Historiae Adversum Paganos

innoxiam gentem et supplicem, etiam senatu prohibente pertinaciter expugnare temptauit. sed mox accepta clade grauissima improbae pertinaciae poenas luit. sex milia quippe Romanorum in hoc iniusto bello iustissime caesa sunt, reliqui exuti castris, armis etiam perditis, euaserunt.

Nec minus turpis haec sub Lepido clades quam sub Mancino fuit. ita nunc sibi haec tempora loco felicitatis adscribant ut non dixerim Hispani tot pulsati fatigatique bellis, sed uel ipsi saltem Romani tam continuis subacti cladibus totiensque superati;

ut non exprobrem, quot praetores eorum, quot legati, quot consules, quot legiones quantique exercitus consumpti sint, illud solum reuoluo, quanta fuerit timoris amentia miles Romanus hebetatus, ut iam ne ad experimentum quidem belli cohibere pedem atque offirmare animum posset, sed mox conspecto Hispano specialiter hoste diffugiens uinci se paene prius crederet quam uideri.

quo argumento patet apud utrosque misera illa tempora iudicata, cum et Hispani etsi uincere [*]( AVCTORES § 14 et 15 Orosius Liuio l. I. usus foriasse (cf. Florus 2, 18, 5) ) [*]( 2 L̃. milia L quinquagenta milia D || pauci] nancj D || fu∗ga (er. i) D 3 citeriori (i fin. in ras., m. 2?) R citeri∗ore D || uacceos L uacceus D naccheos R 4 simplicem B 5 temptanit om. D || grauissimas R 6 inprobe (im- 3, -bę 2) R1 || pertinacitate D 7 iniusto (o ex i m. 1) D || instissimae LDRa. || eisnti L || castris] a castris D 9 lepido] fsh metello LRDςv natum fort. ex glossa m aemilio || mancino (a ex i ? m. 1) D 10 loci D || a∗scribunt (sic) R 11 fugatique L || uel ipsij L ut ipsi R2D ipsi R1 12 saltim R1D || snbiacti a. ras. R || totiesque D 13 sq. quod quater D qd (uel qd; qx 2).. quod (quot 2)..qd (uel qd; qi 2)..qt B 15 sunt LB || reuolui D || fuerat Bl || deleui interpunctionem post amentia positam v 16 romanos (s ex r m. 1) D || habetatus R1 hebetatns est R2 habitatns (h m. 1 corr. ex ?, a statim corr. ex u ?) D 17 atque] LRD aut fsh 18 ninci se paene] nincire paene D || sępe|nę prius (3 in e) B se prins paene L 19 nidere LD )

Seruio Fuluio Flacco Q. Calpurnio Pisone consulibus Romae puer ex ancilla natus quadripes quadrimanus, oculis quattuor. auribus totidem, natura uirili duplex. in Sicilia.

mons Aetna uastos ignes eructauit ac fudit, qui torrentum modo per prona praecipites proxima quaeque corripientibus exussere flammis, longinquiora autem fauillis calidis cum uapore graui late uolitantibus torruerunt: quod Siciliae semper uernaculum genus monstri non portendere malum adsolet sed inferre. in Bononiensi agro fruges in arboribus enatae sunt.

igitur in Sicilia bellum seruile ortum est, quod adeo graue et atrox multitudine seruorum, instructu copiarum, magnitudine uirium fuit, ut.

non dicam praetores Romanos, quos penitus profligauit, sed consules quoque terruerit. nam LXX milia seruorum tunc in arma conspirantium fuisse referuntur, excepta urbe Messana, quae seruos liberaliter habitos in pace continuit. [*]( AVCTORES § 1 Liuius Ubro ut uid. 56 (cf. Obseq. 25 qui ad annum praeced.); Romae Orosius temere § 2 Liuius libro ut uid. 56 (cf. Obseq. 26) et fort. Augustinus C. D. 4, 2 § 8 et 4 Liuius 56 (ct. Periocha) ) [*]( EXPILATORES 4 romae—6 duplex et 11 in Bon.-12 sunt exscripnt Paulus 87 (quibus quae in Pauli nescio quo exemplari addi Bauchius Ueber die Hist. Rom. des Paul. Diac. 1873 p. 17 testatur Orosio uindi- eaturus mense ianuarii, glossatoris sunt inepti; cf. Plin. n. h. 18 § 166) ) [*]( 1 dulcia (c in ras. ex t m. 3) B II otia sna doloia v 2 impndentins (m ex n m. 3) B || alieni D II quieti∗sése (eras. I, ea in ras. m. 1, B pr. et e fin. in ras. m. 2) B 3 se D 4 quinto BD || caspornio D || pisonae B || conss∙ L consul (1 ex 1 2) B || romae (a eraea sed m. 3 restit.) B 5 natos est v II quadripes] LR2D uadripes R1, om. h 6 nirili] AG(B)v nirilis D uiri LB H aethna LBD 7 uaeto D || ∗eructauit (er. s) D 9 longinquiorautem L II fau∗llis (er. i) D fabillis L || latę a. ras. B 10 uolutatibus (\' forU ex corr. add.; eo compendio alibi non utitur) D 11 genns] gens D II mon*stri (er. a ?) B || protendere D II assolet R3 12 bononensi LDB U ∗enatae B natae (-te B) B 14 magnitudinem D et magnitudine v n uirum B* 15 paenitus R1D 16 ∙LXX∙ milia L septnagenta milia D ) [*](19* )