Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

sed nihil in tergo eius proficientibus iaculis atque omni telorum ictu inrito, quae per horrendam squamarum cratem quasi per obliquam scutorum testudinem labebantur mirumque in modum, ne corp??s laederent, ipso corpore pellebantur, cum insuper magnam [*]( AVCTORES § 7 et 0 8 Liuius 17 et ut uid. 18 (cf. Per. 17, Eutrop. 2, 31, Flor. 2, 2 § 19) § 9—§ 15 Liuius 18 (§ 9 — § 15 ef. Per. et maxime Valer. Max. 1,8 ext. 19, qui Liuium auctorem lou- dat; haec § 9 serpens mirae magnitudinis habentur etiam apud Florum 2, 2 $ 20, ad illa § 13 spinae rigorem cf. Silius Ital. 6.\'271) ) [*]( EXPILATORES 11 hand procul — 13 Regulus excerpsit Paul... 41 not. lin. 9 ) [*]( 1 petierant BD || quibus om. L || hamilehar L hamylcar R amilcar D 8 karth- B || LXIII. B 4 afrigam D 5 clipeam] L clipeum D clupeam Rh 6 karth- B || coo B 7 karth- B 8 ab africa Gv || afrigam D || uictrici∗ (erasa ut uid. 8) L || septem et XX. milia L VII. et xx milia B 9 pone uers. |cum ing. — bellu karthaj in mg. e B 10 regolns D || ksrthaginiense∗ eortitns (er. 8 et B seq. in ras.) B H iter] iterum L || ezercitn sed ex 8. a. al. m. B 11 haut sed h s. s.m. 1b L || nbi] ibi D 12 cam] quam L || plurimos] primus D || aquandi (an in ras. unius litt. m. 1) D || descendentis (s fin. in ras. m. 1) D 14 in tergo] sic: € |go (nota explicatur pone uera. al. m. Inter) B 15 iaculis] telis L || omne R1 || inritn L irrito BD 16 qu∗e (fuisse uid. quae) L || horrendum L || scamarum B || carte D 17 habebãtur (~ i e. n ex corr. add. a m. 1 aut 2) L 18 lederent BD )

229
multitudinem morsu conminui, impetu proteri, halitu etiam pestifero exanimari uideret, ballistas deferri imperauit, per quas motare saxum spinae eius incussum conpagem totius corporis soluit.

talis siquidem est natura serpentis, ut, oum pedibus carere uideatur, costis tamen et squamis, quas a summo gutture usque ad imam aluum parili modo dispositas habet, ita instruitur, ut squamis quasi unguibus, costis quasi cruribus innitatur.

non enim at uermis, oui spinae rigor non est, et in directum corpusculi sui partes gradatim porrigendo contractas, contrahendo porrectas motum explicat, sed alternis intenta conatibus latera sinuosa circumfert, at per exteriorem spinae curuaturam rigentem costarum aciem tendat, costis autem natura ad summum rectis squamarum ungulas figat; quod uicissim et celeriter agendo non solum plana perlabitur, sed etiam conuexa conscendit, tot uestigiis instructa quot costis.

huius itaque rei causa est, ut, si in qualibet corporis parte ab aluo usque ad caput ictu aliquo conlidatur, debilis reddita cursum habere non possit; quia ubicumque ille ictus inciderit [*]( EXPILATORES 4 talis-8 innitatur compilauit Isidorus Orig. 12, 4, 45; cf. 12, 5, 19 equamarum nisibus 8 non enim — 10 explicat et 14 perlabitur compilavit Isidorus Orig. 12, 5, 19 16 ut si — p. 230, 2 agebantur exscripsit Isidorus Orig. 12, 4, 46 ) [*]( 1 conminuit [sed t expuncto) L comminui BD || ad impeta in mg. terribili al. m. B 2 balistae B 8 molare] TO item apud Seneeam Epist. 82 § 24, qui eiusdem narratiunculae meminit, habetur: molaribus.. saxis; murale LBDv (cf. 4,23 § 6 murali lapide) || compagem RbD 4 tales L 5 uideatur sed a statim ut uid. deletum L || scamis D || quas a] qua|si ad D 6 gottoreins que̢ (corr. al. m. sed relicto q) B 7 instruitur] L instruitur (in al.) B item H instruetnr D cf. 7, 37 § 8 instruatur G2aNO 8 cruoribus L* || spinae] spae D 9 in om. R || gradatim (pro g fuisse uid. c) L 10 porrectu (r s. s. m. 1) B porrectas L\' H modum (d in t m. 1) B || axplicat] imple- R 11 intentus Rb 12 spina| D || curbaturam Ra || tendit Ra || costis autem] Co (circ. 8 Utt. spat.) | D 13 natarã (4 im a) B || scamarum (eirc. 7 litt. spat. rel. m. 1. ubi gres- sib\' scr. m. 2) figat D 14 caelenter (ae in e) B 16 instructus Rb strnota L 16 nt si] unde 3 H in om. Ra || quolibet Ra 17 capnd Ra U hictu (h er.) B || collidatur Rb || redditns Rb )

