Historiae Adversum Paganos

Anno ab Vrbe condita MCLXVIII Constantins comes apud Arelatem Galliae urbem consistens, magna rerum gerendarum industria Gothos a Narbona expulit atque abire in Hispaniam coegit interdicto praecipue atque intercluso omni commeatu nauium et peregrinorum usu commerciorum.

Gothorum tunc populis Athaulfus rex praeerat: qui post inruptionem Vrbis ac mortem Alarici Placidia, ut dixi, captiua sorore imperatoris, in uxorem adsumpta Alarico in regnum successerat.

is, ut saepe auditum atque ultimo exitu eius probatum est, satis studiose sectator pacis militare fideliter Honorio imperatori ac pro defendenda Romana republica inpendere uires Gothorum praeoptauit.

nam ego quoque ipse uirum quendam Narbonensem inlustris sub Theodosio militiae, etiam religiosum [*]( AVCTORES § 2 ut dixi 7, 40 § 2 § 4 ego — andiui ) [*]( 1 karthaginem PB ∥ an auro] amaro X2 ansaro (post an fort. aliquid eras.) V ∥ auro] pecuniae ui (pecuniae uersu extr. add. 1°) G 2 qui continuo] Continuoq. (q. a. s.) G ∥ euocatus G solus 3 [uel ad paenam D 5 I. CLXUIII. PR millissimo oen [diasimo sexaginsimo octauo D 6 arilatem D 7 gotho s- (s coni. c. seqq.) P1 ∥ a] PGV ς * (erasa a esse potest) R e D solus om. c ∥ adque P 8 adque PRa ∥ in│clusus D incluso KM ∥ comeato D 9 per crinorum D ∥ tunc om. DVT 10 populi*s. (eras. s, punct. ex corr. add.) B populus D ∥ athaulfus] DGVN1 WX2 (ς) atahulfus PB Ataulphus fsh ∥ rei] tunc DV rex tunc T rex ante athaulfus exhibet N1 ∥ irruptionem Rb ∥ urbis (r statim in ras. scr.) D 11 alarici] Gv halarici PRD alarichi N1 ∥ placidi aut P1 ∥ captiua om. D ∥ sororem D 12 uxorẽ P2 oxorem D uore P1 R ∥ assumpta Rb adsumta. PD ∥ alarico] Gv halarico PR alaricho N1 halaricum D 18 adque PR214 honoria D 15 pro defendenda romana republica] prodi puplica D ∥ impendere Rb ∥ uires s. s. m. 1. in D 16 uirum] uerum D 17 inlustrẽ Ral. ∥ sup D ∥ religiosum (li statim s. s.) D )

se inprimis ardenter inhiasse, ut oblitterato Romano nomine Romanum omne solum Gothorum imperium et faceret et uocaret essetque, ut uulgariter loquar, Gothia quod Romania fuisset et fieret nunc Athaulfus quod quondam Caesar Augustus,

at ubi multa experientia probauisset neque Gothos ullo modo parere legibus posse propter effrenatam barbariem neque reipublicae interdici leges oportere, sine quibus respublica non est respublica,. elegisse saltim, ut gloriam sibi de restituendo in integrum augendoque Romano nomine Gothorum uiribus quaereret habereturque apud posteros Romanae restitutionis auctor, postquam esse non potuerat immutator.

