Historiae Adversum Paganos

inde propter agendam praedam et curandam obsidionem diuisit exercitum. ipse autem cum fortissimis profectus multas Cherronesi urbes cepit profligatisque populis opes abstulit. ad Scythiam quoque cum Alexandro filio praedandi intentione pertransit.

Scythis tunc Atheas regnabat: qui cum Histrianorum bello premeretur, auxilium a Philippo per Apollonienses [*]( AVCTORES § 2 post antem sqq. cf. Oros. 7, 28 § 27 § 3 et § 4 Iustin. 9, 1 § 5-9 § 5-§ 7 Iustin. 9, 2 § 1-4.10.14-16 ) [*]( EXPILA.TORES 1.2 hinc habet quae postea Constantinopolis est appellata Paulus p. 7, 18 ) [*]( 1 sparthanorum R || aautem (a s. s. al. m.) R || constatino B 2 maius (i ex n) R || constanti|tinopolis D || dicta-Mgloriosis simi (. et g in ras.) B 3 sedis DR || caput |∗orientis (er. t ut uid.) D || \' est orientis 3 || philippus (ph in ras.) P pillupus (i alt. radendo ex p) D 4 uero] autem B || inritam] PD irritam (r pr. in ras. minus clare ideoque alma r s. s.) B || obsidione D 5 obsedendo PR obsedendum D || exauBerat RaD || piraticam (p in ras.) R 6 aggressus (g pr. in ras.) R || capta sit itaque D || centum septuaginta D || mercibus confertas mercibus (as in ras.) P 7 anhelanti (hel in ras. ex chell) P allinanti D || inopia D 8 praedam om. D 9 cherronesi] PaRa (item ut uid. V2HO; cerrolnisi V), h cherronessi Pb (item post corr. V3, cheronessi C) cherronissi D cherronensi Rb (cherronensi M1 et ante corr. V3 ceronensi T; peius etiam interpolati sunt hi: cherTonenses GM2K cheroneses N herronenses X,; ceronensium corr. m. 2 E); cf. Ruehl, Iahrb. f. Phil. Suppl. 6 p. 34 10 caepit PR2 coepit R1D 11 scitiam PR sch thiam D 12 pertransit] PDRa pertransiit Rb,v || scithis PR || regnauit D || qui cum] hinc denuo superstes L || histrianorum] |LPRD 13 bello—14 histrianorum om. sed m. 1 in mg. inf. add. D || niapolloenses (ni tn. 1) P apolloniensis LD apolonienaes B )

Philippus dimissa obsidione Byoatii Scythicum bellum totis uiribus adgreditur commissoque proelio cum Scythae et numero et uirtute praestarent, Philippi fraude uincuntur.

in ea pugna xx milia puerorum ac feminarum Scythicae gentis capta, pecorum magna copia abducta, auri atque argenti nihil repertum: nam et ea res primo fidem inopiae Scythicae dedit. uiginti milia nobilium equarum sufficiendo generi in Macedoniam missa.

Sed reuertenti Philippo Triballi bello obuiant: in quo ita Philippus in femore uulneratus est, ut per corpus eius equus interficeretur. cum omnes occisum putarent, in fugam uersi praedam amiserunt. aliquantula deinde mora dum conualescit a uulnere in pace conquieuit;

statim uero ut conualuit Atheniensibus bellum intulit: qui in tanto discrimine positi Lacedaemonios quondam hostes tunc socios adsciscunt totiusque [*]( AVCTORES§ 8—§ 11 Iustin. 9, 3 § 1—6.8—11, exceptis § 11 quam pugnam-docuit Orosianis ) [*]( 1 petit PRD || histrianorum] LD hystrianorum PB 2 et auxiliorum] auxiliorum L || ∗∗pactionem (pera in pa corr. m. 2) P 3 byzantii (yz in ras.) P byzanti1 R bizantii D 4 schytioum L scithicum D || aggreditur (g pr. in ras.) R 5 praelio P || schytae L scitae D || philippi (ph in ras.) P 6 frande (de ex te corr.) P || uiginti LD || fęminarum P 7 scythicae] PRD (cae ita ras. P, c alt. ra- dendo corr. ex a D) Bchyticae L || ãcapta R 8 nam et] LPBD et h 9 schyticae L scithicae D || xx R || mil L || ∗equarum B 10 in om. D || machedoniam P mac*e*donam (o in ras. ex he) B 11 obeant P 12 uulneratust corr. in e-tus∗ m. 2 P || per in ras. P II equsu L (fort. non est correctura) aequus Ra 13 putarent (utarent in ras.) P || conuersi P 14 predam P || conualescet P reconualescet R 15a uulnereom.L,IIconquieuit]quieuitLcon. quenit (i s. s. m. I) D || ∗∗uero (1 uel 2 litt. eras.) D || connal.uit (erasa 1) P || athenienBium L1 16 bella L || lacedaemonios] L lachedemonios P lacedemonios B lace demonius D; Thebanos corr. Fabnc. h; cf. Ruehl, Iahrb. f. Phil. Suppl. 6 p. 81 17 tum D ||\' assciscunt (pr. 8 in ras.) B )

proelio oemmisso cum Athenienses longe maiore numero militum praestarent, adsiduis tamen bellis indurata Macedonum uirtute uincuntur.

quam pugnam longe omnibus bellis anterioribus atrociorem fuisse ipse rerum exitus docuit: nam hic dies apud uniuersam Graeciam adquisitae dominationis gloriam et uetustissimae libertatis statum finiuit.

