Historiae Adversum Paganos

uerumtamen continuo Romae aurea domus, a Nerone totis priuatis publicisque rebus inpensis condita, repentino conflagrauit incendio, ut intellegeretur missa etiam ab alio persecutio in ipsius potissime monumentis, a quo primum exorta esset, atque in ipso auctore puniri.

terrae motu quattuor urbes Asiae subuersae, Elea Myrina Pitane Cyme, et Graeciae ciuitates duae, Opuntiorum et Oritorum; tres Galatiae ciuitates eodem terrae motu dirutae; Pantheum Romae fulmine concrematum; [*]( AVCTORES § 4 Romae—domus..conflagrauit incendio Hier. 2120 § 5 terrae motu-Oritorum Hier. 2121 || tres Galatiae-dirutae Hier. 2127d (eodem ab Orosio add.) || Pantheum—concrematum Hier. 2127° || terrae motus-ciuitatem Hier. 2130h ) [*]( 1 repertus P1 interceptus D || detractantiB D || interfeci PR1 2 praecipiBset RID (corr. R3) || interfecerentur (e altera in i corr. m. 1) P || Mplinii (eras. p.) P plenii** (ii in ras. m. 1) D 3 cęteros R1 (corr. m. 3) citerus D || persecutur (sic) D || erat D || admonitus R1 4 conuenticula (cula. m. 1 in ras.) P 6 memini P1 || formidulosam (formi m. 1 in ras.) P formidolosam R2 furmidolusam D 7 rescribtis PR1 (corr. R3) || lumuribus (punct. ut alia multa sunt fortuitum esse potest) D 8 rom*e* (e ex ae) B\' romq R\' || ad priuatis in marg. uocabtdum er. P 9 publicisque] **pplicisq; (pp in pub m. 3) B || impensis R3 10 ut int.] Ue telle geretur D || aliis D 11 ipsius] psis D || potissimę (corr. m. ant.) P potissime a. r. B || monimentis p. ras. R || adque P1R1 12 quatuur D 13 elea] PRDς elia G alea H clea 0 Helea v || myrina] PR1 mirina D smyrna R2 || pytha necame D pithia nicenae (tn mg. [i]ud b pitane cume m. P) G || pytane PR1 (coni. c. seqq. R) pyta:ne (coni. c. seqq.) R2, pithan TO || cyme] PB cime TO; Syme corr. v || greciae RD 14 opintiorum P opyntiorum B opintorium D || oritorium D 15 pantheum] PR panteum D || romae (r in ras. m. 1) P || concredatum (corr. m. I) P )

incredibili deinde motu sub uno tempore Iudaei quasi rabie efferati per diuersas terrarum partes exarserunt nam et per totam Libyam aduersus incolas atrocissima bella gesserunt: quae adeo tunc interfectis cultoribus desolata est, ut, nisi postea Hadrianus imperator collectas illuc aliunde colonias deduxisset, uacua penitus terra abraso habitatore mansisset.

Aegyptum uero totam et Cyrenen et Thebaidam cruentis seditionibus turbauerunt. in Alexandria autem commisso proelio uicti et adtriti sunt. in Mesopotamia quoque rebellantibus iussu imperatoris bellum inlatum est. itaque multa milia eorum uasta caede deleta sunt.

sane Salaminam urbem Cypri interfectis omnibus accolis deleuerunt. Traianus, ut quidam ferunt, apud Seleuciam Isauriae urbem profluuio uentris extinctus est.

Anno ab Vrbe condita DCCCLXVII Hadrianus, consobrinae Traiani filius, duodecimus ab Augusto principatum adeptus, uno et uiginti annis imperauit.

hic per Quadratum discipulum [*]( AVCTORBS § 6 sec. Bier. 2137b § 7 sec. Hier. 2130A § 8 Hier. 2132lm cap. 18 § 1 Hier. 2133n § 2 Bier. 2142 (cf. Iaemcke De uitae Hadr. scriptt. Halis 1875 p. 38) ) [*]( EXPILATORES 18 hio per - p. 468, 3 instructus .. praecepit—per epistulam.. 5 Christianos — 6 damnare compilauit Beda D. t. r. a. 4090 ) [*]( 1 in aatiochia] T in anthiocia P in anthiotio B* in anthiochia B* in antiochiam D in anthioniciam (in om. K) KM antiochiam v antiochiae 0 || totam (o in ras. m. 2) B || incredibile (e fin. in i corr. m. 2 aut 3) P incredibili* B 2 motusl ab D || indei B* || rabiae P et a. ras. B 3 exarsaerunt (a alt. del. m. I) P 4 lybiam PB lidiam D H aduersas R1 6 adeS (u in ras. m. 1) D 6 illuc post colonias traiecit h 7 paenitns P et a. ras. B 8 aegiptum D || thebaidam] PD thebaidan (i ex n) B; Thebaida corr. v 9 praelio D 10 attriti R2 atriti D || im D 11 imperato*****ris B || bello D 12 sanes alaminam P1 sane* salaminam P2 sams salmiinam D || cybri D N 14 seleucia P1 seleutiam B || *isauriae P 16 DCCCLXVII] P octingentissimo sexaginsimo septimo D, item g - D ccc LX.VIII. sic (.LX. in ras. m. 1) B, octingentesimo qainquagesimo eeptimo sic G DCOCLXXI N || consobrinae] PB consubrinae D, consobrini (ex Vita Hadr. 1) h 17 prinoipatum (nci in ras. m. X) B 18 nno et xx PB || per om. D || dirupulam D ) [*](30* )