230
spinam soluit, per quam costarum pedes et motus corporis agebantur. unde etiam haec serpens, quae tamdiu tot iaculis inuulnerabilis obstitit, ad unius saxi ictum debilis cessit ac mox circumuenta telis facile oppressa est.

corium aitem eiue Romam deuectum — quod fuisse centum uiginti pedum spatio ferunt — aliquamdiu cunctis miraculo fuit.\'

Regulus aduersum tres imperatores, id est Hasdrnbales duos et accitum ex Sicilia Hamilcarem, atrocissimum bellum gessit, in quo caesa sunt Carthaginiensium decem et septem milia, capta autem quinque milia, decem et octo elephanti abducti, oppida octoginta et duo in deditionem cessere Romanis.

Carthaginienses fracti bellis et cladibus exinaniti pacem Regulo poposcerunt. sed cum intolerabiles et duras condiciones pacis audissent, tutius rati sese armatos mori quam miseros uiuere, pretio non solum Hispanorum uel Gallorum auxilia, quae iam dudum plurima habebant, sed etiam Graecorum [*]( AVCTORES § 16 Liuius 18 (cf. Eutr. 2, 21) cap. 9 § 1– § 4 Liuius 18 (cf. Eutr. 2, 21), sed haec § 4 audacis facti conscius Vergilii sunt Atn. 11, 812 ) [*]( EXPILATOKES 4 oppressa est — 6 miraculo fuit compilauit Paulus 41 not. lin. 9 — text. lin. 26 ) [*]( I 1 coBtorum Ra corporum L 2 hic Rbh || qui Rbh 3 unus B || ictus L; silicum crebris et ponderoris uerberibus procubuisse serpentem ex Liuio narrat Valerius Max. 4 circumuenta Rbh || opprassa D oppressus Rb 5 c-xxx R 6 aliquandiu RD 7 aduersus B || id est om. pcig. extr. D || basdrybales LR hasdrubalis D .8 inter. accitum et ex octo uel nouem litt. er. B || hamilcarem] L amykbarem R amilcarem (a in ras. m. D D 9 karth- R || decim septem D xvn R 10 capta] campa D || v R || decim et octo D x et octo R || elepanti (p in ph m. 1) D; elephanti ante decem et octo traiscit k K abdnccionem cessere (omissis ti oppida usque ad in dedi) D 11 oppida (a ex i al. m.) R H . LXXX . et duo L LXXXII B || dedi∗∗tionem B 12 karth- B || belles Ra 13 recolo D || intollerabiles (pr. 1 er.) R tolerabelis D || condicionia D conditiones B 14 totine rati L adiurati (tn mg. t tutius rati) R 15 praetio LR* praecio D || spanorum D 16 grecorum B || comparanda Rb. )

231
conparanda duxerunt.

itaque Xanthippum Lacedaemoniorum regem cum auxiliis accitum, ducem bello praefecerunt. Xanthippus, inspectis Poenorum copiis atque in campum deductis, longe in melius mutato apparatu pugnam cum Romanis conseruit.

ingens ibi ruina Romanorum uirium fuit: nam triginta milia militum Romanorum in illa tunc congressione prostrata sunt. Regulus ille dux nobilis cum quingentis uiris captus est et in catenas coniectus decimo demum anno Punici belli nobilem triumphum Carthaginiensibus praebuit.