersa, unus ut sit humilis in silentio, alter at sit suadibilis in docendo. ille, cui silentium cordi est, si forte poscatur rationem de fide reddere, putasne nullam in disserendo patietur offensam ? aut si is, cui doctrina in docendo commissa est, si de arrogantia castigetur, putasne nullam adsumit in humilitate fallaciam?

aut facile arbitraris, ut simplex scurrilitate careat, laetus uerbo, ollioitus iracundia, patiens neglegentia, mitis pigritia, doctus iactantia, submissus inuidia, extra illam, quae est omnium bonorum operum caligo generalis, uanae gloriae concupiscentiam.

quodsi hoc pie sancteque intellegitur, unusquisque nostrum adsumat conparationem, ut magis semet ipsum in melioris praelatione condemnet quam in minoris despectione iustificet. ita demum inuicem membra sociabit, praecipue si, una caritate ueluti pelle ossa circumdante neruisque iunctis indigentia, sui conscius homo hanc ipsam quam habet gratiam donum intellegat esse non debitum et magis ex eo unde accepit glorietur in Domino quam unde [*]( 3 reliquiB ΣΦaψa 5 cuiquam (cui in ras. 4 circ. litt.) ψ 9 haec in disserendo —11 castigetur pntasne nullam om. v || diserendo ΣΥΦ 10 si is] ΣΧψ si*is Φ si his T 11 adsumit (t eraf. et in marg...) ψ 12 hnmilitatS ( erasum) ΦΧ || fallatiam 2 || uerba facile —13 Let9 om. sed in marg. inf. add. m. 1 X || **arbitraris # || ut in ras. V || scurilitate V 13 Ictus £ laetas hoc sed hoc expunctum s || negligentia W 11 submissus (sub in ras.; in marg. sum praescriptum) ψ summissus ΥΦΧ silmus 2 15 genera| Σ1 16 sanctaeque s 17 intelligitur V || assumat W |j comparationem Σψ 18 condempnet ΣΥΦΧ19 despectione] 2X dispectione (\' eras.) Φ dispectatione TW despectatione ν || menbra X 20 sociebit s || precipne E praecipwe (a altera erasa) Φ || caritas ΣΥΦΧ || eircundante X 21 conscius] conscius sui sed sui erasum Φ 22 intelligat ψ || debituin] ΣΦΧψ dnbitum T meritum ν )

nos enim cum essemus naturaliter filii irae propter delictum nostrum, facti sumus filii misericordiae propter clementiam Domini, nihil digni nisi damnatione. non ingeramus Domino de non accepto querellam sed de accepto gratiam repensemus gloriam solo illi creatori redemptorique nostro Domino Iesu Christo, quem posuit Deus propitiatorem in sanguine suo, utinnomine eius quern genu curuetur caelestium et terrestrium et infernorum, quem in illa praedicta potestate iudicantem omnis caro uideat et cui omnis lingua fateatur.

unde et apostolus ait: ideo contendimus siue absentes siue praesentes placere illi. omnes enim nos manifestari oportet ante tribunal Christi, ut referat unusquisque propria corporis prout gessit siue bonum siue malum; et alibi: omnes enim stabimus ante tribunal Dei.

Paulus apostolus dixit etiam se staturum ante tribunal Dei et propria corporis prout gessit cum ceteris redditurum; contra autem Pelagius confidenter audet dicere: cita consummo uniuersam in carne perfectionem, ut de iudicis bonitate nihil sperem*.

iusti in illa die iudicis operum suorum glorias audientes, adhuc tamen uelut ignorantes, interrogabunt: Domine, quando te uidimus et haec [*]( AVCTORES 1 nos — 3 Domini Ephes. 2, 3 et 4 6 Rom. 3, 25 (cf. Oroa. infra 25 § 4) 7 nt in nomine sqq. Philipp. 2, 10 11 Cor. 2, 5, 9 et 10 15 Rom. 14, 10 22 Matth. 25, 37 ) [*]( 1 enim] autem V 2 ire s || sumuB filii] sumus ΥΦψh 8 nichil Χψ || dampnatione TQX 4 ingeramus (litterae nge in ras. m. n X ignoramne 1 || domino de] dno.de (o in ras. et de 8. 8. m. 2) s domine 2T || quaerellam T querelam ΣΧprψ 5 gloriam] ΣΥΦΧ gloriamque ψν || solo] ΣΥΦΧ soli ψv; cf. toto Hist. 3,1 § 6; 3, 20 § 11; 6, 5 § 11 6 christo] christo tribuamus v 7 propitiatorem (iti in ras.) ψ 8 eius in ras. ψ || genu. (eras. s) Φ || curuetur] flectatur 9r || caelestium et] celestium ψ 9 iudicantem] ψν iudicḗ (8 ex a ut uid. corr.) Φ indicet 2TX 10 cui omnis] cui omis (alterum i ex corr. add. m. ut uid. 1) s 12 presentes Φ ||illi] ei Φ hg 14 corporis] xpl Σ1 17 ad uer- sum dei et —18 ceteris red in marg. 1 W 19 pfectiōē. nt (6. i in ras. m. 1) X || nt (t in ras. unius litt.) Φ 20 nichil Χψ )