idemque continuo pater patriae in senatu ultra morem maiorum appellatur et uxor eius Augusta. Hadrianus rempublicam iustissimis legibus ordinauit; bellum contra Sauromatas gessit et uicit.

Iudaeos sane, perturbatioae scelerum suorum exagitatos et Palaestinam prouinciam quondam suam depopulantes, ultima caede perdomuit, ultusque est Christianos, quos illi Cocheba duce, cur sibi aduersum Romanos non adsentarentur, excruciabant;

praecepitque, ne cui Iudaeo introeundi Hierosolymam esset licentia, Christianis [*]( AVCTORES § 3 pater patriae..appellatur—Augusta. Hier. 2144b || Hadrianus — ordinauit ? (sec. Hier. 21361 ?) || bellum — gessit Hier. 2136x § 4 et § 5 usque ad licentia Hw. 214sa. 2149b. 2150 § 5 Christianis — permissa sec. Hier. 2151 ? || quam ipse — pxaecepit sec. Hier. 2152 ) [*]( ExPILATORES 9 Iudaeos -11 perdomuit..13 praecepitque — 14 licentia, p. 469, 1 quam ipse — 3 praecepit compilauit Beda D. t. r. a. 4090 13—p. 469, 4 hinc talia conscripsit anno DCCCLXXXVII [scil. sub finem imperii Hadriani, nisi numerus corruptus est] Adrianna Hierusalem Christianis datam Heliam nocat Seuerua Ghron. p. 453 ) [*]( 1 aristiden PR || athiniensem D 2 serenum granium] PRDg Berenium (sed i s. 8. in 0) granium OW; serenus (serenius F) granius Hier. ; cf. Euseb. Hist. eccl. 4, 8 et 9 Schwegler 8 relegione R1 || _oompositis B* || adque P1R1 4 epistolam R* ipistolam D || minutium B || fnndianum (i eros.) P fundanium (prioris n prior hasta fori. erasa est) D || proconsule] P proconsole D proconsulē (x fort. m. 2) B -lem v || asiae om. D 5 nimini R1 niminem D 6 dampnare o. ras. R || idem quoque υ 8 legibus (bus in ras. m, 2) P 9 auromatas Ra saromatas D || gessit s. s. m. 1 D || Indeos Bl || sane (a in ras., m. 2?) B 10 scelerum suorum (in ras. m. 1) P || palestinam PRD || quandam PaR1 condam D , 12 illicho cheba Hl ilico cheba RMH2 ilico theba TO cho cheba in ras, paullo ampl. G\' || cocheba] PBlD cotheba R2υ chocheba N || cur] PRς. -tnr D quur KM quod v || **aduersum B 13 assentirentur R2 U praeoaepitque P* praecipitque D 14 iadeo R1 H hierosolymã ( ̃ add. m. 2) PB hierusolimam D )

| Anno ab Vrbe condita DCCCLxxxvm Antoninus cognomento Pius tertius decimus ab Augusto imperator creatus cum liberis suis Aurelio et Lucio uiginti et non plenis tribus annis. rempublicam gubernauit adeo tranquille et sancte, ut merito Pius et pater patriae nominatus sit.

huius tamen temporibus Valentinus haeresiarches et Cerdo magister Marcionis Romam uenerunt. uerum Iustinus philosophus librum pro Christiana religione compositum Antonino tradidit benignumque eum erga Christianos homines fecit. Antoninus ad duodecimum ab Vrbe lapidem morbo correptus interiit.

