Historiae Adversum Paganos

Orosius, Paulus

Orosius, Paulus. Historiarum adversum paganos libri VII (Corpus scriptorum ecclesiasticorum latinorum, Volume 5). Zangemeister, Karl, editor. Gerold: Vienna, 1882.

improba dominandi Lacedaemoniorum cupiditas quantis populis, qualibus urbibus, quibus prouinciis cuiusmodi odiorum motus, quantas causas certaminum suscitarit, quis uel numero uel [*]( AVCTORES. § 8 Iustin. 6, 8 § 11.12.13.2 exceptis illis remota manu — introitum compilatis fori. ex Valer. Max. 3, 2 ext. § 5 (ubi cf. sanguine et spixitu) ) [*]( 1 •c• R || prorumperunt (m eras.) P .2 tantū|tam D || molem belli h 3 incunctanter om. L 4 commiso P || pręlio (e 1) P2 proilio (ilio in ras. m. 1) D || lacedemonii (ii ex i corr. P) PR 5 aepaminundẹs (u in 0 corr.) P epammdas (t. e. -non- in -nun- mut.) R || demicans P* 6 ex his (corr. 1 aut 2 m.) L || dolorS etus (us eras.) D 7 disces∗sum P 8 epaminondas (corr. al. m.) R || atsaucius R 9 comperisset BbD 10 obcluserat PRD || egresum P 11 secuta P\' 14 ι̣ṇdigeste (e fin. in ę corr. m. 2) P || cratem explicat molem margo PR || atque (at in ras.) P 15 orbes] om. L urbes D || ad lymphatico in marg. infinito P lymfatigo D 16 implicui D 17 quanto (qu in ras. ampliore) P || inproba P 18 lacedemoniorum PRD 19 prouintiis R || cuius modiorum mutus D )

145
ordine uel ratione disponat? cum ipsi quoque non plus adflicti bellis quam bellorum confusione referantur:

siquidem tracto per aliquot aetates hoc continuo bello Athenienses Lacedaemonii Arcades Boeotii Thebani, postremo Graecia Asia Persis atque Aegyptos cum Libya insulisque, maximis nauales simul pedestresque conflictus indiscretis egere discursibus. referre caesa hominum milia non possem, etiam si bella numerarem.

At nunc increpet haec tempora atque illa conlaudet, quicumque nescit hosce omnes istarum urbium prouinciarumque populos ita nunc in solis ludis ac theatris consenescere, sicuti tunc in castris maxime proeliisque tabuisse.

florentissima illa et totius tunc imperium Orientis adfeotans Lacedaemoniorum ciuitas uix centum habere potuit senes; ita incessabilibus circumuenta malis inmaturas misere expendebat aetates:

et queruntur nunc homines, quorum refertae pueris et senibus ciuitates secura. iuuenum peregrinatione ditantur pacificisque exercitiis stipendia domesticae uoluptatis adquirunt? nisi forte — ut adsolent [*]( AVCTORES § 12 ita-tabuisse sec. Iustinum 6, 9 § 3 sq. § 13 totine — ciuitas cf. Oros. 3, 1 § 5 aq. || uix centum .. senes cf. Oros. supra § 6 ) [*]( 1 afflicti (prior f in ras.) B 2 confussione PaRa 8 aliquas R2 || continuo......... (tinno in ras.) P || lacedaemonis L lacedemonii (e altera in ras. B) PR 4 bootii P boeoti L boe∗tii R boetii D || thebane D || grecia RD || assia P || persida (da in ras. ampl. al. m.) B cf. 1, 2 6 17 5 aegyptos] L aegiptos P || libia PRD || insǒlisque P 6 egere] egre L egere (ł egre m. 3) P 7 eMma P* || munerarem P* 8 hęc in ras. al. m. B || collaudet sed priore 1 in ras. al. m. B 10 ac B || theatriċι̇s L 11 pliisque (liis in ras.) P peliisquae (a eras.) B || tabuisset (t fin. del.) PB t 12 ạḍ|affectans (aff in ras.) P afectans B affectans D || lacedemoniorum PB 13 c PB || ita om. D || incensabilibus D 14 malis sima turas D || misere∗∗ (2 litt. eras.) P || aeta∗tes P || quaeruntur L 16 reffertae P || securae (a del.) P 16 iuuentum P* || pacificisquQ Ra || exercitis P1 .17 uoluptates Ra || nisi in ras. al. m. B U auolent R2 . ) [*]( V. ) [*]( 10 )

146
humanae mutabilitati omnia sordere praesentia — nonitates rerum acta audituque prurientibus ipsa etiam uita fastidio est.

Anno ab Vrbe condita CCCLXXVI saenissimo terrae motu Achaia uniuersa concussa est et duae tunc ciuitates, id est Ebora et Helice, abruptis locorum hiatibus deuoratae.

At ego nunc e contrario poteram similia in diebus nostris apud Constantinopolim, aeque modo principem gentium, praedicta et facta sed non perfecta narrare, cum post terribilem denuntiationem conscientiamque mali sui praesciam subter commota funditus terra tremeret et\' desuper fusa caelitus flamma penderet, donec orationibus Arcadii principis et populi Christiani praesentem perditionem Deus exoratus auerteret,

probans se solum esse et conseruatorem humilium et punitorem malorum. sed haec ut commemorata sint magis quam explicita uerecundiae concesserim ut et qui scit recolat et qui nescit inquirat.\' [*]( AVCTORES § 1 Afiricanus ap. Syncell. p. 490, 17 Bona (cf. Eus. 1637 a quo ut ab Hier. abest Achaiae mentio) § 2 de iisdem referunt Augustinus De excidio urbis Romae 7 (uol. 6, 627 Ben.), qui tamen de terrae motu tacet, et Marcellin. Comes ad a 396 (p. 272, 29 Bonc.) ) [*]( 1 ita marg. omnia sordescere praesentia m. recentiore P 2 audituque (e inras.) P II etiam] enim D || fastidioṡȧ est L fastidium (om. est) P1 3 ANn (N in ras.) B || · coo mο·LΧΧ·sexto L trecentesemo septua|ginsimo sexto D || terrae (ae ex i corr.) P 4 cconcusa P || id est (t in ras.) P 5 ebora] LD aebora P ębora B, Bura fh H nelioe PB eliee D || deuoratae (ae ex e corr.) P deuorare D, deuoratae eunt fh 6 ad (d int corr.) B II nunc e) nun est D 7 aput PaD 8 set Pa 9 preseiam P consciam L 10 fundatas La funditus (fund in ras.) P || et om. LD 11 orationibus (r in ras.) P II arcadi PB || ėṫ| (f. 37v) et L 12 presentem P || anerteret (t priore ex corr.) P 13 aoldm (sic) L II conuereatorem (sed corr. 1 aut 2 m.) L 14 haec supra add. m. 2 P II commemorata (m prima in ras.) P || explicita] LP (sed ta in ras. P) explicata RDυ 15 nerecondiae P || conoenserim P cocesserim B || et qui scit in ras. angustiore P qui scit D 16 saṛẹquirat P )

147