ob hoc abstinere a bello, ob hoc inhiare paci nitebatur, praecipue Placidiae uxoris suae, [*]( EXPILATORES 17 inhiare — p. 561, 9 confirmaret epitomauit Pau- lus 313, 20—27 ) [*]( 1 et grauim (er. a) D ∥ bethleem] PN1 X2 W (NO) v bethle*em (er. h ut uid.) R bethlehem Gs bethele en D betheleem H beth*lẽ (eras. e) V bethlem T bethel G1 KM ∥ palestinae PRD 2 h.ieronymo B hieronimo D ∥ praesbytero D prbo P prbto B ∥ referentem (f m. 2 carr. ex 8 uel p uel r) P 3 athaulfo] GN1 X2 atahulfo PB adthaulfo (h s. 8. m. 1, f statim ex a) D atheulfo (f s. 8. m. 1) W 4 dedicisse D ∥ ille om. R solus ∥ esse D 5 imprimis Rb 6 oblitterato (tt in ras., illa m. 1, haec m. 2) P obli*terato (er. t) B oblitorato D 7 faceret] fecerit D II et om. D ∥ esseque D ∥ uulgaliter PRVN1 8 et fieret] scripsi fieret. Et D fieret PRG1 ς (; Fieret B) fieretque G3 M2 N1 Tfsh 9 athaulfus] GVN1 X2 atahulfus P ataulfus (sic) B athaufos D athoulfus W ∥ quod] et quod 0 ∥at] ad P1 R1 10 probabisset PR1 11 effrenata (t statim in ras. scr.) D 12 rẽ*publicã R2 13 elegisse (se in ras. m. 2) P elegisset N legisse (s. s. glossa pro elegisse m. 3) G ∥ se post elegisse add. v ∥ saltem Rb h salutem edd. Col. fs 15 actor D 16 potuerat*** (nulla littera ut uid. erasa; spatium est 2 uel 3 litt.) P 17 Praecipue P Praecipuę a. ras. B (sic P maiore; inde factum ut in N1 ea littera omitteretur moxrubricanda) II sue P )

cumque eidem paci petendae atque offerendae studiosissime insisteret, apud Barcinonam Hispaniae urbem dolo suorum, ut fertur, occisus est.

Post hunc Segericus rex a Gothis creatus oum itidem iudicio Dei ad pacem pronus esset, nihilominus a suis interfectus est.

Deinde Vallia successit in regnum ad hoc electus a Gothis, ut pacem infringeret, ad hoc ordinatus a Deo, ut pacem confirmaret.

hic igitur — territus maxime iudicio Dei, quia cum magna superiore abhinc anno Gothorum manus instructa armis nauigiisque transire in Africam moliretur, in duodecim [*]( AVCTORES lin, 5 ut fertur ) [*]( EXPILAТORES 6 Post-7 interfectus est compilauit Isidorus Hist. Goth. 20 cf. Iordanis Get. 31 extr. 8 Deinde — 9 confirmaret compilauit Isidorus Hist. Goth. 21 8 Deinde—regnum cf. Iordanis Get. 32 8 Vallia - regnum cf. Marcellinus Comes ad a. 414 10 hic—p. 562, 2 cladis, cf. Iordanis Get. 33 p. 123, 18—124, 8 11 Gothorum — p. 56\'2, 2 cladis compilauit Isidorus Hist. Goth. 22 ) [*]( 1 f*emine B || sanę α. ras. R || religione. satis (ne sa in ras. m. 1) D || religione] PGV5 religione (gi s. s. m. 2) B religionis (O)v || satis (s fin. corr. ea: aita litt. m. 2) P || prope D probatae KM 2 persuasu** (su alt. in ras. m. 1, post su er. 2 litt., suF) P suasus D persuasus VNO 8 pace R2 || petente R1 appetente R2 adpetende VT || adque PR1 || offende (-di V) VT || studiosissimę a. ras. B 4 barcinonam] X1 barchinonam (h statim ex n) D barchilonem PBN1K barcylonam H barcilonem GKMTB barcillonem (ch Q) VWO barchilinem X2barcinonem (N) fsh; etiam 1, 2 § 104 barcinonam scribendum uid 6 hounc (o del. m. 1) P || segericus] PDWB segaricus (ric) B || ididem D 7 pronos D || esse D (lin. s. s. tenuissima forfuita uid.) || a] et a 8 h 8 uallia] DTW(КМO)v item uel uuallia Bualia PRGHN1X1b (sed idem.o in Get. mox uallia) bęllia N uuluia V || successit*in (sit i in ras. m. 1) D || ad hoc] adhuc D || electus] ordinatus DKMO (sic ad hoc ordinatus ado pacem 9firmara: a gothis ut pacė infringera V) 10 maxime a. ras B maximae D || quia] T (V ON) Z1v qui PВDКМНN1 WX2 qd ex qu. (corr. m. 1) G 11 manus (s er.) B manu NX2 12 nauigiisque (gi s. 8. m. 2) P || oliretur D || duodicem D || mili**bus (er. ti) D ) [*](v. ) [*]( 86 )

exitu perierat, memor etiam illius acceptae sub Alarico cladis, cum in Siciliam Gothi transire conati, in conspectu suorum miserabiliter arrepti et demersi sunt — pacem optimam cum Honorio imperatore, datis lectissimis obsidibus pepigit; Placidiam imperatoris sororem honorifice apud se honesteque habitam fratri reddidit;

Romanae securitati periculum suum ebtulit, ut aduersus ceteras gentes, quae per Hispanias consedissent, sibi pugnaret et Romanis uinceret.

quamuis et ceteri Alanorum Vandalorum Sueborumque reges eodem nobiscum placito depecti forent mandantes imperatori Honorio: tu cum omnibus pacem habe omniumque obsides accipe: nos nobis confligimus, nobis perimus, tibi uincimus, immortali uero quaestu reipublicae tuae, si utrique pereamus.

quis haec crederet, nisi res doceret ? [*]( AVCTORES § 12 pacem cf. 1, 17 § 3 et 3, 20 § 9 § 13 cf. 1, 16 § 3 et 1, 17 § 3 ) [*]( EXPILATORES 2 memor — 3 conati cf. Iordanis Get. 33 p. 124, 2 sq. 2 acceptae — 4 demersi sunt uid. adhibuisse Isidorus Hist. Goth. 18 3 in Siciliam — conati cr. Iordanis Get. 30 p. 114, 8 4 pacem—7 reddidit compilauit Isidorus Hist. Goth. 21; cf. Marcellinus Comes ad a. 414 (inde Iordanis Chron. p. 238 E2) 4 pacem —15 pereamus (aliunde his exigente Constantio insertis) excerpsit Paulus 316, 20 — 28 4 pacem — 9 ninceret uid. adhibuisse Iordanis Get. 32 p. 119 7 reddidit adhibuit Seuerus Chron. p. 450, 4 ) [*]( 2 alarico] GVWX2 (ri 8. 8. m. 1 in V) v halarico PRD alaricho N1 halaric. S1 alaric. S2 3 sicilia. RH et ante corr. m. 3 aut 4 P 5 lectissimis obsidibus (lectissimis ob in ras. m. 1) P || pepiegit D 7 Romanę (an s. s. m. 2, erasum sed mox m. coaeua re- stitutum) B 8 aduersum (ς) v || cęteras a. ras. R 9 pugnaret ct] pugnaret DVTONW || cęteri a. ras. R citeri D 10 alanorum] Gv halanorum PDVN1X2 W balanoru C eras., fort. casu) B || uuandalorum GWX2B|| sueborumque] PR Sueuorum q: n || eodemJ eorum D 11 depecti] PR\'DG1 depacti RbG1cv || honori D 12 omniumque obsides] obsidesque (i ex e V) DVTO 13 confligimur D || uincemus (more suo) n 14 immort.-15 pereamus] tnae erit quaestus reipubiicae si utrique pereamus β || immortali] RbD inmortali PR2,ς inmortalis X2v || quaestu] PRDς quaestus X2v || erit add. post quaestus c 15 utri*que (ex utroque ?) B )

ex quo utcumque concesserim, ut licenter Christiana tempora reprehendantur, si quid a conditione mundi usque ad nunc simili faotum felicitate te doceatur.

manifestauimus, ut arbitror, atque ostendimus non magis uerbo paene quam digito innumera bella sopita, plurimos extinctos tyrannos, conpressas coangustatas addiotas exinanitasque immanissimas gentes minimo sanguine, nullo certamine ac paene sine caede.