Anno ab Vrbe condita DCCCCXI Marcus Antoninus Veras quartus decimus ab Augusto regnum cum Aurelio Commodo fratre suscepit mansitque in eo annis decem et nouem. hi [*]( AVCTORES cap. 14 § 1 Hier. 2154 et 2155 § 2 huins—uenerunt Hier. 2156 || Iustinus—tradidit Hier. 2157 || benignumque-fecit suo Marte ut uid. Ororius (cf. Bufin. 4,12 sq.) || Antoninne-interiit Hier. 2176* (morbo correptus suo Marte Orosius add. ? cf. Aurel. Viet. Epit. et Vita Pis) cap. 15 § 1—§ 8 Hier. 2177 et Eutr. 8, 9 et 10 exceptis Armeniam Cappadooiam Syriamque [nicinas sibi Romanas prouincias Hier.] et snper Hydaspen flunium sitam, ttbi fort. chorographo suo usus est ) [*]( EXPILATORES 10 Iustinus—12 fecit repetiuit Beda D. t. r. a. 4112 14 Marcus Antoninus—16 snscepit exscripsit Beda Hist. eccl. 1, 4 ) [*]( 2 eitructione P (non B) D II aelian D || de om. D || pronomine (o pr. in ae corr. m. ant.) P prenomine R pronomine D 4 ab urbe s. lin. m. coaeua add. m R II octingentisBimo octano (sic) D 5 imperatore (cras. e) P 6 latio B || xx PB 7 rẽpublicã (x prius add. ut uid. m. 2) P || s∗ancte (er. c) R 9 heresiarches PBD If martionis B 10 xp̃ιan△. (A m. fort. 1 in ras.) B 11 eonporitum (i ex corr, add. m. 1) D 12 homines om. Y, Zh d atonius D 14 non∗∗gentiseimo nndeoimo (eras. in) D II antoinius D* 15 Anrelio Commodo] ex Hier. a quo Luciua Aurelins Commodus dicitur; apud Europ. h. I. (8,9) L. Annius Antoninua Verna uocatur || commodo fratre] commodos) D 16 decim et IIII. D x et VIIII PR || hii D )

bellum deinde contra Parthos admirabili uirtute et felicitate gesserunt. Annius Antoninus Verus ad id bellum profectus est. Vologesus enim, rex Parthorum, graui eruptione Armeniam Cappadociam Syriamque uastabat.

sed Antoninus, per strenuissimos duces magnis rebus gestis, Seleuciam Assyriae urbem super Hydaspen fluuium sitam cum quadringentis milibus hominum cepit et cum fratre de uictoria Parthica triumphauit; ac non multo post, dum cum fratre in uehiculo sedet, casu morbi, quem apoplexian Graeci uocant, suffocatus interiit.

Eo defuncto Marcus Antoninus solus reipublicae praefuit. sed in diebus Parthici belli persecutiones Christianorum quarta iam post Neronem uice in Asia et in Gallia graues praecepto eius exstiterunt multique sanctorum martyrio coronati sunt. [*]( AVOTORES § 4 eo—praefuit Ewtr. 8,11 || parsecutiones—coronati sunt Hier. 2183 (cf. codd. MB) ) [*]( EXPILATORES 1 bellum-2 gesserunt exscripsit Beda D. t. r. a. 4131 ) [*]( 1 tutati (n ex a ut uid. corr. m. 1) P 3 annius] D marcus PR, om. V (deinde antonius), Lucius fsh; Orosius, qui supra nomina exscripserat ex Hier., h. I. Eutropianis (8, 10 § 2) Verus Antoninns addidit Annius satis clare loqui sibi uisus (debuit Lucius uel Lucius Annius): nisi forte Annius aeque ac Marcus (PR) a librariis intrusum erit, ut Orosius Eutropiana repetierit suo loco non ambigua sed hic plane faisa || uologeaus] D uologe*sus Pb uologessus B et ut uid. P* Οὐολὁεσσς Sync. Vologaesus fsh, 4 rei] sex D | 5 syriamque] PRv, |siriamque D; Lyciamque h || strenuosissimos PB 6 assirie D isaurie T || ydaspen (ras. sup. e) D ydaspem PB 7 quadrinjlgentis (dr in ras. m. 1) B quo*dringentis (corr. m. 1) D || coepit R* 9 post dum] N1 (sed om. cum), v post modum PB post D post mod (mod uel mod m. T in ras., ex dQ ?, in commodus corr. m. 3) G || sedet] D sedens PB item in ras. Ox sedit T || casu∗ B 10 apoplexian] PB (in marg. unum uocab. eras. in P) abopleziam D; apoplezin Eutr. (itemgue apoplexi Hier. 2185n) || greci D || suffugatus D 11 eo defuncto] eode∗functo (er. m) D 12 persecutioDes (cutiones m. 1 in ras.) P 14 extiterunt PB || martirio D )

secuta est lues plurimis infusa prouinciis, totamque Italiam pestilentia tanta uastauit, ut passim uillae, agri atque oppida sine cultore atque habitatore deserta in ruinas siluasque concesserint.

exercitum uero Romanum canctasque legiones per longinqua late hiberna dispositas ita consumptas ferunt, ut Marcomannicum bellum, quod continuo exortum est, non nisi nouo dilectu militum, quem triennio iugiter apud Carnuntium Marcus Antoninus habuit, gestum fuisse referatur.

hoc quidem bellum prouidentia Dei administratum esse cum plurimis argumentis tum praecipue epistula grauissimi ac modestissimi imperatoris apertissime declaratum est.

nam cum insurrexissent gentes inmanitate barbarae, multitudine innumerabiles, hoc est Marcomanni Quadi Vandali Sarmatae Suebi atque omnis paene Germania, et in Quadorum usque fines progressus exercitus circumuentusque ab hostibus propter aquarum penuriam praesentius sitis quam hostis periculum sustineret: