Historiae Adversum Paganos

Respondeant nunc mihi obtrectatores ueri Dei hoc loco: Hannibalem a capessenda subruendaque Roma utrum Romana [*]( AVCTORES § 4—§ 7 Liuius 26, 10 § 3; 11 § 1—§ 4; § 4 cf. Eutrop. 3, 14 (accessit) § 8—§ 11 Orosius, fort. abusus Floro 2, 6 § 45 ) [*]( 1 sedicinum] L sedecinum RB sidicinum Dv || suessanorumque D 3 trib. milib. L 6 muros] muris LGO, humeris T || pro] per L 7 autem (aut m. 1 in ras.) D || *equitibus R 8 dixerit D 9 detractauere R1 10 utrumque D 11 uictores R1 uictorus D || tanto L || se subito] subito se R || imber nubibus L nimbus con coniunctum cum seq. D 14 reidissent rursus D, 15 maiorem metum D 16 cohercuit] L coercuit RD || territusque LD || exercitos R1 17 religione L1 religinem Da || modo sibi romae D 18 non uoluntatem non L || dar*i (er. i) D 20 hannibalem] LR1G1KMN hannibali R2DG2G2v || a] ad MCN (et deinde capessendam -am -am CN) de 0 om. T || roma <utrum roma>na haec utrum roma add. m. 1 in mg. R || abstinuit] scripsi obstitit codices, v; abstulit coni. h )

si istam diuinam tutelam per pluuiam de caelo uenisse manifestum est, ipsam autem pluuiam opportunis et necessariis temporibus non nisi per Christum, qui est uerus Deus, ministrari — etiam ab huiusmodi satis certo sciri nec negari posse existimo:

maxime nunc — quando ad documentum potentiae eius, cum siccitate turbante pluuiam poscere adsidue contingit, et alternis uicibus nunc gentiles nunc Christiani rogant nec umquam etiam ipsis testibus factum est, ut optati imbres superueniant nisi in die, quo rogari Christum et Christianis rogare permittitur —

procul dubio constat, urbem Romam per hunc eundem uerum Deum, qui est Christus Iesus, ordinantem secundum placitum ineffabilis iudicii sui, et tunc ad futurae fidei credulitatem seruatam fuisse et nunc pro parte sui incredula castigatam.

At uero in Hispania ambo Scipiones a fratre Hasdrubalis interfecti sunt. in Campania Capua capta est a Q. Fuluio proconsule ; principes Campanorum ueneno mortem sibi consciuerunt; senatum omnem Capuae etiam prohibente senatu Romano Fuluius suppliciis necauit.

interfectis in Hispania Scipionibus cum, omnibus incusso pauore cunctantibus, [*]( AVCTORES § 12 in Hispania—interfecti sunt Eutrop. 3, 14 || in Campania Liuius 26, 14—16 (cf. Per.) § 13 Liuius 26, 18 ) [*]( 1 aut] an edd. 1510 et 1542 || forsitam D || conserua*tis** (er. c, in fine ut uid. ti) D 2 annibal Ra 3 caedens Ra || post probauit sententiae finis positus e, quod correxi || ac] L ad in at corr. R at in ac ut wid. corr. m. 1 D at v || tutillam D 4 uenisse de caelo D || oportunis RD 5 et om. u. extr. D 6 huiusmodi] cf. 6, 8 § 9 (Grubits) 8 patientiae L 9 assidue (s prior in ras. ex d) R || nunc ex non corr. R || nunc] sic ñc R 11 obtati Ra || die. (rasura m. 1) R diae D || quo] qua D 13 christus iesus] xpian. L quod explicandum uidetur christianus uel christianorum 15 fideli L 16 pro parte] propati D || credula D 17 spania D || ambos Ra || hasdrubalis] LRD hasdrubale corr. Fabr. sh 18 in eras. D || quinto RD 19 capuanorum (pu in ras.) R 21 suppliciis] sulpicius B || spania D 22 incusso] Rv inculsu D inconcusso L )

penuria esset aerarii, Claudio Marcello et Valerio Laeuino auctoribus qui tunc consules erant aurum argentumque signatum ad quaestores palam omnes senatores in publicum contulerunt, ita ut nihil praeter anulos singulos bullasque sibi ac filiis et deinde per filias uxoresque suas singulas tantum auri uncias et argenti non amplius quam singulas libras relinquerent.