Postea Philippus cruentissimam nictoriam in Thebanos et Lacedaemonios exercuit: siquidem principes ciuitatum alios securi percussit, alios in exilium egit, omnes bonis priuauit.

pulsos dudum a ciuibus in patriam restituit: ex quibus trecentos exules iudices rectoresque praefecit, qui ut antiquum dolorem noua potestate curarent, pressos infeliciter populos in spem libertatis respirare non sinerent.

praeterea magno dilectu militum in subsidium regiae dispositionis ex tota Graecia habito, ducenta milia peditum et quindecim milia equitum [*]( AVCTORES § 1 et § 2 Iustin. 9, 4 § 1.7-8 exceptis § 1 et Lacedaemonios, § 2 dadum..qui—sinerent (ad quae ultima cf. Iustin. § 9 et 10) Orosianis § 3—4 congregantur Iustin. 9, 5 § 4~8 ) [*]( 1 greaiae R || commǒnem P 2 commǒnibus P || petunt P 3 sese PRD || ionxere PRa (x in ras. B) 4 praelio P || athiensos B 6 numero (num m ras. ex mun fore. ut saepe corr.) P || assiduis (s pr. in ras.) R || tamen] sic tfl PB 6 maohedonum PR1 7 bellis anterioribus] PJRD anterioribuB bellis Lv 8 greciam BD || domenanationis (corr. m. ut trid. 1) D 10 phifilippusi P 11 lacedaemonios] B (e pr. in ras.) lachedemonios P laoedemonios D 12 . egit B 13 pulaos (o ex n corr.) B || eiuibus (clui in ras.) P || trecentos (e pr. ex i corr.) B treoentus (n ex i m. 1) D 14 iudices rectoresque] PRDv, Iustini coddoes rectores iudicesque L || perfecit D || anticum D 15 pressus Ll || infeliciter (e pr. ex i corr.) B 16 delecta R2 delectum D 17 militom P || subsidio L || grecia B graeciae D 18 habito (0 ex u corr.) L habeto (e in i corr.) P habetato D H octa milia PB || xu mil. L xv milia PB || equitum B )

tres duces hoc est Parmenionem Amyntam et Attalum praemittendos in Persas legit. et dum suprascriptae copiae de Graecia congregantur, Alexandri — qui erat Olympiadis uxoris suae frater et post a Sabinis in Lucania prostratus est —, quem Epiri regem ob mercedem stupri in eum perpetrati constituerat, nuptias in copulando ei filiam suam Cleopatram celebrare decreuit.

qui cum pridie quam cocideretur interrogatus fuisset, quis finis homini magis esset optandus, respondisse fertur, eam esse optimum, qui uiro forti post uirtutum suarum glorias in pace regnanti sine conflictatione corporis et dedecore animi subitus et celer inopinato ferro potuisset accidere: quod ipsi mox obtigit.

nec ab iratis dis, quos parui semper penderat quorumque aras templa et simulacra subuerterat, quin electissimam ut ipsi uidebatur mortem adipisceretur, potuit [*]( AVCTORES g 4 Alexandri — frater.. quem — decreuit Iustin. 9, 6 § 1 et 8, 6 § 4 sqq.; post—prostratus est: Oros. 3, 11 § 5 eadem de C. Julio Caesare narrantur a Suetonio Iul. 87 et Plutarcho 63 male huc translata ab Oroaio ) [*]( 1 absque exercitu om. D || exercito P || machedonum (um in ras.) P macedonum (oe ex che) R || barbaria] LPR1 barbarie R2D 2 assiam PRa || misurus P missurus ∗∗∗∗∗∗ (missurus iterat. sed eras.) R 3 amyntam (yn in ras.; pro j fuit i) P amintam D || adtalom PR* 4 supracribtae L superscriptae PR || grecia RD 5 alexandro P || olympiadae LD olimpiadę PR || fater D 6 ad a abiniB in mg. \' a samnitibus R (sic recte ipse Orosius 3, 11 § 1) || pyri D 7 constituerat (n s. s. m. 2) P 8 ei] et D || celebrare (pr. e in ras.; fort. fuit ae) R 9 quã∗occideretur R 10 quis fluis homini magis esset om. m. 1, in imo mg. add. m. 2 P || obtandus PaRa 11 obtimum PaRa || glorias] L gloriam PRDv 12 regnantes D || corpore L\' 13 subitus∗∗ & (us & in ras.; ante & cernitur st) P || celer (pr. e in ras.; ex ae ?) R || quod (d in ras.) P 14 optigit L l con ikobtegit (i s. s. m. 1, ł con m. 2) P U dis] L diis PB om. D 15 templa et] templas D || subuerteret D 16 celetussimam R )